Technology14.11.2023

​Waarom James Webbs ruimtefoto’s van nu zoveel zeggen over toen


We genieten erg van de mooie foto’s die ruimtetelescoop James Webb maakt: ze worden over het algemeen altijd snel gedeeld en er wordt dan ook aangegeven dat het om een kraamkamer van de sterren gaat, of juist om ontplofte sterren. Interessant, maar er is veel meer uit die foto’s te halen. Wetenschappers hebben nu bijvoorbeeld een van de grootste sterrenstelsels die we ooit hebben gekend ontdekt. Maar, hoe kan dat eigenlijk?

UNCOVER Z-13

Het gaat om een sterrenstelsel dat een kleine 33 miljard lichtjaar bij onze planeet vandaan is. Het sterrenstelsel is UNCOVER Z-13 gekroond en geldt als het een-na-grootste sterrenstelsel dat we kennen. Het is 2000 lichtjaar breed, versus de 100.000 lichtjaar die ons melkweg is. Ja, dat is kleiner, maar voor de tijd waarin dit alles startte is het gigantisch. Onderzoekers schrijven in The Astrophysical Journal Letters over hun vondst. Het is een van de mooiere ontdekkingen die we door James Webb hebben kunnen doen: het is namelijk precies waarvoor de ruimtetelescoop twee jaar geleden met kerst de lucht in werd geschoten: de verste, eerste, oudste sterrenstelsels op de gevoelige plaat leggen.

James Webb moet uiteindelijk wetenschappers helpen om antwoord te geven op aloude vragen, zoals die ene existentiële kwestie: hoe is aarde ontstaan? En misschien zelfs wel: hoe is het leven op aarde ontstaan? Er zijn veel theorieën over, maar veel hard bewijs is er nog niet. Die verre sterrenstelsels zijn nodig om te ontdekken hoe die zijn gevormd, want dat kan veelzeggend zijn over hoe ons planetensysteem tot stand kwam. James Webb helpt daar tot nu toe goed bij. We kenden eigenlijk maar drie sterrenstelsels die zo ver stonden, maar dankzij Webb zijn er twee bijgekomen.

james webb
james webb

James Webb-ruimtetelescoop

De reden dat de ruimte eigenlijk één grote schat aan informatie is over hoe het allemaal begon, dat komt omdat licht er zo lang over doet om te reizen. Het licht van de nu geziene sterrenstelsels deed er miljarden jaren over om de telescoop te bereiken. Daardoor kan Webb ze nu zien zoals ze er 330 miljoen jaar na de oerknal uitzagen. En dat is lang geleden: heel lang geleden. 13,4 miljard jaar (!). Nu zijn ze zelfs nog veder, omdat het heelal contant groter en groter wordt, omdat alles in beweging is naar ‘de zijkanten’.

De twee gevonden sterrenstelsels zijn te vinden in Pandora’s Cluster. Een plek waar de zwaartekracht werkt als een soort vergrootglas en het licht extra sterk maken: waardoor wij het weer beter kunnen zien. En het is nu aan wetneschappers om hun vergrootglas op dat vergrootglas in de ruimte te leggen. Wat daar op dit moment gebeurt, daar in Pandora’s Cluster, weten we niet: we weten alleen maar wat er ooit is gebeurd, en het is straks puzzelen om te kijken hoe we dat op onze eigen planeet kunnen toespitsen.

Waarschijnlijk volgen er nog meer van dit soort vondsten van James Webb, maar je kunt je voorstellen dat onderzoekers met deze twee nieuwe sterrenstelsels al heel blij zijn. Het is procentueel gezien in ieder geval een flinke groei in het aantal verre sterrenstelsels dat we kennen. Maar, belangrijker nog: ze brengen ons stukje bij beetje steeds dichterbij het antwoord op die ene belangrijke vraag: hoe is de aarde ontstaan?

