Social Media16.04.2021

​Waarom het traditionele consumentenrecht op sociale media faalt


Roep een Europees consumentenrecht voor sociale media platforms in het leven

Het consumentenrecht biedt consumenten regels die de rechten en de plichten van consumenten binnen het handelsverkeer vastleggen. Hierdoor zijn consumenten in beginsel beschermd tegen willekeur en ondermaatse dienstverlening door aanbieders van producten en diensten. Bekende voorbeelden zijn contractbepalingen, opzegbepalingen en garantiebepalingen die consumenten behoeden voor vormen van uitbuiting door aanbieders. De huidige privacywetgeving vormt eveneens een belangrijk onderdeel van deze consumentenbescherming. Er is vrijwel niemand die er aan twijfelt dat dergelijke regels bijzonder nuttig zijn om consumenten te beschermen.

Hoe is het gesteld met consumentenrecht binnen sociale media platforms?

De meest in het oog springende onderwerpen rondom sociale media platforms verhouden zich de afgelopen jaren tot de privacywetgeving. Met de Europese Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) is er een serieuze eerste stap gezet op het vlak van sociale media platforms en consumentenbescherming. Andere belangrijke vormen van consumentenbescherming echter, welke gegarandeerd zijn binnen het handelsverkeer, ontbreken vooralsnog binnen sociale media platforms. De sociale media platforms kunnen daarom naar believen omgaan met individuele gebruikers, in zoverre dit maar niet raakt aan de uitgangspunten van de AVG.

De belangrijkste oorzaak daarvan lijkt in eerste instantie te liggen aan het feit dat sociale media platforms grotendeels gratis dienstverlening aanbieden. Deze aanname is echter pertinent onjuist. Het is namelijk niet het gratis karakter dat het consumentenrecht binnen dergelijke platforms ernstig in de wielen rijdt.

Traditioneel consumentenrecht faalt binnen sociale media platforms

De belangrijkste reden dat het binnen sociale media platforms grotendeels ontbreekt aan consumentenbescherming is dat er binnen het traditionele consumentenrecht van oudsher nauwelijks regels zijn opgesteld ten aanzien van het huishoudelijk reglement van aanbieders van producten en diensten. De consumentenbescherming richt zich bij uitstek op de kwaliteit van de primaire producten en de primaire dienstverlening. Geenszins op de duurzame toegang tot aanbieders en de persoonlijke bejegening/gedragsveiligheid, zoals het weren van pestgedrag en andere onacceptabele gedragsuitingen, door aanbieders.

Terwijl bovengenoemde aspecten, naast de privacyaspecten, de belangrijkste onderwerpen zijn waarover je als consument in conflict kan raken met sociale media platforms. Denk daarbij aan aspecten als toegang, tijdelijke of permanente verbanning (uitsluiting) en het (onvoldoende) weren van pestgedrag en andere onacceptabele gedragsuitingen.

Traditioneel consumentenrecht kijkt niet voorbij primaire producten en dienstverlening

Binnen het traditionele consumentenrecht wordt niet gesproken over toegang of juist de ontzegging van toegang, noch over de persoonlijke bejegening/gedragsveiligheid van klanten binnen een winkel of een bedrijf. Daartoe geldt sec het huishoudelijk reglement van een winkel of een bedrijf. Geredeneerd vanuit het traditionele consumentenrecht zijn er immers meer dan genoeg andere winkels of bedrijven die een eender product of dienstverlening aanbieden. Qua sociale media platforms is deze keuzevrijheid echter een stuk minder voor de hand liggend. Er bestaan namelijk maar een heel beperkt aantal sociale media platforms die precies dezelfde landelijke of internationale dekking aanbieden.

Het consumentenrecht moet zich uitbreiden tot relevante bepalingen binnen het huishoudelijk reglement van sociale media platforms

Doordat binnen sociale media platforms jouw duurzame toegang en jouw persoonlijke bejegening/gedragsveiligheid in essentie het belangrijkste product en dienstverlening zijn geworden, faalt het traditionele consumentenrecht. Het traditionele consumentenrecht ziet immers slechts jouw persoonlijke profiel en jouw berichtenservice als toepasselijk product en dienstverlening. Daaraan heeft ook de AVG nauwelijks iets veranderd. Jouw duurzame toegang en jouw persoonlijke bejegening/gedragsveiligheid worden daarmee grotendeels veronachtzaamd binnen het huidige consumentenrecht.

