Online16.10.2015

Europa moet lessen trekken uit Safe Harbor uitspraak


Vorige week ging de president van het Europees Hof van Justitie met pensioen, en hij zal niet snel vergeten worden. Het Hof vernietigde het Safe Harbor programma tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten in de zaak Schrems vs. Facebook. Een flinke nalatenschap die veel stof deed opwaaien.

De uitspraak in een notendop: het Hof oordeelt dat persoonsgegevens niet langer mogen worden overgedragen aan de VS op grond van het zgn. Safe Harbor programma. Het ontbreken van gedegen waarborgen in de VS om de gegevens van Europese burgers te beschermen was voldoende grond voor het Hof om aan de noodrem te trekken. De onthullingen van de afgelopen jaren over het massale afluisteren door de NSA spelen op de achtergrond een belangrijke rol bij die overweging.

Naast de vele mensen die het Hof terecht hebben geprezen met deze uitspraak, en deze zien als een overwinning voor privacy en burgerlijke vrijheden, zijn er ook reacties van ongeloof, woede en regelrechte paniek. Waarom? Omdat sinds afgelopen dinsdag de overdracht van Europese gegevens aan de VS geen wettelijke basis meer heeft. Europese burgers en bedrijven bevinden zich in een juridisch vacuüm wat ingrijpende gevolgen zal hebben in Europa.

De realiteit is echter dat het Hof precies deed wat het moest doen: de wet handhaven. En het ongeldig verklaren van Safe Harbor zou toch ook niet als verrassing mogen komen. De openbaringen van klokkenluider Edward Snowden toonden al aan dat de zogenaamde bescherming door Safe Harbor, tegen de achtergrond van massale en willekeurige spionage van burgers, te verwaarlozen was. Maar de Europese Commissie en de nationale regeringen zijn al die jaren te laks en angstig geweest dit probleem aan te pakken. In plaats van het handhaven van de bescherming van Europese burgers, heeft de Commissie de andere kant op gekeken. Een evaluatieverslag waarin werd geconstateerd dat er een ontluisterend gebrek aan handhaving door de Amerikanen was, werd genegeerd door Commissie. En ook al reageerden de Commissie en lidstaten verontwaardigd op de stroom aan schandalen over het massale afluisteren van burgers, ze lieten alles bij het oude. Ze durfden de VS niet te laten voelen dat het afluisteren van Europese burgers zonder enige reden onacceptabel is. De herhaalde oproep van het Europees Parlement om Safe Harbor in te trekken werd genegeerd, en gesprekken met de VS om sterkere waarborgen en bescherming voor Europese burgers te regelen, slepen nu al twee jaar hopeloos voort.

Naast gejuich en kritiek hoorden we ook veel zorgen, vooral van bedrijven. Begrijpelijk en terecht. Doordat de Commissie haar kop in het zand heeft gestoken, zitten zij nu in een juridisch onmogelijke situatie. Ze lopen het risico juridische procedures aan hun broek te krijgen voor hun trans-Atlantische activiteiten. Tegelijkertijd moeten we ook niet vergeten dat veel van deze bedrijven moedwillig Safe Harbor hebben ondermijnd door het massaal niet na te leven en er op te rekenen dat de Commissie de andere kant op zou kijken. Veel Europese burgers zullen geschokt zijn te ontdekken dat er zo laks wordt om gegaan met hun privacy en dat hun privégegevens in de praktijk gewoon op straat liggen.

De uitspraak van het Hof over Safe Harbor past in een reeks van incidenten die de zwakke plekken van het huidige Europese bestuur blootlegt. Zwakke plekken waar bedrijven en burgers de dupe van zijn geworden. Het nietig verklaren van de richtlijn bewaarplicht Telecomgegevens door het Europees hof, de corruptieschandalen bij de FIFA en nu Dieselgate zijn allemaal symptomen van hetzelfde probleem. Een combinatie van zwak bestuur, krachtige lobby van multinationals en veiligheidsdiensten. Het gevolg zijn vele wetten die de grondwettelijke toets, net als Safe Harbor, niet doorkomen. Neem daarbij de zwakke, en soms zelfs volledig afwezige, rechtsbescherming van personen, het milieu of kwetsbare groepen, het ontbreken van handhaving en je ziet direct wie de rekening betaalt.