Laura Jenny
Laura Jenny

Is ze niet aan het tikken, dan reist ze rond in de wondere wereld van entertainment of op een toffe plek in de echte wereld. Mario is de man van haar leven, Belle is haar beste vriendin en haar laptop is nooit ver weg.

...

Verder lezen over NASA

NASA laat je alle vragen stellen over de aarde

NASA lanceert NASA AI Earth Copilot, waarmee je eigenlijk toegang krijgt tot NASA’s gigantische database aan informatie.

Online15.11.2024

NASA laat je alle vragen stellen over de aarde

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Weet je nog de James Webb-ruimtetelescoop die tijdens kerst 2022 werd gelanceerd? Wat is er nu veranderd, want we horen niet zoveel meer over James Webb?

Technology07.11.2024

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Astronauten dragen Prada-ruimtepakken in maanmissie Artemis III

Het is inmiddels al een tijdje wat stiller rondom de maanmissies Artemis, maar nu is het Prada-pak onthuld.

Technology21.10.2024

Astronauten dragen Prada-ruimtepakken in maanmissie Artemis III

Boeing Starliner moet deze week naar huis, maar maakt raar geluid

Starliner huilt omdat hij onbemand naar aarde terug moet keren. In de week dat zijn vertrek gepland staat, is hij een vreemd terugkerend geluid gaan maken.

Technology02.09.2024

Boeing Starliner moet deze week naar huis, maar maakt raar geluid

NASA is eruit: SpaceX brengt Boeing Starliner-astronauten naar huis

SpaceX gaat het doen: de Starliner-astronauten thuisbrengen. Suni Williams en Butch Wilmore kunnen op die manier veilig naar huis keren.

Technology24.08.2024

NASA is eruit: SpaceX brengt Boeing Starliner-astronauten naar huis

NASA moet een van de moeilijkste beslissingen ooit nemen

Het klinkt heel tof om hooggeplaatst te zijn bij NASA, maar we zouden momenteel niet willen ruilen met de mensen die die positie bekleden. Er is nogal een heet hangijzer dat moet worden aangepakt.

Technology13.08.2024

NASA moet een van de moeilijkste beslissingen ooit nemen

NASA stopt met rover om water op de maan te vinden: ding half af

Het was de bedoeling dat de rover mee zou reizen naar de maan om op het wat minder bekende gedeelte te zoeken naar water, maar NASA trekt de stekker eruit.

Technology18.07.2024

NASA stopt met rover om water op de maan te vinden: ding half af

NASA en Boeing vinden niet dat ISS-astronauten vastzitten

De Starliner-astronauten kunnen nog niet naar huis. Volgens NASA valt het allemaal wel mee: de astronauten zitten helemaal niet vast op het ISS, meent de ruimteorganisatie.

Technology01.07.2024

NASA en Boeing vinden niet dat ISS-astronauten vastzitten

Verder lezen over Space

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Weet je nog de James Webb-ruimtetelescoop die tijdens kerst 2022 werd gelanceerd? Wat is er nu veranderd, want we horen niet zoveel meer over James Webb?

Technology07.11.2024

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Astronauten dragen Prada-ruimtepakken in maanmissie Artemis III

Het is inmiddels al een tijdje wat stiller rondom de maanmissies Artemis, maar nu is het Prada-pak onthuld.

Technology21.10.2024

Astronauten dragen Prada-ruimtepakken in maanmissie Artemis III

SpaceX schrijft geschiedenis en vangt raket op uit de ruimte

et ruimtebedrijf schoot om ongeveer half 3 vanmiddag (Nederlandse tijd) Starship met de Super Heavy de ruimte in, om de twee vervolgens uit elkaar te laten gaan, waarna Super Heavy met de twee armen werd opgevangen.

Technology13.10.2024

SpaceX schrijft geschiedenis en vangt raket op uit de ruimte

NASA-astronaut deelt adembenemende video van het noorderlicht

Een astronaut genaamd Matthew Dominick, die keek vanuit het raam van de Dragon Endeavour bekeek het Noorderlicht eens van de andere kant.

