Terwijl vandaag wereldwijd internationale koffiedag wordt gevierd, is er een flinke crisis gaande. De marktprijzen voor koffie hebben het laagste punt in 15 jaar bereikt. Uit nieuw onderzoek blijkt dat heel koffiedrinkend Nederland hier alleen niets van merkt terwijl koffieboeren verhongeren. Cijfers laten zien dat vooral het bedrijfsleven profiteert, met alle gevolgen van dien.
‘Multinationals hongeren koffieboeren uit,’ zo schreven Colombiaanse boeren op hun spandoek toen zij eerder dit jaar de straat op gingen. Andere Latijns-Amerikaanse boeren droegen rouwbanden. De boodschap is duidelijk: het kan zo niet langer. De wereldmarktprijs voor koffie schommelt rond de US $1, terwijl boeren minimaal $1,40 nodig hebben om überhaupt uit te komen met hun productiekosten.
Koffieboeren hebben de afgelopen jaren hun productiekosten zien stijgen en de marktprijs zien dalen. En zien zichzelf gedwongen om koffie met verlies te verkopen. De consument? Die ziet helemaal geen verschil in de supermarktprijzen.
Als consument merkt je amper iets van de lagere prijzen die koffieboeren ontvangen. 97% van de koffiedrinkers ziet namelijk geen prijsdaling in de supermarkt. Ook is de koffiedrinker zich nauwelijks bewust van het grote probleem dat zich afspeelt in de koffie-industrie: 74% van de ondervraagden denkt dat een koffieboer (net) kan rondkomen van het salaris. Cijfers wijzen anders uit: het aantal boeren dat onder de extreme armoedegrens ($1,90 per dag) leeft, is flink is gestegen. In sommige landen met 30-50 procent. Boerenfamilies hebben zelfs bijna geen geld voor basisbenodigdheden als eten of gezondheidszorg.
De situatie bedreigt niet alleen boerengemeenschappen maar ook de koffieteelt zelf. Gemiddelde leeftijd van koffieboeren is nu al 60 jaar waardoor kennis over koffieteelt langzaamaan dreigt te verdwijnen. Jongeren stappen er niet meer in want er is geen geld mee te verdienen. Daarnaast speelt ook de klimaatverandering een grote rol. Want naar schatting is het gebied waar koffie kan groeien in 2050 gehalveerd. Als het zo doorgaat zal onze koffie straks veel duurder worden of zelfs helemaal verdwijnen.
Verontrustende cijfers, ook voor de industrie. Maar investeringen vanuit koffiemultinationals blijven uit. Dit terwijl de koffiesector vorig jaar een winst van $20 miljard boekte. Koffieproducerende landen ontvingen het laatste jaar zo’n $10 miljard minder voor hun koffie dan een jaar eerder.
Hiertegenover staat een investering van slechts $350 miljoen in duurzaamheidsprogramma’s vanuit de koffie-industrie. Veel koffiefabrikanten hebben duurzaamheidsprogramma’s en productiviteitstrainingen opgezet. Echter, zonder betere betaling aan boeren gaan deze programma’s de huidige crisis niet verhelpen.
Een groot deel van de koffie wordt op het werk gedronken. Als kantoorpanden over zouden stappen naar Fairtrade koffie dan zou dat aanzienlijk schelen in de verkoopcijfers en dus het inkomen van boeren. Vanwege de verontrustende cijfers roept Fairtrade Nederland, ook wel bekend als Stichting Max Havelaar, alle bedrijven op om in koffiestaking te gaan en alleen koffie in te kopen waar een eerlijk prijsbeleid aan de boer is gegarandeerd.
