We weten allemaal dat de gestrande astronauten Butch Wilmore en Suni Williams inmiddels weer goed en wel thuis zijn, maar het had misschien niet veel gescheeld.. Het gaat dan niet om hun terugweg met SpaceX, maar hun heenweg met de Starliner van Boeing die volgens de astronauten heftiger was dan iedereen dacht.
Het feit dat Butch na het verliezen van 4 drijvers het gevaarte met de hand moest vliegen, zegt al dat de astronauten door het oog van de naald zijn gekropen met de Starliner. Op een gegeven moment faalden er zoveel zaken aan het ruimtevaartuig, dat Wilmore het vaartuig niet meer zelf op de plek kon krijgen die hij voor ogen had. Maar ja, moet je dan wel richting het International Space Station gaan, waarmee je dan eventueel ook andere astronauten in gevaar brengt, naast natuurlijk dat 100 miljard euro kostende ruimtestation? In principe had het duo met de Starliner naar huis moeten gaan: terug naar aarde, maar dat ging niet meer.
In een persmoment met onder andere ArsTechnica delen de astonauten deze verhalen, nu ze weer met beide benen op de grond staan. Er werd veel over het politieke gedoe rondom NASA, Boeing, SpaceX en de nieuwe regering gevraagd, maar daar geven de astronauten geen antwoord op: daar gaat het niet om. Het gaat erom hoe de twee astronauten die rit naar het ISS hebben ervaren. En dat was: schokkend.
De twee hadden er heel veel zin in toen het gevaarte eindelijk werd gelanceerd. Het leek ook nog allemaal goed te gaan, dus ze maakten zich geen zorgen. De eerste avond was wat koud, waarschijnlijk mede omdat het ruimtevaartuig eigenlijk is bedoeld voor vier man. Het was zo’n 10 graden Celsius in de cabine: koud dus. Reden voor het duo om in hun ruimtepakken te gaan zitten.
Op dat moment leek er weinig mis, behalve dat Butch bezorgd was over hoe het vehikel reageerde op de aandrijving. Er zijn 28 drijvers en die zitten in vier ‘cilinders’ op het vaartuig. Hij had dat ook voor vertrek al aangegeven, dat dat zijn grootste zorg was, mede omdat er in eerdere missies al problemen mee waren. Butch zegt: “Want in mijn hoofd had ik: ‘Als we de stuwraketten kwijt zijn, kunnen we in een situatie terechtkomen waarin we in de ruimte zijn en er geen controle over hebben. En oh jee, wat gebeurde er? We verloren de eerste stuwraket.”
Wat volgt is een technisch verhaal, maar terwijl ze dichterbij het docken aan het ISS kwamen, verloren ze de tweede stuwraket. Wilmore had het toen al handmatig overgenomen. Hij wist op dat moment dat hij niet meer de bekende zes graden controle had: dat je dus zowel vooruit, achteruit, omhoog, naar beneden, links, rechts, en meer kunt. In principe moest op dat moment het docken aan het ISS worden gestopt. Hij was blij dat er veel mensen op aarde waren die al bezig waren om de regel te bespreken, want het werd ingewikkeld.
Butch: “We zijn twee stuwraketten aan de onderkant kwijt. Je kunt vier stuwraketten verliezen, als ze boven en onder zijn, maar je hebt nog steeds de twee aan deze kant, dan kun je nog steeds manoeuvreren. Maar als je stuwraketten verliest in off-orthogonaal, de onderkant en de bakboord, en je hebt alleen stuurboord en bovenkant, dan kun je dat niet besturen. Het is off-axis. Dus ik analyseer dit allemaal in mijn hoofd, omdat ik het systeem begrijp. En we zijn twee van de onderste stuwraketten kwijt. We zijn een bakboord stuwraket kwijt. We zijn al voorbij het punt waarop we zouden vertrekken en nu heb ik handbediening. En wat is de besturing traag. Vergeleken met de eerste dag is het niet hetzelfde ruimteschip. Kan ik de controle behouden? Ja, dat kan ik. Maar het is niet hetzelfde.”
