Technology01.08.2023

​Nieuwe Europese Euclid-telescoop is klaar voor donkere materie


Als het om ruimte-avonturen gaat zijn we als wereld vaak enorm gefocust op de Verenigde Staten. Nu zijn bedrijven als NASA, SpaceX en Virgin Galactic ook wat meer aanwezig als het gaat om communiceren over hun plannen en successen. In Europa zijn we daar toch wat minder sterk in, terwijl we wel degelijk geweldige dingen doen. Deze week nog: onze nieuwe Euclid-telescoop fotografeerde voor het eerst duidelijk donkere materie.

Schermafbeelding 2023-08-01 064239
Schermafbeelding 2023-08-01 064239

Donkere materie

Voordat we verder in de Euclid van ESA duiken, eerst even een lesje donkere materie, want wat is het eigenlijk? Wel, niemand weet het eigenlijk precies. Maar, iets minder geheimzinnig gezegd: het is materiaal in de ruimte dat geen licht uitstraalt, maar wel degelijk zwaartekracht uitoefent. Het zou er onder andere voor zorgen dat sterrenstelsels veel sneller reizen dan je zou denken, kijkend naar hun eigen zwaartekrachtwerking.

Wetenschappers zijn er druk mee, al decennialang. Zo zou donkere materie niet bestaan uit normale atomen, zoals de rest van alles wel. Er zouden elementaire delen zijn die interactie hebben met gewone materie zoals wij die kennen. Hoeveel donkere materie er in het heelal aanwezig is, daarover verschillen wetenschappers van mening: de een zegt dat het 68 procent is van het heelal, de ander spreekt over 85 procent. Al kan dat ook te maken hebben met de verschillende gradaties van donkere materie: soms is het te koud en donker om te worden gezien. Er zijn overigens wel eigenschappen waaraan het moet voldoen: het bevindt zich in grote mate in elk sterrenstelsel, het heeft massa, het kan niet samenvoegen tot een nieuw hemellichaam en het is niet te detecteren.

Schermafbeelding 2023-08-01 064725
Schermafbeelding 2023-08-01 064725

Euclid

Cue de Euclid: die ziet het namelijk wel. Althans, de eerste testbeelden van het apparaat lijken veelbelovend. ESA toont de beelden op zijn website. Inmiddels bevindt de telescoop zich bijna op de plek waar hij uiteindelijk blijft hangen en dat betekent dat er al volop kan worden uitgeprobeerd. Kiekjes om die donkere materie beter te begrijpen, want, zo is de gedachte, hiermee kunnen we best eens antwoord krijgen op de vraag hoe ons universum nu werkelijk is ontstaan. Bovendien kunnen we nieuwe inzichten krijgen in de werking van zwaartekracht. Spannend dus: waar Euclid mee op de proppen komt kan de wereld veranderen.

En dan vooral de VISible instrument (VIS) en de Near-Infrared Spectrometer and Photometer (NISP): dit zijn twee camera’s die de foto’s schieten. Zo schoten ze nu vast wat kiekjes van de hemel, waarbij nog wel bepaalde stralen en andere ongewenste items op de foto worden weggepoetst. Als het apparaat eenmaal op 1,5 miljoen kilometer bij ons vandaan op zijn vaste werkplek arriveert, dan hopen we in oktober de eerste goede kiekjes te krijgen. De telescoop is in juli de ruimte ingestuurd en moet straks 6 jaar zijn best doen om meer dan 30 procent van de hemel in kaart te brengen.

Het is straks vooral de vraag hoe wij als wereld omgaan met eventueel wetenschappelijk onderbouwd nieuws over het ontstaan van niet alleen onze planeet, maar het hele heelal.

Laura Jenny
Laura Jenny

Is ze niet aan het tikken, dan reist ze rond in de wondere wereld van entertainment of op een toffe plek in de echte wereld. Mario is de man van haar leven, Belle is haar beste vriendin en haar laptop is nooit ver weg.

...

Verder lezen over Space

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Weet je nog de James Webb-ruimtetelescoop die tijdens kerst 2022 werd gelanceerd? Wat is er nu veranderd, want we horen niet zoveel meer over James Webb?

Technology07.11.2024

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Astronauten dragen Prada-ruimtepakken in maanmissie Artemis III

Het is inmiddels al een tijdje wat stiller rondom de maanmissies Artemis, maar nu is het Prada-pak onthuld.

Technology21.10.2024

Astronauten dragen Prada-ruimtepakken in maanmissie Artemis III

SpaceX schrijft geschiedenis en vangt raket op uit de ruimte

et ruimtebedrijf schoot om ongeveer half 3 vanmiddag (Nederlandse tijd) Starship met de Super Heavy de ruimte in, om de twee vervolgens uit elkaar te laten gaan, waarna Super Heavy met de twee armen werd opgevangen.

