Al jaren vragen allerlei mensen, van start-ups tot belangengroepen in Europa, om hervorming van het auteursrecht. Steeds meer mensen zien dat regels die gemaakt werden toen de typemachine nog modern was niet meer passen in een tijd waarin computers en internet het eindeloos delen van informatie zonder kwaliteitsverlies mogelijk maken.
In plaats van deze regels te moderniseren om ze aan te passen aan de hedendaagse digitale realiteit, treuzelt de Europese Commissie met het voorstellen van een herziening van die wetten. In de tussentijd ligt de nadruk vooral op het handhaven. De lijst met uitwassen die dit tot gevolg heeft wordt aangevoerd door schrijnende gevallen zoals de inval in het huis van een negenjarig Fins meisje dat op haar Winnie-de-Poeh-computer 1 ongeautoriseerd bestand had gedownload. Ook kregen scholen in Duitsland rekeningen omdat kleuters liedjes zongen en dus openbaar maakten.
Naast overijverige handhaving, is het gefragmenteerde auteursrecht langs landsgrenzen in Europa een groot probleem. Terwijl grenzen in de EU steeds verder vervagen, worden ze online kunstmatig in stand gehouden. Zo moesten Duitsers 4 jaar lang wachten tot ook zij Spotify kregen omdat de Zweedse muziekdienst hun land meed vanwege de zware eisen van GEMA, de Duitse BUMA-Stemra. Wie in Nederland betaalt voor een Netflix abonnement kan daar op een zakenreis naar Londen of een vakantie in Spanje geen gebruik van maken. Hetzelfde geldt voor veel content van de publieke omroepen, het is niet op internet terug te zien als je niet in Nederland bent.
Maar de auteursrechtenproblemen houden niet op bij films, boeken en muziek. Ook onderzoek en onderwijs worden steeds vaker gehinderd door het huidige copyright. Onderzoekers moeten een tweede licentie kopen als zij wetenschappelijke publicaties met een computer op steekwoorden willen doorzoeken, want het abonnement dat hun universiteit op die tijdschriften heeft, laat alleen zoeken met hun eigen ogen toe. Dat onderzoek naar een mogelijk nieuw kankermedicijn hierdoor bijvoorbeeld enorme vertraging oploopt lijkt minder belangrijk dan het verdienmodel van de uitgever.
En MOOCs en andere vormen van online onderwijs mogen dan steeds populairder worden, professoren en docenten die hiermee experimenteren moeten inmiddels een tweede diploma in informatierecht hebben om te weten welke lesmaterialen ze in hun online lessen wel en niet mogen gebruiken. Het is de wereld op zijn kop als het algemene belang zo wordt beperkt door wetgeving die bepaalde verdienmodellen beschermt.
Na jaren aandringen lijkt de Europese Commissie langzaam in beweging te komen. Om te inventariseren welke problemen er zijn met het auteursrecht in Europa en hoe die opgelost kunnen worden is daarom een publieksconsultatie geopend. Iedereen heeft nu de kans zijn stem te laten horen en ideeën voor te stellen over hoe copyright in Europa vormgegeven zou moeten worden. Als veel mensen dat doen wordt het draagvlak voor hervormen vergroot ten opzichte van de nog altijd sterke lobby van clubs als Brein, Buma Stemra of de platenlabels.
Om dit makkelijker te maken heeft een aantal organisaties een handige online tool gemaakt om de consultatie in te vullen. De vragen zijn onder meer naar het Nederlands vertaald en antwoorden mag in alle 24 officiële talen van de EU. Wie zelfs maar één vraag beantwoordt, levert al een bijdrage aan het moderniseren van het Europese auteursrecht.
Mensen ervaren vaak een gevoel van afstand tussen de EU en henzelf. Maar hier is de kans om je stem te laten horen en besluitvorming in Europa te beïnvloeden. Het is de hoogste tijd dat cultuur, creativiteit, innovatie en ondernemerschap weer centraal komen te staan. Help daarom mee door voor 5 februari te laten horen hoe het auteursrecht beter kan worden geregeld in Europa.
