Programmeren met kinderen [report]

In de Openbare Bibliotheek Amsterdam is in samenwerking met Stichting Kennisnet en Stichting Mijn Kind Online het seminar “Programmeren met kinderen” gehouden. Sprekers Han van der Maas (UvA, Rekentuin), Joris van Mens (Google), Michael van Wetering (Kennisnet) en Pauline Maas (Mijn Kind Online) spraken over waarom zij aandacht voor programmeren in het (basis)onderwijs belangrijk vinden. In het tweede deel van de middag was er de gelegenheid samen met het aanbod aan materiaal voor het basisonderwijs aan de slag te gaan.

Han van der Maas was duidelijk in zijn presentatie: programmeren zou niet als extraatje op school moeten worden gezien, maar als kernvak, ook in CITO test. “There are 10 types of people. Those who understand the binary code and those who do not“. 

Hij pleit voor verplicht Scratch in het primair onderwijs en in het voortgezet onderwijs informatica als volwaardig vak. Individuele verschillen in primair onderwijs zijn erg groot (ook bij docenten), maar kinderen blijken al op basisschoolniveau abstract te kunnen denken en werken. Scholen op voortgezet onderwijs bereiden leerlingen niet op de maatschappij voor met de vakken informatiekunde en informatica, slechts 5% van de HAVO- en VWO-leerlingen volgt deze vakken en het percentage daalt.

Zelfontdekkend leren gaat minder automatisch dan verwacht en ook transfer richting wis- en natuurkunde gaat niet vanzelf. Er is begeleiding nodig om de overgang te kunnen laten maken en ook een wijziging in het curriculum van scholen is lastig. De enige VWO+ route is nu het klassiek gymnasium. Belangrijker is het invoeren van programmeren als onderdeel van wiskunde of in plaats van de vele uren Grieks/Latijn. Van der Maas: “vervang op gymnasia onderwijs in de klassieke talen voor evengedegen programmeeronderwijs“. 

Ook Joris van Mens maakte het belang van kennis van programmeren duidelijk. Er is een tekort aan goede ICT-ers, aan jongeren met technische vaardigheden en juist die vaardigheiden zijn van belang, niet alleen om een goede baan te kunnen vinden, maar ook om gewoonweg te kunnen functioneren in de 21ste eeuw.

“Programmeren is makkelijker dan je denkt, je leert logisch denken en het is gewoon heel leuk“. Van Mens vergeleek het met het leren van een andere vreemde taal: wanneer je vloeiend Frans hoort praten, denk je ook ‘dat kan ik nooit’, maar wanneer je begint met woordjes en grammatica, maakt dat dat je je na enige tijd kunt redden. Wanneer je kinderen jong laat kennismaken met programmeren op basisscholen, geef je ieder kind de kans om zonder angst te proeven aan technische vaardigheden.

Michael van Wetering vergeleek programmeren (voor kinderen) als ‘het nieuwe lego’. In ieder mens zit een knutselaar en programmeren is een soort knutselen. Hij vergeleek een programma als Scratch met een borduurwerkje en benadrukte het vanzelfsprekende, wat de manier van denken om te kunnen programmeren eigenlijk is. En daar heeft hij natuurlijk gelijk in. Wanneer je stap voor stap de logische volgorde aanhoudt, dan krijg je je bouwpakket klaar, of het nu een stukje programmeren is, een lego bouwdoos of een borduurwerkje.

Van Wetering had een heleboel goede tips, over Arduino, over diverse boeken en websites. Hiervoor verwijs ik graag naar de website van Kennisnet waar (klik hier) de presentaties terug te zien zijn.

Pauline Maas had het meest originele voorbeeld van programmeren: ze had de afspraak dat iedere keer wanneer zij door haar haar ging met haar hand, er een volgende dia getoond zou worden. En het werkte voorstreffelijk zodat zij vol enthousiasme over “CodeKinderen” kon praten: een project waarbij kant-en-klare pakketten gratis aan basisscholen worden aangeboden zodat zij op een eenvoudige en vooral leuke manier het “leren programmeren” in het schoolaanbod voor hun leerlingen kunnen opnemen. 

Terecht gaf ze aan dat wanneer je meer meisjes wilt enthousiasmeren voor ICT, dat je dan in het onderwijs moet beginnen en evanals vorige sprekers maakte ze duidelijk hoe leuk en laagdrempelig programmeren voor kinderen is. Het is “oorzaak-gevolg”, puzzeltjes maken, knutselen met de computer.

Vervolgens werd het programma “CodeKinderen” officieel gelanceerd en was het tijd voor de aanwezigen om zelf te gaan werken/spelen met de verschillende leuke pakketten die er voor kinderen in de basisschoolleeftijd zijn.

Een boeiende middag, hopelijk met veel gevolg in met name het basisonderwijs. Want jonge kinderen op een speelse manier laten kennismaken met programmeren, maakt dat ze met plezier, zonder angst of vooroordelen over dat het moeilijk of saai zou zijn, kennis kunnen maken met vaardigheden die tot de basisvaardigheden van ieder kind in de 21ste eeuw zouden moeten behoren!