Terwijl NASA zijn gloednieuwe paradepaardje James Webb nog afstelt, laat de Hubble-telescoop zich nog even gelden. Die legde namelijk de verste ster vast die we ooit hebben gezien. Een ster (of eigenlijk het licht van een ster) die al 12,9 miljard jaar oud is. Het lijkt wel een diamant, zo mooi schijnt hij, maar het blijkt ook een kwestie van geluk te zijn geweest.
Het is een fantastische prestatie van Hubble, die ons inmiddels al ruim dertig jaar dient. De ruimtetelescoop heeft eerder een heel verre ster vastgelegd, maar die was slechts 4 miljard jaar oud. Dan is 12,9 miljard jaar een aanzienlijk verschil.
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA laat weten: “Deze vondst is een enorme sprong terug in de tijd in vergelijking met de vorige recordhouder met één ster; gedetecteerd door Hubble in 2018. Die ster bestond toen het universum ongeveer 4 miljard jaar oud was, of 30 procent van zijn huidige leeftijd, in een tijd die astronomen ‘roodverschuiving 1.5’ noemen. Wetenschappers gebruiken het woord “roodverschuiving” omdat naarmate het universum uitdijt, het licht van verre objecten wordt uitgerekt of “verschoven” naar langere, rodere golflengten terwijl het naar ons toe reist.”
Deze ‘nieuwe’ ster heeft een roodverschuiving van 6,2 en dit licht komt van toen het universum nog maar 7 procent van zijn huidige leeftijd was. Met andere woorden: de ster scheen slechts 900 miljoen jaar na de oerknal. Dat maakt Earendel 8,2 miljard jaar ouder dan de zon en de aarde en 12,1 miljard jaar ouder dan de eerste dieren die op aarde liepen.
De ster heeft ook meteen een naam gekregen: Earendel, wat oud-Engels is voor morgenster.De ster is 50 keer groter dan de zon en veel helderder. Normaliter kan Hubble dit soort dingen niet waarnemen, maar deze ster was zo massief, en in combinatie met een cluster van sterrenstelsels die tussen aarde en Earendel instaan, werd het weefsel van de ruimte vervormd en ontstond er een soort vergrootglas.
Je moet het ongeveer zo zien als bij een zwembad: wanneer de zon op de rimpels op het water schijnt, ontstaat er fel licht op de bodem van het zwembad. We hebben geluk gehad dat Earendel zich precies bij zo’n rimpel bevindt. Het is alsnog een goede prestatie van Hubble, die zich meer dan 500 kilometer boven aarde bevindt, maar het is dus ook een kwestie van geluk.
Hoewel dit een mooie vondst is van Hubble, kan de nieuwe ‘ster’ van NASA, de James Webb-ruimtetelescoop, waarschijnlijk nog veel meer te weten komen over Earendel, waaronder meten hoe heet hij was en hoe helder precies. Wordt vervolgd dus, en wie weet wat James Webb ons nog meer kan vertellen over de periode rondom de big bang? Eerst moet hij nog even verder worden afgesteld en dan kunnen er misschien nieuwe vondsten worden gedaan over één van de grootste vragen ooit: hoe is de aarde precies ontstaan?
Wil je meer mooie ruimteplaatjes zien? Lees dan De ruimte was mooi in 2021: 15 foto’s om ademloos naar te staren.