Er is dringend behoefte aan een nieuwe vorm van Europees consumentenrecht

Als gevolg hiervan moet het Europees consumentenrecht zich dringend uitbreiden tot relevante bepalingen binnen het huishoudelijk reglement van sociale media platforms. Waar individuele issues met betrekking tot een huishoudelijk reglement binnen het traditionele consumentenrecht gemakkelijk kunnen worden opgevangen door gelijksoortige bedrijven, is hiervan voor sociale media platforms feitelijk geen sprake.

Issues met betrekking tot het huishoudelijk reglement van sociale media platforms dienen daarom ondervangen te worden binnen een nieuwe vorm van Europees consumentenrecht. Anders staan gebruikers van dergelijke platforms er alleen voor en blijven ze in zekere zin rechteloos op het gebied van toegang, uitsluiting en persoonlijke bejegening/gedragsveiligheid binnen sociale media platforms.

[Fotocredits – oatawa © Adobe Stock]

Dit moet je weten over een AVG verwerkersovereenkomst​Hoe voorkomen we Chinese of Amerikaanse toestanden op ons vrije internet?
Art Huiskes
Art Huiskes

Art ziet zichzelf als onderzoeksjournalist en doorgrondt het liefst thema's die anderen volgens hem laten liggen. Verklarende en verdiepende artikelen vormen zijn stijl. Hij schuwt ingewikkelde materie daarbij niet.

Deel dit artikel
...

Verder lezen over Consument

Consument is onvoldoende geïnformeerd over duurzaamheid van online winkelen

De Nederlandse consument geeft steeds meer geld uit online, maar ook steeds meer waarde aan duurzaamheid. Er is alleen wel werk aan de winkel voor webwinkels. Uit onderzoek van Thuiswinkel.org  blijkt namelijk dat consumenten niet voldoende zijn geïnformeerd over duurzaamheid van online winkelen. Daarnaast wordt de impact van het gedrag van consumenten ook nog vaak onderschat.

Online04.09.2024

Consument is onvoldoende geïnformeerd over duurzaamheid van online winkelen
RTL & Buienradar komen met het energieweerbericht op tv

Op welk moment is de opbrengst van je zonnepanelen het hoogst? Hoeveel energie leveren al onze windmolens vandaag? Wanneer kan je het beste thuis een wasje draaien? Hoe kan jouw groene stroom zo optimaal mogelijk worden...

Media06.03.2024

RTL & Buienradar komen met het energieweerbericht op tv
Consumenten bezuinigen op kosten, maar helaas ook op privacy en security

In heel Nederland, maar ook in de rest van Europa, zorgen de toenemende kosten van levensonderhoud en de inflatie voor sombere economische vooruitzichten voor het komende jaar. Met als logisch gevolg dat we wat meer gaan...

Cybercrime05.02.2024

Consumenten bezuinigen op kosten, maar helaas ook op privacy en security
​Onderzoek: veel consumenten bezorgd over het geven van persoonlijke gegevens aan retailers

De detailhandel bevindt zich op een kritiek punt waar consumenten een kloof ervaren tussen hun winkelverwachtingen en de werkelijkheid in winkels. Terwijl de retailsector blijft evolueren, staat de industrie voor uitdagi...

Marketing01.02.2024

​Onderzoek: veel consumenten bezorgd over het geven van persoonlijke gegevens aan retailers
Lexus is volgens de consumentenbond het meest betrouwbare merk

Lexus mag zich een jaar lang het meest betrouwbare automerk van Nederland noemen. Uit groot onderzoek van de Consumentenbond onder eigenaars komt Lexus als meest betrouwbare automerk naar voren met een ongekend hoge scor...

Automotive24.01.2024

Lexus is volgens de consumentenbond het meest betrouwbare merk

scoort gemiddeld een 9,6 in betrouwbaarheidsonderzoek
​Massaclaim: Je krijgt mogelijk geld als je een tv hebt gekocht

Je krijgt misschien geld terug als je een televisie hebt gekocht tussen 2013 en 2018. De Consumentenorganisaties zijn al een tijdje bezig met een juridische procedure tegen Samsung, dat prijsafspraken maakte met webwinke...

Gadgets22.12.2023

​Massaclaim: Je krijgt mogelijk geld als je een tv hebt gekocht

Met vriendelijke groet, Samsung?
​ACM en Apple komen er maar niet uit met datingapps

Apple wil veel geld verdienen, de ACM wil vooral dat consumenten een eerlijke prijs betalen. Het strijd dan ook al jaren voor een wereld waarin je niet die enorm hoge commissies hoeft te betalen die dating-apps moeten be...

Mobile01.11.2023

​ACM en Apple komen er maar niet uit met datingapps
Amazon moet naar de rechter voor schending privacy Nederlandse consumenten

Stichting Data Bescherming Nederland (SDBN) start een rechtszaak tegen Amazon om de tech-gigant ter verantwoording te roepen vanwege een grootschalige schending van de privacy van Nederlandse consumenten. De dagvaarding...

