Het is geen unicum maar het gebeurt hoogst zelden dat een amateur astronoom een supernova spot. En al zeker niet in een sterrenstelsel dat meer dan 20 miljoen lichtjaar van onze aardkloot verwijderd is. Daarvoor hebben we meer dan 30 jaar geleden de Hubble telescoop de ruimte in geschoten. En in 2022 kwam daar de James Webb space telescope nog bij die zelf ook al anderhalf miljoen kilometer van de aarde zijn werk doet vanuit een donker hoekje in ons eigen zonnestelsel.
Toch is het precies dat wat een Japans amateur astronoom op 19 mei ontdekte. Een supernova van een ster in het zogenoemde ‘Windmolenstelsel’ (Spinwheel), M101, dat zich, om precies te zijn, op 21 miljoen lichtjaar van onze aarde bevindt. Dat lijkt super ver weg, en dat is het ook, maar deze supernova is de meest dichtbij zijnde die de afgelopen vijf jaar gespot is.
Dat de eer van deze ontdekking ten deel vil van precies deze Japanse amateur astronoom, Koichi Itagaki, is ook geen toeval. Het zoeken naar supernova’s is namelijk al sinds 2000 de favoriete ‘ruimtehobby’ van Koichi. Naar eigen zeggen heeft hij sinds die tijd er al 172 gespot.
Wetenschappers zijn uiteraard enthousiast over de vondst. Zo zelfs, dat velen van hen de afgelopen dagen elke beschikbare telescoop opgesteld hebben om getuige te zijn van het hemelse vuurwerk en te genieten van de stroom van binnenkomende waarnemingen. “Ik was eerlijk gezegd te opgewonden om te slapen. Het verzamelen van gegevens is nu het belangrijkste”, zegt Yvette Cendes, een astronoom bij het Center for Astrophysics.
Dat enthousiasme komt voort uit wat de supernova eigenlijk is – en wat het voorbestemd is om te worden. Deze gebeurtenis was een type II supernova, die optreedt wanneer een massieve ster – minstens acht keer zo groot als onze zon – zonder brandstof komt te zitten. Zonder die brandstof kan een ster de kracht van zijn eigen zwaartekracht niet meer weerstaan, Het gevolg is dat hij in elkaar klapt en puin en straling de ruimte in blaast.
Naar verwachting zal de supernova nog een paar maanden te zien zijn. Je moet dan uiteraard wel een goede telescoop beschikken. De modellen die je bij de Mediamarkt of andere elektronicawinkels koopt kunnen niet zo ver kijken.
Foto’s: NASA