Technology13.10.2024

SpaceX schrijft geschiedenis en vangt raket op uit de ruimte

NASA-astronaut deelt adembenemende video van het noorderlicht

Een astronaut genaamd Matthew Dominick, die keek vanuit het raam van de Dragon Endeavour bekeek het Noorderlicht eens van de andere kant.

Technology10.10.2024

NASA-astronaut deelt adembenemende video van het noorderlicht

Ruimtegeschiedenis geschreven: eerste commerciële ruimtewandeling

Het is gedaan: de eerste ruimtewandeling door een privébedrijf en privépersoon is een feit. SpaceX kan over een succes spreken met Polaris Dawn.

Technology12.09.2024

Ruimtegeschiedenis geschreven: eerste commerciële ruimtewandeling

Boeing Starliner moet deze week naar huis, maar maakt raar geluid

Starliner huilt omdat hij onbemand naar aarde terug moet keren. In de week dat zijn vertrek gepland staat, is hij een vreemd terugkerend geluid gaan maken.

Technology02.09.2024

Boeing Starliner moet deze week naar huis, maar maakt raar geluid

SpaceX gaat een risicovolle missie aan: een ruimtewandeling

SpaceX doet deze week een spannende missie waarvoor we allemaal onze adem inhouden. Nou ja, behalve de astronauten zelf: die moeten vooral doorademen tijdens hun ruimtewandeling.

Technology26.08.2024

SpaceX gaat een risicovolle missie aan: een ruimtewandeling

NASA is eruit: SpaceX brengt Boeing Starliner-astronauten naar huis

SpaceX gaat het doen: de Starliner-astronauten thuisbrengen. Suni Williams en Butch Wilmore kunnen op die manier veilig naar huis keren.

Technology24.08.2024

NASA is eruit: SpaceX brengt Boeing Starliner-astronauten naar huis

Verder lezen over Wetenschap

NASA laat je alle vragen stellen over de aarde

NASA lanceert NASA AI Earth Copilot, waarmee je eigenlijk toegang krijgt tot NASA’s gigantische database aan informatie.

Online15.11.2024

NASA laat je alle vragen stellen over de aarde

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Weet je nog de James Webb-ruimtetelescoop die tijdens kerst 2022 werd gelanceerd? Wat is er nu veranderd, want we horen niet zoveel meer over James Webb?

Technology07.11.2024

Waarom horen we zo weinig van de James Webb-ruimtetelescoop?

Hoe valt het ontstaan van eilandbogen of vulkaanbogen te verklaren?

Is het jou ook weleens opgevallen dat er door sommige eiland- en vulkaanketens op de kaart een duidelijke gebogen lijn of curve kan worden getrokken? Binnen de geologie noemen we een dergelijk verschijnsel eilandbogen of vulkaanbogen.

Online28.10.2024

Hoe valt het ontstaan van eilandbogen of vulkaanbogen te verklaren?

Je kunt nu Spider-Man worden met echte webshooters

De webshooters van Spider-Man kun je straks gewoon kopen. Niet die van de speelgoedwinkel die je zelf even later meer moet oprapen, maar zo goed als echte die 80 keer zijn eigen gewicht kan tillen.

Technology23.10.2024

Je kunt nu Spider-Man worden met echte webshooters

‘Lucide dromen wordt het volgende grote ding na AI’

Het is wetenschappers gelukt om twee mensen apart van elkaar in slaap een gesprek te laten hebben in die dromen.

Technology18.10.2024

‘Lucide dromen wordt het volgende grote ding na AI’

De klimaatcrisis gaat een nieuwe fase in: wat betekent dat?

De onvoorspelbaarheid zit hem in de extremen die extremer worden en korter op elkaar plaatsvinden. Hoe kunnen we erop anticiperen?

Nieuws10.10.2024

De klimaatcrisis gaat een nieuwe fase in: wat betekent dat?

Probeer wraakporno maar eens offline te krijgen

Wraakporno richt de meeste schade aan in de eerste 48 uur. Dat is problematisch, want zo snel kun je het vaak niet offline laten halen.

Social Media09.10.2024

Probeer wraakporno maar eens offline te krijgen

Waarom goede tattoos steeds duurder worden

Heb je tatoeages? Als je antwoord ja is, dan is de volgende vraag: weet je wel wat je in je lichaam hebt laten prikken?

Nieuws03.10.2024

Waarom goede tattoos steeds duurder worden