Nieuws19.10.2023

Amazon moet naar de rechter voor schending privacy Nederlandse consumenten

Verder lezen over Facebook

Zuckerberg: ‘Social media geen directe invloed op geestelijke gezondheid’

Eerst bood hij zijn excuses aan, maar nu zegt Zuckerberg: sociale media hebben geen causaal verband met geestelijke problemen van tieners.

Social Media26.09.2024

Zuckerberg: ‘Social media geen directe invloed op geestelijke gezondheid’
Meta opent AI Studio zodat iedereen eigen AI-chatbot kan maken

Geen zin om met al je fans te praten? Laat je AI-avatar het voor je doen. Meta introduceert het nu voor iedereen. Of althans, ook voor niet-influencers in de VS.

Social Media30.07.2024

Meta opent AI Studio zodat iedereen eigen AI-chatbot kan maken
Meta gaat de strijd aan met Yahoo Boys en sluit duizenden accounts

Meta treedt harder op tegen Yahoo Boys en andere kwaadwillenden op Facebook en Instagram om meer slachtoffers te voorkomen.

Online25.07.2024

Meta gaat de strijd aan met Yahoo Boys en sluit duizenden accounts
Kun je Facebook wel gratis noemen? De EU vindt van niet

Het internet lijkt wel gratis, maar dat is het eigenlijk nooit. Vaak moet je naar advertenties kijken, gegevens invoeren, klikken, liken, enzovoorts.

Social Media22.07.2024

Kun je Facebook wel gratis noemen? De EU vindt van niet
Facebook geeft gebruikers onvoldoende kans om van gepersonaliseerde ads af te komen

De EU en de Digital Markets Act slaan weer toe: niet alleen Apple hangt een miljardenboete boven het hoofd: ook Meta.

Social Media01.07.2024

Facebook geeft gebruikers onvoldoende kans om van gepersonaliseerde ads af te komen

Krijgt Meta een miljardenboete?
Zo zorg je dat Instagram en Facebook je foto’s niet gebruiken om AI te trainen

Instagram en Facebook gaan je foto's gebruiken om kunstmatige intelligentie te trainen. Zie je dat niet zitten, dan is er een uitweg.

Social Media28.05.2024

Zo zorg je dat Instagram en Facebook je foto’s niet gebruiken om AI te trainen
Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!

Internet en sociale media hebben het podium voor nepnieuws enorm vergroot. Doordat iedereen kan publiceren en daarmee in potentie een groot publiek bereiken kan, is nepnieuws niet eerder in onze geschiedenis zo wijdverspreid geweest.

Nieuws15.05.2024

Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!
​Je kunt je Facebook-berichten straks doorposten op Threads

De wereld van social media verandert steeds meer. Enerzijds omdat Meta nu eenmaal de meeste succesvolle social media-platforms in handen heeft, anderzijds omdat de EU ook zijn zegje doet. En dat zegje komt met veel regel...

Social Media22.02.2024

​Je kunt je Facebook-berichten straks doorposten op Threads

Verder lezen over Privacy

Hoe bescherm je de data in je brein?

Het is niet ondenkbaar dat er straks ook mensen die geen lichamelijke beperkingen hebben met een breinchip rondlopen. Maar: hoe zorg je dat je breindata beschermd blijft?

Cybercrime30.09.2024

Hoe bescherm je de data in je brein?
Eenvoudige tips voor meer privacy tijdens het reizen met openbaar vervoer

Cybercrime16.09.2024

Eenvoudige tips voor meer privacy tijdens het reizen met openbaar vervoer

zorgen om privacy tijdens woon-werkverkeer
Telegram modereert privégesprekken toch niet

Het leek erop dat Telegram van plan was om ook privégesprekken te gaan modereren, maar stelt nu dat dat niet zo is.

Social Media09.09.2024

Telegram modereert privégesprekken toch niet
Dating-app Grindr aangeklaagd om delen HIV-status met anderen

Er zijn weinig gegevens gevoeliger dan informatie over je HIV-status of wanneer je voor het laatst bent getest. Grindr is daar echter niet zo voorzichtig mee omgegaan en wordt nu aangeklaagd.

Online24.04.2024

Dating-app Grindr aangeklaagd om delen HIV-status met anderen
Bescherm jij je online identiteit wel genoeg?

We kennen allemaal wel de verhalen van mensen wiens Instagram-foto’s worden gestolen om een catfish-account aan te maken, of mensen, bedrijven en merken bij wie hackers toegang hebben gekregen tot een van de social media accounts.