In plaats van het Hof verwijten te maken voor het doen van deze uitspraak of het proberen te omzeilen of negeren ervan, moet de Commissie nu handelen. Haar inspanningen richten op het herstellen van de rechtstaat en het terugbrengen van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten binnen de grenzen van de wet. Als het om Rusland of China zou gaan, zou Europa niet zo’n onderdanige houding aannemen. De Commissie en de nationale regeringen moeten opkomen voor de rechten van hun burgers en respect voor Europese wetgeving afdwingen. Ook al vereist dat meer Europese assertiviteit in de contacten met Amerikaanse vrienden en bondgenoten.

We moeten nu snel handelen en een nieuwe regeling opzetten voor overdracht van persoonsgegevens naar de VS. Met echte, zinvolle waarborgen voor privacy en burgerrechten, zodat er een solide juridische basis bestaat voor bedrijven om trans-Atlantisch te handelen. Het spreekt voor zich dat een nieuwe regeling moet voldoen aan de door het Hof gestelde eisen, en dat bestaande regelingen voor het delen van gegevens zoals uitwisseling van passagiersgegevens, daaraan getoetst moeten worden. De activiteiten van inlichtingen- en veiligheidsdiensten aan beide zijden van de Atlantische Oceaan moeten teruggebracht worden binnen wettelijke en grondwettelijke bepalingen. Het is geen gemakkelijke taak, maar dat betekent niet dat we die uit de weg moeten gaan.

Het is belangrijk lessen te trekken uit deze uitspraak en deze te benutten om de Trans-Atlantische verhoudingen te versterken, zodat we de rechtsstaat en grondrechten structureel beter beschermen. Europese burgers moeten er op kunnen vertrouwen dat er verantwoord met hun gegevens wordt om gegaan. Als dit gebeurt, dan weten we zeker dat de Safe Harbor uitspraak de geschiedenisboeken in gaat als het beste dat ooit gebeurd is voor de rechtstaat én de trans-Atlantische betrekkingen.

[Afbeelding: © thewet – Fotolia.com]

Sophie in 't Veld

Sophie in 't Veld is fractievoorzitter voor D66 in het Europees Parlement en vicevoorzitter van de Europese liberalen (ALDE). In 't Veld is woordvoerder privacy en Europese markt internet & mobiel betalen, initiator van de opschorting van het SWIFT-verdrag en bestrijdt in verschillende Eurowob-procedures weeffouten uit het EU-model anno 1957.

...

Verder lezen over Europa

De EU wordt rijk deze week: miljardenboetes voor Google en Apple 

Zowel Google als Apple moet een dikke miljardenboete aan de EU betalen. Dit is hoeveel.

Technology11.09.2024

De EU wordt rijk deze week: miljardenboetes voor Google en Apple 

Apple heeft nieuwe App Store-regels en appstudio’s zijn boos

Apple heeft nieuwe App Store-regels geïntroduceerd en die lijken juist meer toe te staan, maar helemaal vrijblijvend is dat allemaal niet.

Mobile09.08.2024

Apple heeft nieuwe App Store-regels en appstudio’s zijn boos

Facebook geeft gebruikers onvoldoende kans om van gepersonaliseerde ads af te komen

De EU en de Digital Markets Act slaan weer toe: niet alleen Apple hangt een miljardenboete boven het hoofd: ook Meta.

Social Media01.07.2024

Facebook geeft gebruikers onvoldoende kans om van gepersonaliseerde ads af te komen

Krijgt Meta een miljardenboete?
Apple in de problemen: EU dreigt met miljardenboete om App Store

Volgens de EU overtreedt Apple met zijn App Store zodanig de wet, dat het een miljardenboete boven het hoofd hangt.

