De VanDale organiseert elk jaar een Woord van het Jaar-verkiezing. Welk relatief nieuwe woord, of ouder woord met nieuwe betekenis, was dit jaar populair en zegt ook iets over de tijd waarin we leven? Dit jaar is het woord polarisatie en de reden dat er voor dat woord werd gekozen is anders dan anders en opmerkelijk genoeg juist het slachtoffer van polarisatie.
Polarisatie betekent volgens de VanDale ook wel: “De vorming van tegenstellingen, van uitersten, van tegengestelde polen” Dat is nog een ietwat vage omschrijving, want beter kun je spreken over ‘wij en zij’-denken. Iets dat al eeuwen bestaat, maar de laatste jaren hoogtij lijkt te vieren door een cocktail van corona en sociale media. Waarom dit woord is gekozen, dat behoeft eigenlijk geen uitleg: we staan steeds vaker lijnrecht tegenover elkaar en dat maakt communiceren en vriendelijk met elkaar omgaan er niet altijd makkelijker op.
Waarom dit woord is gekozen, dat is niet vreemd, maar hoe het woord werd gekozen is dat wel. Normaliter geeft VanDale een shortlist van een x aantal woorden en het laat het publiek dan stemmen op het meest populaire woord. De woordenboekenmaker trok daar dit jaar vervroegd de stekker uit, omdat diverse actiegroepen begonnen op te roepen niet te stemmen op bepaalde woorden. Dat was niet de bedoeling, zegt VanDale.
Dat kllinkt allemaal overdreven, maar het lijkt vooral te komen door een woord uit de shortlist. De shortlist voor 2024 bestond uit de woorden: comfortwater, gen Z-stagiair, koeltekloof, pieperaanval, profnar, sjoemelscooter, burn-outbureaucratie, beknibbelflatie, AI-washing en transitiespijt. Vooral dat laatste woord zorgde voor een grote reactie van het publiek, en dan met name de transgendergemeenschap.
Transitiespijt is een term voor spijt die transpersonen tijdens of na hun transitie hebben. Iets waarvoor sommige niet-transmensen angst uitspreken en hier soms ook naar handelen. Reden voor verschillende trans-organisaties om te laten weten dat dit een heel onprettig woord is. Hetzelfde geldt overigens voor pieperaanval, dat alles te maken heeft met een oorlogsdaad en ook niet echt geschikt lijkt voor een ‘wat interessant, dit is het woord van het jaar’.
Het woord van het jaar hoeft zeker niet ludiek of bijzonder te zijn, of mensen te laten lachen, maar veel groeperingen stellen dat het mensen ook weer niet hoeft te kwetsen. Pieperaanval kwetst niet direct mensen, maar klinkt als een bagatellisering van een ernstige aanval tijdens een oorlog die nog altijd woedt.
In ieder geval geeft VanDale als reden om voor polarisatie te kiezen het voor de hand liggende: “Naar aanleiding van de heftige reacties op de verkiezing van dit jaar, die de tijdgeest illustreren, is het Van Dale Woord van het Jaar 2024 in Nederland: polarisatie.”
We zijn benieuwd hoe VanDale de verkiezing volgend jaar aanpakt: is het dan nog wel een verkiezing? We zijn bang van niet. Een woord kan immers maar een keer woord van het jaar zijn. Wij houden het in ieder geval bij het internationale woord van het jaar: breinrot.
