Experts zeggen het al langer, maar de Facebookpapers maakten het ook nog eens duidelijk: social media kunnen schadelijk zijn voor kinderen. Bij kinderen kun je zowel denken aan kinderen onder de tien en tieners. Hoewel jonge kinderen eigenlijk niet op social media mogen zijn, gebeurt dat toch veel. Experts zijn het zat en overheden hebben er problemen mee, maar met juist weer langere video’s op TikTok en een grotere tijdslimiet op Instagram lijken social media er helemaal niet op die manier mee bezig te zijn. Het eindresultaat? Een tikkende tijdbom.
Je had het aan het begin van deze eeuw niet kunnen bedenken: hoe een Amerikaans president ooit zijn State of the Union, zijn belangrijkste jaarlijkse toespraak, voor een belangrijk deel zou wijden aan wat kinderen doen op het internet. Toch is het zo. Joe Biden heeft zijn moment genomen om grote techbedrijven op hun beleid aan te spreken. Hij noemt het zelf een ‘experiment op kinderen’, waar techbedrijven mee bezig zijn. Ook waarschuwt hij social mediabedrijven, want hij houdt ze verantwoordelijk voor de schade die ze aanrichten.
Dat is iets wat Mark Zuckerberg, CEO van Meta (moederbedrijf van Facebook, Instagram en WhatsApp) waarschijnlijk niet wil horen. In zijn ogen zijn social media slechts een soort dorpspleinen, en als er op een dorpsplein iets ergs gebeurt, dan kun je ook de gemeente niet verantwoordelijk houden. Tenzij het gaat om een loszittende tegel natuurlijk, maar als iemand iemand uitscheldt of aanvalt op straat, dan kun je moeilijk de gemeente verantwoordelijk houden omdat het die straat heeft gelegd.
Biden is klaar met dat soort argumenten. Hij vindt dat social media hun verantwoordelijkheid moeten nemen in het beschermen van kinderen. Hij meent dat de burgers van zijn land, en dan vooral de jonge mensen, in een geestelijke gezondheidscrisis zitten en dat social media één van de oorzaken is. Hij refereerde daarbij ook aan de Facebookpapers die vorig jaar boven water kwamen, waaruit onder andere bleek dat Instagram voor ergere lichaamsbeeldproblematiek zorgt bij één op de drie tienermeisjes.
Op zich zijn waarschuwingen goed, maar gelukkig maakt Biden het ook iets meer concreet. Hij gaat sowieso 5 miljoen dollar spenderen aan onderzoek naar de invloed van social media op kinderen. Hij wil ook dat social media zelf dingen veranderen, namelijk dat er meer en betere privacy-opties zijn, dat doelgerichte advertenties aan kinderen in de ban gaan en dat de persoonlijke data van kinderen niet langer mag worden verzameld.
Sowieso is Biden niet bepaald een vriend van grote techbedrijven: op veel hoge posities heeft hij mensen geplaatst die zich al meer dan eens negatief hebben uitgesproken over de grote invloed van social media. Toch is dit wel voor het eerst dat we hem als president zo’n vuist zien maken tegen social media, iets wat we al langer zien bij bijvoorbeeld de Europese Commissie.
Wat natuurlijk ook niet heeft geholpen in de mentale staat van Amerikanen (en andere mensen), dat is de pandemie. Uit onderzoek blijkt dat 56 procent van de jongvolwassenen symptomen laten zien van angst of depressie. Logisch dus dat de president hier iets aan wil doen. Welke social media hij overigens vooral geadresseerde in zijn speech is onbekend, maar de kans is groot dat het om alle grote namen gaat, zoals Facebook, Snapchat, Instagram, YouTube en natuurlijk het gigantische TikTok.
Hoewel deze bedrijven allemaal initiatieven bieden om het kinderen moeilijker te maken op deze platforms te gaan, en tegelijkertijd te zorgen dat het social mediagebruik van oudere kinderen wordt beperkt, laten diverse social media de laatste tijd ook het tegenovergestelde zien. TikTok-video’s mogen nu zelfs tien minuten lang zijn, waardoor de kans aanwezig is dat mensen nog meer tijd aan het platform spenderen. Instagram heeft zijn tijdslimieten die je kunt instellen om jezelf te dwingen niet langer dan een x aantal minuten per dag te Instagrammen omhoog gegooid.
Moeten social media vanaf nu alleen nog met initiatieven komen om het social mediagebruik te beperken en gezond gedrag te stimuleren, of mogen ze er nog steeds voor zorgen dat ze zelf meer geld verdienen en dat we er juist meer tijd op spenderen?
Het wordt in ieder geval de komende tijd steeds spannender voor deze platformen om met innovaties te komen, want één ding is duidelijk: elke vernieuwing of aanpassing wordt bekeken vanuit de bril van mensen die kinderen willen beschermen, ook als dat invloed heeft op de mogelijkheden die volwassenen op deze platformen hebben. Innovatie wordt op deze manier steeds meer een tikkende tijdbom, en dan niet alleen voor de kinderen.