Hij gaat verder: “En dit is het gedeelte waarvan ik zeker weet dat je het nog niet gehoord hebt. We zijn de vierde stuwraket kwijt. Nu zijn we de 6DOF controle kwijt. We kunnen niet vooruit manoeuvreren. Ik heb nog wel controle over alle andere assen. Maar ik denk, de F-18 is een fly-by-wire. Je bedient de stick en de throttle en die stuurt het signaal naar de computer. De computer zegt, ‘OK, hij wil dat doen, laten we dat rolroer een beetje naar buiten gooien. Laten we dat stabilo wat naar buiten gooien. Laten we het richtingsroer daar trekken.’ En dan blijft de vlucht in balans. Ik heb niet eens een reden gehad om na te denken, hoe doet Starliner dit, om in balans te blijven?”
Uiteindelijk kon de astronaut Starliner niet meer volledig onder controle houden. Suni: “Er was veel onuitgesproken communicatie, zoals ‘Hé, dit is een zeer hachelijke situatie waarin we ons bevinden’. Ik denk dat we allebei het overweldigende gevoel hadden dat het heel fijn zou zijn om aan te meren bij dat ruimtestation dat recht voor ons staat. We wisten dat ze [Mission Control] heel hard werkten om met ons te kunnen blijven communiceren en om commando’s te kunnen sturen. We dachten allebei: wat als we de communicatie met de grond verliezen? Dus NORDO Con Ops (dit betekent vliegen met een voertuig zonder radio), en we spraken er niet te veel over, maar we hadden al in ons hoofd gesynchroniseerd dat we naar het ruimtestation moesten gaan. Dit is onze plek waar we waarschijnlijk naartoe moeten gaan om een gesprek te voeren omdat we niet precies weten wat er gebeurt, waarom de stuwraketten uitvallen en wat de oplossing zou zijn.”
Wilmore: “Ik weet niet of we op dat moment terug kunnen komen naar de aarde. Ik weet niet of we dat kunnen. En eigenlijk denk ik dat we dat waarschijnlijk niet kunnen. Dus daar zijn we, verlies van 6DOF controle, vier achterste stuwraketten uitgevallen en ik visualiseer orbitale mechanica. Het ruimtestation is met de neus naar beneden. Dus we zijn niet precies gelijk met het station, maar eronder. Als je onder het station bent, beweeg je sneller. Dat is baanmechanica. Daardoor beweeg je weg van het station. Dus ik doe dit allemaal in mijn hoofd. Ik weet niet welke controle ik heb. Wat als ik nog een stuwraket verlies? Wat als we de communicatie verliezen? Wat moet ik dan doen?”
Het enge was dat het systeem op dat moment als het ware gereboot moest worden. Butch moest de controle loslaten, op het moment waarop ze merkten dat het gevaarte wegdreef van het ruimtestation. Daar zit je dan: wetende dat als het misgaat, je waarschijnlijk bent overgeleverd aan de grillen van de ruimte. Hij moest de controle aan Mission Control geven, maar toen hij merkte dat er een stabiele situatie was, greep hij zijn kans en zei hij dat Mission Control even niet moest bemoeien. Twee van de vier stuwraketten kwamen na de ‘reboot’ weer online en toen nam ‘de computer’ het weer over. Een spannend moment, want zou Butch dan nog wel makkelijk de controle terug kunnen pakken?
Gelukkig ging dat goed en zo kon het duo veilig en wel op het ISS arriveren. Maar de twee zagen het vanzelfsprekend niet heel erg zitten om weer met Starliner op pad te gaan: zelfs niet als het om naar huis gaan ging. Ze hadden wel hoop dat het goed kon gaan, maar ze waren skeptisch dat het ook met Starliner zou gaan gebeuren. Uiteindelijk zijn ze natuurlijk met SpaceX teruggekeerd en kunnen ze het verhaal navertellen. Of dat met Starliner ook was gelukt, dat zullen we nooit weten, maar dat is uiteindelijk eigenlijk niet zo belangrijk: dat de twee goed en wel terug zijn, is het belangrijkst. Al zijn we wel benieuwd: zou Netflix al de rechten hebben om de docu te maken?
