Facebook doet haar uiterste best om de impressie te geven dat nepnieuws keihard wordt aangepakt, zeker als het gaat om verkiezingen. De focus zal wel even vooral op Amerika liggen dan, want in Nederland heeft Brandpunt+ recent bewezen dat de controle nog niet helemaal werkt, of beter gezegd helemaal niet.
Journalisten Eric van den Berg en Ylja Band maakten een nepadvertentie die op een fictief scenario was gebaseerd: proberen zo veel mogelijk VVD-stemmers weg te houden bij de Provinciale Staten-verkiezingen. Ze maakten een advertentie die aangaf dat de stembussen in een bepaalde gemeente gesloten waren en dat er pas een dag later gestemd kon worden en targeten die advertentie op mensen die interesse hadden aangegeven in de VVD. Zo konden ze in theorie voor 2.500 euro een half miljoen potentiële VVD-kiezers bereiken. Met een geschatte opkomst bij de Statenverkiezingen van ongeveer een miljoen mensen tikt dat wel aan.
Zo werden er door het team nog een vijftal andere advertenties klaargezet om door Facebook goedgekeurd te worden, waarbij drie van het type zoals hierboven waren en drie andere nepnieuws waren zoals het ‘Sybrand Buma drijft huizenmarkt omhoog om zelf rijk te worden’-voorbeeld dat in het artikel wordt gegeven. Alleen die laatste werd tegengehouden, maar niet omdat het nieuws niet klopte, maar er discriminerende content in zou staan.
De advertenties zijn uiteindelijk niet live gegaan, maar de vraag die terecht gesteld wordt is deze: hoe lang zouden de advertenties op verkiezingsdag online zijn gebleven als ze wel waren uitgeleverd? Facebook neemt het probleem serieus op, zo zeggen ze tegen Brandpunt+, en er is een intern onderzoek gestart om uit te zoeken hoe dit heeft kunnen gebeuren. Het bedrijf wil eind 2018 minstens 20.000 mensen in dienst hebben die advertenties controleren in 50 talen, maar dat is blijkbaar nog steeds niet genoeg.
Er zijn allerlei methodes die misbruik kunnen tegenwerken, waarvan een hele goede is dat je – zeker voor een politieke advertentie – een identiteitsbewijs mee moet sturen voordat het geplaatst kan worden. Dat wordt door Facebook echter niet ingevoerd, omdat het volgens het social media-bedrijf blijkbaar een “zeer complex proces” zou zijn. Klinkt als “jamaar dat gaat van onze winst af” en daar zit precies het probleem.
Op het moment dat het businessmodel van Facebook er op is gebaseerd dat advertenties veel kijkers krijgen zal het ze aan hun reet roesten dat de informatie daarin niet klopt. Als ze niet al zoveel tegengas hadden gekregen van de Amerikaanse en andere overheden hadden ze er hoogstwaarschijnlijk nog steeds niks aan gedaan. Dat is misschien een beetje cynisch, want er werken vast een hoop mensen bij Facebook die dit ook allemaal niet willen. Die bepalen echter niet de koers van het bedrijf. Er zit dus maar één ding op om Facebook beter te laten controleren: meer druk, in elk geval vanuit de EU. En hou er dus maar rekening mee dat je geen enkel bericht op Facebook serieus kunt nemen rond verkiezingstijd. Of op welk moment dan ook, eigenlijk.
[Afbeeldingen © Adobe Stock]
