Het zat er al een tijd aan te komen, de presentatie van een nieuw supersonisch (passagiers)vliegtuig. Een samenwerking tussen NASA en Lockheed Martin die mogelijk ertoe kan leiden dat supersonische passagiersvluchten terugkeren, ruim twee decennia nadat de Concorde, gedwongen, met vervroegd pensioen ging. Enkele dagen geleden werd de volgende fase in de ontwikkeling van het toestel, de X59, officieel gepresenteerd. Wordt dit de ‘opvolger’ van de Concorde? Als NASA en Lockheed Martin het voor het zeggen hebben, wel. De twee hebben er in ieder geval alles aan gedaan om enkele nadelen van de Concorde op te lossen, zoals het lawaai en kerosineverbruik.
Met een lengte van 30 meter is de X59 ongeveer de helft kleiner dan de Concorde (bijna 62 meter). Ook de spanwijdte is met ca negen meter fors minder groot dan die van de Concorde (ruim 25 meter) Een andere belangrijke verandering is de plaatsing van de straalmotoren. Die zitten bij de X59 bovenop de veugel, wat zou moeten resulteren in een veel minder luide supersonische knal als het toestel de geluidsbarrière doorbreekt. De maximum relatieve kruissnelheid van de X59 is zo’n 1500 kilometer per uur. De Concorde haalde Mach 2 (bijna 2400 kilometer per uur). Kortom, de X59 is het kleinere, langzamere, zusje. Maar wel een die zuiniger, goedkoper en stiller is.
Opvallend is ook dat de cockpit van de X59 geen ramen heeft. Door de lange spitse neus wordt het zicht van de piloten, als ze door een raam zouden kijken, te veel beperkt. Dat was bij de Concorde ook al het geval, maar bij dat toestel werd gekozen voor een verstelbare neus. Die kon, als het vliegtuig moest landen of opstijgen, naar beneden gekanteld worden. De X59 heeft een andere oplossing hiervoor: camera’s ‘in de neus’ en schermen in de cockpit.
Het duurt nog even voordat de X59 met passagiers de lucht in gaat. De komende maanden (en wellicht jaren) wordt volop getest. Onder andere boven bewoonde gebieden om de reactie van het publiek op deze nieuwe supersonische jet te kunnen testen. En dan vooral het geluid ervan.
Zelf heb ik helaas nooit het genoegen gehad om een vluchtje in een Concorde te maken. De tickets waren nogal prijzig – een retourtje Londen – New York kostten meer dan 11.000 euro – en tegen de tijd dat ik die eventueel wel zou hebben kunnen bekostigen, was het supersonische passagiersvliegtuig uit de lucht gehaald.
De Concorde had, behalve de exorbitante ticketprijzen, nog twee grote nadelen. Hij zoop als een Tempelier en maakte meer lawaai dan een concert van The Alexi Lalas band (zoek maar eens op 😉 ) Eind 2003 vloog de laatste Concorde van Londen naar New York. Dat was het einde van de supersonische passagiersluchtvaart.
De Concorde vloog tussen 1976 en 2003. Een groot deel van die periode werd geopolitiek gekenmerkt door de koude oorlog tussen het Westen en Oosten (de USSR en haar bondgenoten). De ‘Russen’ wonnen de eerste spacerace, verloren de race naar de maan en wilden uiteraard ook en supersonisch passagiersvliegtuig maken. Dat werd de Tupolev TU-144. Diens succesjaren waren echter maar van korte duur. De TU-144 vloog tussen eind 1975 en juni 1978. Te hoge kosten, maar vooral twee ongelukken, waren daar debet aan.
De X-59 is niet het enige nieuwe supersonische passagiersvliegtuig dat in ontwikkeling is. Ook Boom, een Amerikaanse luchtvaart startup, wil supersonisch vliegen terugbrengen naar de burgerluchtvaart. Zij ontwikkelen de Overture. Die lijkt uiterlijk heel veel op de Concorde, maar ook dit is een compleet ander toestel. Hij wordt veel minder luidruchtig, een heel stuk zuiniger en daardoor ook veel duurzamer.