Cybercrime15.04.2024

Bescherm jij je online identiteit wel genoeg?
​Digitaal mijmeren: Zullen AI’s op het internet op enig moment ontwaken?

Schandalen als gevolg van ontsporende Artificial Intelligence (AI) zullen de aankomende jaren hoogstwaarschijnlijk een wereldwijd probleem gaan vormen. De uitrol en integratie van AI's binnen online toepassingen zullen n...

Online18.03.2024

​Digitaal mijmeren: Zullen AI’s op het internet op enig moment ontwaken?

Mogelijk ontwikkelen AI's een vorm van gedecentraliseerd interactiviteitsbewustzijn
Je ​AI-geliefde is onbetrouwbaar: onveilig en uit op geld

Met Valentijnsdag achter de rug kunnen we het veilig en wel bespreken: AI-chatbots die bedoeld zijn als een soort digitale geliefde zijn onbetrouwbaar. Volgens nieuw onderzoek van de Mozilla Foundation blijken AI-chatbot...

Online15.02.2024

Je ​AI-geliefde is onbetrouwbaar: onveilig en uit op geld

Doe het veilig
Consumenten bezuinigen op kosten, maar helaas ook op privacy en security

In heel Nederland, maar ook in de rest van Europa, zorgen de toenemende kosten van levensonderhoud en de inflatie voor sombere economische vooruitzichten voor het komende jaar. Met als logisch gevolg dat we wat meer gaan...

Cybercrime05.02.2024

Consumenten bezuinigen op kosten, maar helaas ook op privacy en security

Verder lezen over Wetgeving

Waarom goede tattoos steeds duurder worden

Heb je tatoeages? Als je antwoord ja is, dan is de volgende vraag: weet je wel wat je in je lichaam hebt laten prikken?

Nieuws03.10.2024

Waarom goede tattoos steeds duurder worden
Temu wordt nu zelfs bestempeld als gevaarlijke malware

Een nieuwe rechtszaak tegen Temu stelt dat het Chinese platform er aantoonbaar ver in gaat: het zou je tekstberichten op je telefoon meelezen.

Cybercrime01.07.2024

Temu wordt nu zelfs bestempeld als gevaarlijke malware
Regulering van kunstmatige intelligentie – wat zal de EU AI Act bereiken?

De snelle ontwikkeling en verspreiding van kunstmatige intelligentie (AI) heeft geleid tot wereldwijde discussies over de noodzaak van passende regelgeving. De Europese Unie heeft op deze uitdaging gereageerd met het voorstel voor een EU-AI Act, die bedoeld is om voor het eerst een uitgebreid wettelijk kader voor AI te creëren.

Technology22.05.2024

Regulering van kunstmatige intelligentie – wat zal de EU AI Act bereiken?
Gebruik van persfoto’s zonder toestemming is auteursrechtinbreuk

Het zonder toestemming gebruiken van teksten, afbeeldingen en artikelen van anderen gebeurt aan de lopende band. Het kan echter vaak leiden tot auteursrechtinbreuk, ondanks verschillende argumenten die inbreukmakers opwerpen ter verdediging. Een recente rechtszaak over persfoto’s illustreert dit probleem.

Online17.05.2024

Gebruik van persfoto’s zonder toestemming is auteursrechtinbreuk
Booking.com moet er ook aan geloven: extra checks door EU

Als de EU een bedrijf als poortwachter markeert, moet het extra goed aan de regels voldoen. De nieuwe poortwachter is Booking.com.

Online15.05.2024

Booking.com moet er ook aan geloven: extra checks door EU

Booking.com moet extra gaan oppassen voor de EU
Standaardwachtwoorden zijn bij wet verboden in het Verenigd Koninkrijk

Gewoon 'wachtwoord' als standaardwachtwoord, lekker makkelijk toch? In het Verenigd Koninkrijk mag het niet meer.

Cybercrime30.04.2024

Standaardwachtwoorden zijn bij wet verboden in het Verenigd Koninkrijk
Webshop Shein moet oppassen met namaakkleding door EU-regels

Shein, het bekende Chinese online warenhuis, moet zich aan de strenge regels van de EU gaan houden en dat betekent: oppassen met nepperij.

Online26.04.2024

Webshop Shein moet oppassen met namaakkleding door EU-regels
Microsoft gaat het doen: Teams en Office scheiden

Veel mensen adviseren ertegen, maar Microsoft gaat het toch doen: Office en Teams scheiden. Het komt dan met een nieuwe versie van Microsoft 365 en Office 365 waarbij Teams er niet meer bij zit. Microsoft doet dat echter...

Marketing01.04.2024

Microsoft gaat het doen: Teams en Office scheiden