Patrick Smeets
Game-enthousiast, tech blogger en presentator. Was ooit rockster. Local celebrity in Limburg maar ziet graag veel van de wereld. Er zijn niet genoeg kattenGIFjes in de wereld.
De hele nepnieuws-discussie speelt pas echt sinds de presidentsverkiezingen eind 2016. Voor die tijd werd er natuurlijk ook nogal wat afgelogen op het internet, maar de impact die misinformatie kan hebben op grote groepen mensen werd pas echt duidelijk toen bleek dat grote groepen mensen had gestemd op een kandidaat (of een afscheiding) op basis van valse informatie.
We leven op dit moment helaas in een ‘post-truth’ maatschappij, waar je aan de ene kant in feite weinig zomaar voor waar aan mag nemen, maar het aan de andere kant ook niet zo veel uitmaakt wat jouw waarheid is: iemand anders kun je toch niet overtuigen. Is dat nog om te draaien? Wordt het nog beter? Pew Research Center heeft een onderzoek gedaan onder technologisten, strategische denkers en andere geleerden: de experts.
Vooruit of achteruit?
Die kwamen er ook niet uit: met een split van 51 en 49 procent was de uitkomst (het wordt wel beter of het wordt niet beter) onduidelijk, maar de redeneringen die de pessimisten gebruikten snijden wel (beangstigend) hout. De twee belangrijkste argumenten? Het probleem is de mens zelf, want onze instincten werken ons tegen en we kunnen domweg niet mee met de snelheid waarin de technologie ons leven verandert.
Zoals Winston Churchill al zei: “a lie can go around the world before the truth can get its pants on.” Dat is precies het probleem met mensen die nepnieuws willen verspreiden. Alle goede bedoelingen van Facebook en andere grote bedrijven als Google ten spijt is het verspreiden van een nepbericht of hoax nog steeds heel makkelijk. Als het bericht eenmaal rond is gegaan kan er geblokkeerd en gerectificeerd worden totdat je een ons weegt, maar dan is het al te laat.
De systemen die worden bedacht om nepnieuws te voorkomen en financieel minder de moeite te maken lopen altijd een stap achter op de mensen die proberen de systemen te omzeilen. Dat betekent dat die systemen constant gemonitord en aangepast moeten worden aan de nieuwe trucs die bedacht worden. Dat kost tijd, geld en aandacht en omdat het weinig oplevert (pervers genoeg is nepnieuws laten bestaan beter voor veel bedrijven in de verspreidingsbusiness) is er vaak alleen externe druk om de problemen op te lossen.
Wij zijn het schuld
Het grootste probleem zit in onszelf. Wij als gebruiker van het internet en vooral social media vinden het (geholpen door de algoritmes die ons in onze filterbubbel houden) een stuk makkelijker om te geloven wat aan ons wordt voorgeschoteld door onze zelf als betrouwbaar aangewezen bronnen.
Doordat we dan ook nog eens allemaal in steeds kleinere groepjes verzameld zijn die niet meer zoals vroeger een algemeen geaccepteerde realiteit en waarheid delen, maar vooral geloven wat ze zelf willen, wordt het steeds lastiger om te bepalen wat de ‘waarheid’ is.
Mensen clusteren zich op natuurlijke wijze in groepjes en als groep zijn we niet zo slim. We verzamelen mensen om ons heen die dezelfde dingen geloven als we zelf doen en zo wordt het steeds moeilijker om nog iets te horen dat niet strookt met wat we geloven.
Dat maakt het vervolgens weer heel makkelijk om nepnieuws te verspreiden: er zijn altijd genoeg groepen die graag willen geloven wat een vals nieuwsbericht claimt en zullen dat met alle liefde delen onder de mensen met eenzelfde mening. Gevolg: gewin, of dat nu monetair of qua invloed is.
Iemand verdient er altijd aan
Niet alleen voor diegene die het nepnieuws verspreidt, maar ook voor de platforms die dat mogelijk maken, de reactionaire blogs en nieuwsorganisaties die reageren op de berichten en nog veel meer partijen. Het loont zich, kort gezegd, nog steeds te veel om nepnieuws te verspreiden en dat is misschien wel de grootste reden dat we er nog lang niet van af zijn.
Optimisten zeggen dat de oplossing in dezelfde technologie zit die de verspreiding mogelijk maakt, maar het probleem van veel van de ‘oplossingen’ leiden rechtstreeks naar het verder afkalven van onze online privacy. Andere opties, zoals het verlaat toekennen van advertentie-royalties (na verificatie) en andere financiële prikkels vergeten gemakshalve dat er veel meer redenen zijn om nepnieuws te verspreiden dan advertentie-inkomsten.
Wie is hier nou de snackbar?
Een nog groter probleem is wie je de arbiter van de waarheid maakt. De algoritmes van Google en Facebook? De regering van de VS? Er is geen onafhankelijk orgaan dat door iedereen vertrouwd wordt om altijd de waarheid te spreken, voornamelijk omdat we allemaal mensen zijn en weten: niemand doet dat altijd.
Het is in elk geval onverstandig om de methodes om de algemene waarheid te bewaken in handen van een bedrijf met winstoogmerk te leggen, maar toch lijken we dat met zijn allen gewoon te doen. Daar is die menselijke natuur weer: er zijn altijd alternatieven, maar dat is gedoe en daar houden we niet van.
Als je nu denkt: “dat klinkt allemaal nogal deprimerend” dan heb je groot gelijk. We moeten wennen aan het nieuwe normaal en dat gaat ook gebeuren. Volgende generaties zullen niet opgroeien met de zekerheid/illusie (afhankelijk van wat je gelooft) dat er één waarheid is en zullen vanzelf meer twijfelen aan de waarheid van wat ze te zien en te horen krijgen. Diegenen die dat niet doen zullen zich er bij moeten neerleggen dat we de in de komende paar jaar aan alles moeten twijfelen. Ik ga mijn filterbubbel weer in, en ik raad je aan dat ook te doen. Sterkte.
[Afbeeldingen © pathdoc – Adobe Stock]
Verder lezen over Facebook
Nieuws15.05.2024
Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!
Social Media22.02.2024
Je kunt je Facebook-berichten straks doorposten op Threads
Social Media14.02.2024
Raar geluid bij het scrollen op Facebook? Zo zet je het uit
Online07.02.2024
Facebook, Instagram en Threads geven AI-afbeeldingen een label
Social Media02.02.2024
Mark Zuckerberg zegt sorry voor mentale schade social media
Social Media29.01.2024
Social medium Facebook wordt 20 jaar: is het nog vernieuwend?
Feestboek, maar dan echt
Social Media12.01.2024
Bewust omgaan met social media overload: 8 tips voor mindful telefoongebruik
Social Media28.11.2023
Waarom je even geen Bumble-ads op Instagram ziet
Verder lezen over Google
Mobile15.05.2024
AI gaat met je telefoongesprekken meeluisteren
Wel voor een goed doel, waarschijnlijk
Online14.05.2024
AI is wat de klok slaat: 3 grote AI-dingen die Google gaat doen
Technology09.05.2024
Google slaat eigen robothand met een hamer: dit is waarom
Mobile07.05.2024
Google Pixel 8a is officieel: lijkt veel op Pixel 8 en 8 Pro
Marketing06.05.2024
Google: Nederlandse retailer blinkt uit in loyaliteit en marketing
maar de website kan vaak beter
Online02.05.2024
Verberg nu je ex van herinneringen op Google Foto’s
Advertising26.04.2024
YouTube wil straks ook reclame laten zien als je pauzeert
Video10.04.2024