Door de inval van Rusland in Oekraïne zijn de verhoudingen in de wereld op scherp komen te staan. Deze oorlog is groter dan alleen een conflict tussen twee landen. Zo hebben de Verenigde Staten zich al uitgesproken over wiens ‘schuld’ dit bloedvergieten is, wil de Formule 1 de race in Rusland overslaan en worden Russische advertenties geweerd van social media. Het blijkt echter verder te gaan dan onze aarde alleen: ook het ISS lijkt een pion te worden in de escalerende wereldsituatie.
Waar NASA bij de bekendmaking over de plannen met het pensioen van het International Space Station nog terugblikte op hoe fijn het is dat er zulke goede samenwerkingen tussen landen zijn, lijkt dat nu juist het rustige pensioen van het ruimtelab in gevaar te brengen. Tenminste: niet de goede samenwerkingen, maar het feit dat er zowel Russen als Amerikanen veelvuldig hebben samengewerkt op het station.
De zorgen rondom ISS zijn gestart nadat Dmitry Rogozin op donderdag begon te tweeten in antwoord op sancties die Amerika Rusland wil opleggen. De Amerikaanse president Joe Biden heeft gezegd dat sancties tegen Rusland ook gevolgen hebben voor de Russische lucht- en ruimtevaart, waaronder het ruimtevaartprogramma. Iets waar Rogozin niet bepaald blij mee lijkt te zijn.
Rogozin is het hoofd van de Russische tegenhanger van NASA, Roscosmos, dus we moeten die tweets heel serieus nemen. Ruslands ruimteprogramma zou prima opereren sinds Rusland de Krim overnam in 2014. Ook zegt hij dat uiteindelijk Russische motoren ervoor moeten zorgen dat het ISS straks met pensioen kan gaan. Het plan is immers om het te laten landen op het bekende ruimtekerkhof in de ‘middle of nowhere’ van de oceaan. Op zich nog niets geks, maar dan zegt hij toch iets griezeligs.
“Als je de samenwerking blokkeert, wie redt het ISS dan van een ongecontroleerde terugkeer op aarde waarbij het valt in de Verenigde Staten of Europa? We zouden de 500-tonner ook kunnen laten neerkomen in India en China. Wil je hen bedreigen met dit vooruitzicht? Het ISS vliegt niet over Rusland, dus alle risico’s zijn voor jouw rekening.”
Nu is Rogozin niet de meest diplomatieke man als het gaat om communicatie (hij zei ooit dat NASA maar trampolines moest gebruiken om mensen naar het ISS te krijgen), maar we kunnen deze dreigementen in het licht van andere Russische acties misschien beter niet van tafel schuiven als loze dreigementen. NASA heeft wel gereageerd op de tweets, maar doet dat wel wat zorgvuldiger. Het geeft aan dat het blijft samenwerken met al zijn internationale partners, inclusief de State Space Corporation Roscosmos, voor de ‘doorgaande veilige operatie van het International Space Station’.
NASA schrijft: “De nieuwe exportcontrolemaatregelen zullen samenwerking tussen de VS en Rusland in de civiele ruimte mogelijk blijven maken. Er zijn geen wijzigingen gepland in de steun van het agentschap voor lopende operaties in de ruimte en grondstations. De nieuwe exportcontrolemaatregelen zullen samenwerking tussen de VS en Rusland in de civiele ruimte mogelijk blijven maken.”
Kortom, die sancties hier op aarde zouden in eerste instantie niets te maken hebben met wat we in de ruimte doen, maar Joe Biden heeft toch echt iets anders gezegd, wat ervoor zorgt dat Roscosmos zo reageert. Toch is er wel nuance: NASA zegt dat de samenwerking op het gebied van civiele ruimtevaart buiten de sancties staat. Hierop heeft Rogozin geantwoord dat hij snapt dat de Russische zorgen zijn gehoord en dat ze de nieuwe Amerikaanse sancties blijven bestuderen om te kijken hoe het verder zal reageren.
Op dit moment verblijven er twee Russen, vier Amerikanen en een Duitser op het ISS. In principe is het ISS neutraal gebied en het lijkt erop dat NASA dat nog steeds zo ziet, maar het is de vraag hoe lang het dat volhoudt als Rusland zijn onvrede over de sancties op aarde wil doortrekken naar dat ruimtestation 420 kilometer boven ons. Nu zal het vast niet zo snel gebeuren dat het ISS op een verkeerde plek op aarde valt, maar problemen op het ISS zouden een vroegtijdig einde kunnen maken aan onder andere de bijzondere experimenten die daar nu bezig zijn.
