Hoe ‘social’ is de Nederlandse politiek?

[Madelin Hiddingh – Timm&Pimm] Social media worden steeds meer en intensiever ingezet door (grote) bedrijven om het ‘gesprek’ aan te gaan met de klant. Ook in de politiek speelt social media een steeds relevantere rol. Denk bijvoorbeeld aan de succesvolle online campagne van Barack Obama in 2010 of de opstanden in Egypte en Libie die tot stand kwamen door oproepen via Twitter. Vandaag zijn de verkiezingen en dus vroegen Timm & Pimm zich af.. wat gebeurt er in Nederland eigenlijk op het gebied van social media en politiek?

Op het gebied van politieke peilingen online gebeurt er van alles. Zo onderzocht onderzoeksbureau DamKam, in samenwerking met weblog Frankwatching, de politieke ontwikkelingen op basis van tweets. In een maandelijkse TwitterMonitor is te zien over welke onderwerpen, lijsttrekkers en partijen het meest gesproken wordt. De eerste Twittermonitor laat onder andere zien dat de PVV het hoogst scoort op negatieve emoties, verdriet en boosheid ( van 1 april tot 25 april). Na het begrotingsakkoord gaan de PvdA en de SP hier overheen, vooral wat betreft de emoties verdriet en boosheid. In de tweede ‘TwitterMonitor Politiek’ is te zien dat de lijsttrekkersverkiezingen beroerd uitpakken voor GroenLinks, dat Europa en de economie de belangrijkste verkiezingsthema’s zijn en dat de PvdA trekken vertoont van ‘SP-light’.

De twittermonitor van augustus laat zien dat Wilders in de ‘rustige’ maanden juli en augustus het vaakst over de tong gaat. Rutte stijgt gedurende deze maanden met ‘Europa’ en Roemer haalt zijn voordeel uit ‘Economie’.

Interessante feitjes, maar zeggen deze uitkomsten iets over wat de Nederlander stemt vandaag? Vannacht zullen we het weten en kan bekeken worden in hoeverre de ’twitterpeilingen’ overeenkomen met de daadwerkelijke uitslag.

Goed, over politici praten via social media blijkt niet zo moeilijk, maar kun je ook gemakkelijk MET politici praten via social media? Het antwoord is Nee. In 2011 verscheen het boek ‘veel gekwetter, weinig wol’ naar aanleiding van een onderzoek naar het gebruik van social media door politici. Een van de belangrijkste uitkomsten van dit onderzoek was dat Nederlandse politici vrijwel alleen maar bezig zijn met het zenden van hun boodschap. Er is niet of nauwelijks sprake van interactie met de volgers, vrienden of likers. Zonde. Juist social media maakt het mogelijk om op een laagdrempelige manier in direct contact te komen met jouw (mogelijke) achterban. Wellicht speelt het ‘sociale’ hier een rol, want waar Samson en Roemer af en toe reageren op tweets, zijn Geert Wilders en Mark Rutte de schoolvoorbeelden van het gebrek aan interactie. Geert heeft ruim 200.000 volgers en volgt zelf maar liefst 0 personen. Op vragen of opmerkingen wordt niet gereageerd.

Mark Rutte heeft welgeteld 2 tweets geplaatst op zijn persoonlijke account, het zijn doorverwijzingen naar zijn website en zijn andere twitteraccount (@minpres). Op dit laatste account wordt weliswaar meer getweet, maar niet door Mark zelf. De RvD is verantwoordelijk voor de redactie. Bovendien volgt @minpres zelf niemand en reageert of retweet evenmin. Voor vragen aan de minister president word je via het Twitteraccount weer doorverwezen naar een website. Wel vermeldt de bio dat alles gelezen wordt, maar niet (direct) beantwoord..

Politici proberen mee te komen door social media profielen aan te maken, maar missen duidelijk nog de tijd, kennis of zin om er daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. Social media worden in Nederland dus nog nauwelijks echt effectief ingezet tijdens de verkiezingen. Lijsttrekkers en partijen hebben profielen (voornamelijk op Twitter), maar gaan bijna nooit de interactie aan en maken weinig gebruik van de mogelijkheden van social media. ‘Veel gekwetter, weinig wol’ zet echter ook vraagtekens bij de effectiviteit van actieve aanwezigheid en interactie op social media tijdens de verkiezingstijd.

Zij stellen dat social media een relatief kleine groep mensen bereikt. Bovendien zijn dit voornamelijk mensen die al een bovenmatige interesse hebben in de partij, waardoor de extra inzet en moeite niet geloond zullen worden met stemmen. Ook onderzoek van de Radboud Universiteit wijst uit dat aanwezigheid op social media weinig extra stemmen oplevert. Volgens de onderzoekers gaan politici er ten onrechte van uit dat zij stemmen kunnen binnenhalen door regelmatig Twitter of Facebook te gebruiken. De inzet van social media levert hooguit 500 extra voorkeursstemmen op. “Actief gebruik van Twitter heeft effect, maar de verkiezingen win je er niet mee”, aldus de onderzoekers in het Nederlands Dagblad.