Het is voor het eerst dat het gebeurt in de wereld: in een lab gekweekt bloed ook daadwerkelijk gebruiken op mensen. Of nou ja, in mensen: twee patiënten hebben nu kweekbloed door hun aderen stromen, puur om te onderzoeken of het veilig is. Zo ja, dan kan er een hele nieuwe (medische) wereld voor ons opengaan.
Sommige bloedgroepen zijn nu eenmaal zeldzaam, maar denk bijvoorbeeld ook aan bloedproblemen zoals sikkelcel: deze mensen hebben vaak problemen om bloed te krijgen wanneer ze bijvoorbeeld in een ongeluk terecht zijn gekomen. Door bloed te kunnen kweken in een lab kan dat over zijn. De National Health Service in het Verenigd Koninkrijk geeft aan dat het succesvol is in het kweken van bloed in een lab.
De NHS schrijft: “De proef bestudeert de levensduur van de in het laboratorium gekweekte cellen in vergelijking met infusies met standaard rode bloedcellen van dezelfde donor. De in het laboratorium gekweekte bloedcellen zijn allemaal vers, dus het onderzoeksteam verwacht dat ze beter zullen presteren dan een vergelijkbare transfusie van standaard gedoneerde rode bloedcellen, die cellen van verschillende leeftijden bevatten. Bovendien, als de geproduceerde cellen langer meegaan in het lichaam, hebben patiënten die regelmatig bloed nodig hebben misschien minder vaak transfusies nodig. Dat zou de ijzeroverbelasting door frequente bloedtransfusies verminderen, wat tot ernstige complicaties kan leiden.”
Het is straks uiteraard niet in één keer in massaproductie, maar zal in eerste instantie een klein aantal patiënten helpen die complexe transfusiebehoeften hebben. Het is dus niet zo dat mensen meteen kunnen stoppen met bloed geven: bloed is nog steeds hard nodig. Bovendien is dit nog steeds een experiment waarvan ze moeten kijken of het inderdaad het gewenste effect heeft.
Natuurlijk wordt het niet zomaar op een mens uitgeprobeerd: dit labbloed is in decennia ontwikkeld. Er werd hierbij gebruikgemaakt van cellen die zijn voortgekomen uit de stamcellen uit donorbloed. Om 50 miljard rode bloedcellen te maken, zijn er 500.000 stamcellen nodig. Een mens heeft ook heel veel rode bloedcellen: elke kubieke millimeter (!) bloed bevat ongeveer 4 miljoen rode bloedcellen.
Er zijn uiteindelijk tien proefkonijnen uitgekozen die dit revolutionaire bloed krijgen toegediend en dat gaat maar mondjesmaat: ze krijgen een paar theelepels van het gefabriceerde bloed en na een paar maanden nog eens en zo wordt gekeken wat er in het lijf gebeurt. Want: als dit gekweekte bloed het langer in het lichaam volhoudt dan gewoon bloed, kan dat betekenen dat mensen die regelmatig een bloedtransfusie nodig hebben, helemaal niet zo vaak naar het ziekenhuis terug hoeven te gaan. Dat scheelt weer personeel dat andere dingen kan doen en hierdoor kunnen hopelijk meer mensen worden geholpen.
Vooral voor mensen met sikkelcel is dat interessant: hun bloed ontwikkelt antilichamen tegen bepaalde proteïnen en hebben daarom veel problemen met bloedtransfusies. In Nederland hebben ongeveer 2000 mensen de sikkelcelziekte. Dat is niet heel veel, maar er zijn wel heel veel mensen die drager zijn. Sikkelcelziekte betekent vaak dat je niet oud wordt en dat je hevige pijnen hebt. Het komt voornamelijk voor bij mensen met een oorsprong in Afrika, Arabië of Azië. Mede door sikkelcel is de hielprikscreening belangrijk: daarbij worden baby’tjes meteen gecontroleerd op de ziekte.
Kweekbloed gloort aan de horizon, voor mensen met sikkelcel, maar ook met andere bloedziekten of bijzondere bloedgroepen. Het zal echt nog wel even duren voordat het in ‘massaproductie’ gaat, waardoor het altijd goed blijft om bloed te geven, maar het is fantastisch om te zien dat de medische wereld zo ver is dat bloed inmiddels kan worden gemaakt in een lab. De menselijke geest reageert positief, maar nu is het afwachten hoe het menselijk lichaam daarover denkt.
