Afgelopen donderdag was ik aanwezig bij een bijeenkomst met Ben Verwaayen – Nederlands meest succesvolle manager in het buitenland – waar hij pleitte voor ander leiderschap in het licht van het feit dat het Westerse landen zeer snel de concurrentiepositie aan het verliezen zijn aan opkomende markten.
Leiderschap in het Westen is nog meer gesloten geworden als gevolg van de crisis en als gevolg van een niet te verklaren overtuiging dat ‘het Westen nog 20 jaar voorop loopt op landen als China’. Terwijl het voor ons – diegene die The World is Flat gelezen hebben en gewoon om ons heen kijken in de digitale wereld – vanzelfsprekend is dat er op gebied van kennis weinig verschil hóeft te zijn. De heer Verwaayen gaf aan dat het Westen nog het comfort heeft naar aanleiding van het bezit van brands, waardoor het niet-arbeidsgerelateerde inkomen nog relatief zeer hoog is, maar dat dat niet lang houdbaar is. Leiderschap moet veranderen.
Leiders moeten delen, moeten transparanter worden, hun visies delen met iedereen en mensen verbinden om het gedelegeerd vertrouwen te vergroten en teams in beweging te krijgen. Daarbij kunnen sociale netwerken helpen. ‘Het publiek vertrouwt ons leiders voor geen meter meer. Het vertrouwen is zelfs lager dan van een tweedehands autoverkoper. Leiders kunnen wat leren van de nieuwe generatie, die weten hoe delen en verbinden werkt, onder andere via sociale netwerken binnen digitale media.’
Hij riep alle deelnemers aan de discussie dan ook op om verantwoordelijkheid te nemen en de gesloten deuren te openen en naar buiten te gaan en leiderschap te tonen. Een half uur hingen wij deelnemers aan zijn lippen. Daarna ontspon zich een levendige discussie, die altijd terugkwam op de kern van zijn betoog: Kennis is niet meer alleen de basis van de concurrentiepositie van bijvoorbeeld Nederland. Dat moet naast creativiteit ook leiderschap zijn. En daar gaan we nu totaal de verkeerde richting op. Hij gaf kritiek op de stelling uit de groep dat er meer leiderschap in de politiek moet zijn. Hij denkt dat de politiek vooral kaders schept en dat de leiders uit het bedrijfsleven het verschil moeten maken en meer invloed op de maatschappelijke discussie moeten hebben. Terwijl hij positief is over de nieuwe generatie op gebied van delen, verbinden, initiatief nemen en ondernemerschap, is hij kritisch over het feit dat zij zich nauwelijks bemoeien met politiek.
Voor mij was zijn pleidooi voor meer verbinden en delen – op vele manieren, maar zeker ook gebruik makende van nieuwe manieren van communicatie via sociale media – muziek in mijn oren. Ik denk dat we aan de start staan van een significante verandering, waarbij mensen bijdrage waarderen in plaats van positie en waar luisteren en delen belangrijker worden dan controleren en sturen. Zie ook een eerdere blogpost over een CEO binnen Philips die succesvol was onder andere door het op vele manieren delen van zijn ervaringen, verwonderingen en visie, waaronder via de inzet van social media. Dit delen en verbinden is zowel binnen als buiten de organisatie belangrijk.
China zal weer 20% van de wereldeconomie voor haar rekening nemen zoals dat ook 400 jaar geleden het geval was. Ben Verwaayen vraagt zich hardop af wat de rol van Nederland en Europa zal zijn. Nu zeer grote maatregelen worden getroffen, zowel binnen landen als Verenigd Koninkrijk en Frankrijk als binnen de EU met betrekking tot Griekenland en andere financieel zwakke landen, is het misschien veilig om je hoofd laag te houden. Als we dat echter te lang doen, zal het Oosten ons sneller inhalen dan wij verwachten. Een sombere visie, die Ben Verwaayen afsloot met de eerder genoemde oproep aan iedereen: ‘Duik niet weg, maar neem je verantwoordelijkheid en maak het verschil.’
Ben Verwaayen is was CEO British Telecom (BT) en is nu CEO van Alcatel Lucent. Dit is gepubliceerd met toestemming. De discussie vond plaats in de Industrieele Groote Club, Amsterdam.
