Ken je die meme over een walvis die het uitmaakt met een andere walvis, dat is opgenomen en mensen dat nota bene luisteren om rustig in slaap te vallen? We kunnen vooralsnog niet begrijpen wat dieren zeggen, maar Google wil daar verandering in brengen. Het komt met een nieuw programma om te ontcijferen wat dolfijnen tegen elkaar zeggen.
Terwijl we in Nederland momenteel grote discussies voeren over Dolfinarium en het welzijn van de bijzondere zoogdieren, naast dat we voor vissen de visdeurbel hebben die inmiddels in late night shows en op social media viral gaan, gebeurt er ook iets anders in het water. Google wil gaan kijken wat dolfijnen precies te zeggen hebben. Het voelt erg Doctor Doolittle, maar Google denkt met AI te kunnen vertalen wat de zeedieren zeggen.
Het heet DophinGemma en en het is een taalmodel waarmee Google wetenschappers wil helpen bij het bestuderen van dolfijnen. De AI wordt aan mensen gegeven die al veertig jaar bezig zijn met onderzoek naar de dieren, die sowieso bijzondere geluiden maken. Ze fluiten, ze klikken, ze ratelen: er zijn talloze geluiden die de dieren maken. DolphinGemma moet de structuur van al die geluiden in kaart brengen en op die manier zelf dolfijnengeluiden kunnen weergeven. Het is de hoop dat we op die manier met dolfijnen kunnen communiceren in hun eigen taal.
We weten wel al wat van de verschillende geluiden. Zo zijn veel kwaak-achtige geluiden een teken van ruzie, terwijl bepaalde typen fluittonen vaak worden gebruikt door moeders die hun baby’s willen roepen. De kliks lijken meer te maken te hebben met spel en denken: het wordt vaak gehoord als dolfijnen elkaar het hof maken of juist achter haaien aanjagen. Er is dus zeker wel een soort springplank die de AI kan gebruiken, maar Google hoopt verder te komen.
Google schrijft: “Het uiteindelijke doel van dit observerende werk is om de structuur en potentiële betekenis binnen deze natuurlijke geluidsequenties te begrijpen – op zoek naar patronen en regels die op taal zouden kunnen wijzen. Deze langetermijnanalyse van natuurlijke communicatie vormt de basis van het onderzoek van WDP (Wild Dolphin Project) en biedt essentiële context voor elke AI-analyse.”
Google’s AI-model maakt gebruik van specifieke audiotechnologieën. Google: “De SoundStream tokenizer representeert op efficiënte wijze dolfijngeluiden, die vervolgens worden verwerkt door een modelarchitectuur die geschikt is voor complexe sequenties. Dit model met ~400M parameters heeft de optimale grootte om direct op de Pixel-telefoons te draaien die WDP in het veld gebruikt.”
Gemma is geen op zichzelf staand iets: het is een hele collectie van verschillende open modellen die dezelfde research als basis heeft als de Gemini-modellen van Google. DolphinGemma is specifiek getraind op de akoestische database van dolfijnen van de WDP. Het kan een soort patronen herkennen zoals we die ook in onze menselijke taal gebruiken. Zoals veel AI-systemen leert het om in te schatten welk woord er volgt, gebaseerd op de hoeveelheid data waarvan het heeft geleerd.
In het geval van dolfijnen zijn het geluiden die elkaar vaak opvolgen. Zo kan hopelijk de betekenis ervan worden ontcijferd. Google hoopt dat het bijvoorbeeld duidelijk wordt hoe een dolfijn een bepaald object noemt, zodat we weten wanneer ze daarom vragen of er in ieder geval over praten.
Google is al langer bezig met de zee: twee jaar geleden vroeg het nog de hulp van mensen bij onderzoek naar koraalriffen. Hierbij ging het ook om de audio-ervaring, vooral om visgeluiden te identificeren uit geluidsopnames. Er zat zelfs een training bij zodat je visgeluiden kon leren herkennen. Vis is een belangrijk ‘bewijs’ voor gezonde koraalriffen. Als er immers niks te halen is, dan komen de vissen er niet.
Dolfijnen zijn intelligente beesten en het zou dan ook interessant zijn om met ze te kunnen converseren. Tegelijkertijd kan het ook confronterend zijn: straks kunnen we de dolfijnen in Dolfinaria immers echt vragen wat ze van hun verblijf vinden. Of ontdekken we dat de dolfijnen bij de terugkomst van Suni en Butch aanwezig waren misschien wel flink scholden, omdat de astronauten op hun kop waren neergekomen. Maar bovenal is het afwachten of bewezen kan worden dat dolfijnen van die vrolijke beesten zijn als ze altijd lijken.