Technology10.10.2024

NASA-astronaut deelt adembenemende video van het noorderlicht

Ruimtegeschiedenis geschreven: eerste commerciële ruimtewandeling

Het is gedaan: de eerste ruimtewandeling door een privébedrijf en privépersoon is een feit. SpaceX kan over een succes spreken met Polaris Dawn.

Technology12.09.2024

Ruimtegeschiedenis geschreven: eerste commerciële ruimtewandeling

Boeing Starliner moet deze week naar huis, maar maakt raar geluid

Starliner huilt omdat hij onbemand naar aarde terug moet keren. In de week dat zijn vertrek gepland staat, is hij een vreemd terugkerend geluid gaan maken.

Technology02.09.2024

Boeing Starliner moet deze week naar huis, maar maakt raar geluid

SpaceX gaat een risicovolle missie aan: een ruimtewandeling

SpaceX doet deze week een spannende missie waarvoor we allemaal onze adem inhouden. Nou ja, behalve de astronauten zelf: die moeten vooral doorademen tijdens hun ruimtewandeling.

Technology26.08.2024

SpaceX gaat een risicovolle missie aan: een ruimtewandeling

NASA is eruit: SpaceX brengt Boeing Starliner-astronauten naar huis

SpaceX gaat het doen: de Starliner-astronauten thuisbrengen. Suni Williams en Butch Wilmore kunnen op die manier veilig naar huis keren.

Technology24.08.2024

NASA is eruit: SpaceX brengt Boeing Starliner-astronauten naar huis

Verder lezen over Wetenschap

NASA laat je alle vragen stellen over de aarde

NASA lanceert NASA AI Earth Copilot, waarmee je eigenlijk toegang krijgt tot NASA’s gigantische database aan informatie.

Online15.11.2024

NASA laat je alle vragen stellen over de aarde

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Weet je nog de James Webb-ruimtetelescoop die tijdens kerst 2022 werd gelanceerd? Wat is er nu veranderd, want we horen niet zoveel meer over James Webb?

Technology07.11.2024

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Hoe valt het ontstaan van eilandbogen of vulkaanbogen te verklaren?

Is het jou ook weleens opgevallen dat er door sommige eiland- en vulkaanketens op de kaart een duidelijke gebogen lijn of curve kan worden getrokken? Binnen de geologie noemen we een dergelijk verschijnsel eilandbogen of vulkaanbogen.

Online28.10.2024

Hoe valt het ontstaan van eilandbogen of vulkaanbogen te verklaren?

Je kunt nu Spider-Man worden met echte webshooters

De webshooters van Spider-Man kun je straks gewoon kopen. Niet die van de speelgoedwinkel die je zelf even later meer moet oprapen, maar zo goed als echte die 80 keer zijn eigen gewicht kan tillen.

Technology23.10.2024

Je kunt nu Spider-Man worden met echte webshooters

‘Lucide dromen wordt het volgende grote ding na AI’

Het is wetenschappers gelukt om twee mensen apart van elkaar in slaap een gesprek te laten hebben in die dromen.

Technology18.10.2024

‘Lucide dromen wordt het volgende grote ding na AI’

De klimaatcrisis gaat een nieuwe fase in: wat betekent dat?

De onvoorspelbaarheid zit hem in de extremen die extremer worden en korter op elkaar plaatsvinden. Hoe kunnen we erop anticiperen?

Nieuws10.10.2024

De klimaatcrisis gaat een nieuwe fase in: wat betekent dat?

Probeer wraakporno maar eens offline te krijgen

Wraakporno richt de meeste schade aan in de eerste 48 uur. Dat is problematisch, want zo snel kun je het vaak niet offline laten halen.

Social Media09.10.2024

Probeer wraakporno maar eens offline te krijgen

Waarom goede tattoos steeds duurder worden

Heb je tatoeages? Als je antwoord ja is, dan is de volgende vraag: weet je wel wat je in je lichaam hebt laten prikken?

Nieuws03.10.2024

Waarom goede tattoos steeds duurder worden