Nieuws24.06.2024

Apple in de problemen: EU dreigt met miljardenboete om App Store

Regulering van kunstmatige intelligentie – wat zal de EU AI Act bereiken?

De snelle ontwikkeling en verspreiding van kunstmatige intelligentie (AI) heeft geleid tot wereldwijde discussies over de noodzaak van passende regelgeving. De Europese Unie heeft op deze uitdaging gereageerd met het voorstel voor een EU-AI Act, die bedoeld is om voor het eerst een uitgebreid wettelijk kader voor AI te creëren.

Technology22.05.2024

Regulering van kunstmatige intelligentie – wat zal de EU AI Act bereiken?

Booking.com moet er ook aan geloven: extra checks door EU

Als de EU een bedrijf als poortwachter markeert, moet het extra goed aan de regels voldoen. De nieuwe poortwachter is Booking.com.

Online15.05.2024

Booking.com moet er ook aan geloven: extra checks door EU

Booking.com moet extra gaan oppassen voor de EU
De beste routes in Noord-Europa voor reizen in de lente

De lente is een geweldige tijd om te reizen in Noord-Europa. De natuur ontwaakt, het weer wordt aangenaam, de landschappen zijn opvallend mooi en er zijn nog niet veel toeristen. Dus, welke pittoreske plekjes in Noord-Europa wachten op je en waarom is het comfortabeler om met de auto te reizen?

Lifestyle29.04.2024

De beste routes in Noord-Europa voor reizen in de lente

De voordelen van reizen met de auto
Webshop Shein moet oppassen met namaakkleding door EU-regels

Shein, het bekende Chinese online warenhuis, moet zich aan de strenge regels van de EU gaan houden en dat betekent: oppassen met nepperij.

Online26.04.2024

Webshop Shein moet oppassen met namaakkleding door EU-regels

Verder lezen over Facebook

Zuckerberg: ‘Social media geen directe invloed op geestelijke gezondheid’

Eerst bood hij zijn excuses aan, maar nu zegt Zuckerberg: sociale media hebben geen causaal verband met geestelijke problemen van tieners.

Social Media26.09.2024

Zuckerberg: ‘Social media geen directe invloed op geestelijke gezondheid’

Meta opent AI Studio zodat iedereen eigen AI-chatbot kan maken

Geen zin om met al je fans te praten? Laat je AI-avatar het voor je doen. Meta introduceert het nu voor iedereen. Of althans, ook voor niet-influencers in de VS.

Social Media30.07.2024

Meta opent AI Studio zodat iedereen eigen AI-chatbot kan maken

Meta gaat de strijd aan met Yahoo Boys en sluit duizenden accounts

Meta treedt harder op tegen Yahoo Boys en andere kwaadwillenden op Facebook en Instagram om meer slachtoffers te voorkomen.

Online25.07.2024

Meta gaat de strijd aan met Yahoo Boys en sluit duizenden accounts

Kun je Facebook wel gratis noemen? De EU vindt van niet

Het internet lijkt wel gratis, maar dat is het eigenlijk nooit. Vaak moet je naar advertenties kijken, gegevens invoeren, klikken, liken, enzovoorts.

Social Media22.07.2024

Kun je Facebook wel gratis noemen? De EU vindt van niet

Facebook geeft gebruikers onvoldoende kans om van gepersonaliseerde ads af te komen

De EU en de Digital Markets Act slaan weer toe: niet alleen Apple hangt een miljardenboete boven het hoofd: ook Meta.

Social Media01.07.2024

Facebook geeft gebruikers onvoldoende kans om van gepersonaliseerde ads af te komen

Krijgt Meta een miljardenboete?
Zo zorg je dat Instagram en Facebook je foto’s niet gebruiken om AI te trainen

Instagram en Facebook gaan je foto's gebruiken om kunstmatige intelligentie te trainen. Zie je dat niet zitten, dan is er een uitweg.

Social Media28.05.2024

Zo zorg je dat Instagram en Facebook je foto’s niet gebruiken om AI te trainen

Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!

Internet en sociale media hebben het podium voor nepnieuws enorm vergroot. Doordat iedereen kan publiceren en daarmee in potentie een groot publiek bereiken kan, is nepnieuws niet eerder in onze geschiedenis zo wijdverspreid geweest.

Nieuws15.05.2024

Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!

​Je kunt je Facebook-berichten straks doorposten op Threads

De wereld van social media verandert steeds meer. Enerzijds omdat Meta nu eenmaal de meeste succesvolle social media-platforms in handen heeft, anderzijds omdat de EU ook zijn zegje doet. En dat zegje komt met veel regel...

Social Media22.02.2024

​Je kunt je Facebook-berichten straks doorposten op Threads

Verder lezen over Privacy

Hoe bescherm je de data in je brein?

Het is niet ondenkbaar dat er straks ook mensen die geen lichamelijke beperkingen hebben met een breinchip rondlopen. Maar: hoe zorg je dat je breindata beschermd blijft?

Cybercrime30.09.2024

Hoe bescherm je de data in je brein?

Eenvoudige tips voor meer privacy tijdens het reizen met openbaar vervoer

Cybercrime16.09.2024

Eenvoudige tips voor meer privacy tijdens het reizen met openbaar vervoer

zorgen om privacy tijdens woon-werkverkeer
Telegram modereert privégesprekken toch niet

Het leek erop dat Telegram van plan was om ook privégesprekken te gaan modereren, maar stelt nu dat dat niet zo is.

Social Media09.09.2024

Telegram modereert privégesprekken toch niet

Dating-app Grindr aangeklaagd om delen HIV-status met anderen

Er zijn weinig gegevens gevoeliger dan informatie over je HIV-status of wanneer je voor het laatst bent getest. Grindr is daar echter niet zo voorzichtig mee omgegaan en wordt nu aangeklaagd.

Online24.04.2024

Dating-app Grindr aangeklaagd om delen HIV-status met anderen

Bescherm jij je online identiteit wel genoeg?

We kennen allemaal wel de verhalen van mensen wiens Instagram-foto’s worden gestolen om een catfish-account aan te maken, of mensen, bedrijven en merken bij wie hackers toegang hebben gekregen tot een van de social media accounts.

Cybercrime15.04.2024

Bescherm jij je online identiteit wel genoeg?

​Digitaal mijmeren: Zullen AI’s op het internet op enig moment ontwaken?

Schandalen als gevolg van ontsporende Artificial Intelligence (AI) zullen de aankomende jaren hoogstwaarschijnlijk een wereldwijd probleem gaan vormen. De uitrol en integratie van AI's binnen online toepassingen zullen n...

Online18.03.2024

​Digitaal mijmeren: Zullen AI’s op het internet op enig moment ontwaken?

Mogelijk ontwikkelen AI's een vorm van gedecentraliseerd interactiviteitsbewustzijn
Je ​AI-geliefde is onbetrouwbaar: onveilig en uit op geld

Met Valentijnsdag achter de rug kunnen we het veilig en wel bespreken: AI-chatbots die bedoeld zijn als een soort digitale geliefde zijn onbetrouwbaar. Volgens nieuw onderzoek van de Mozilla Foundation blijken AI-chatbot...

Online15.02.2024

Je ​AI-geliefde is onbetrouwbaar: onveilig en uit op geld

Doe het veilig
Consumenten bezuinigen op kosten, maar helaas ook op privacy en security

In heel Nederland, maar ook in de rest van Europa, zorgen de toenemende kosten van levensonderhoud en de inflatie voor sombere economische vooruitzichten voor het komende jaar. Met als logisch gevolg dat we wat meer gaan...

Cybercrime05.02.2024

Consumenten bezuinigen op kosten, maar helaas ook op privacy en security