Frans van der Reep
Frans van der Reep is een visionary practitioner, inspirational counceler, media futurist en "triple thinker". Hij is verbonden aan Hogeschool Inholland (lector) & KPN (senior strategist).
Verbinding creëert waarde. Verbinding maakt samenwerking mogelijk en samenwerking is voorwaarde voor waarde. ‘Kracht door Samenwerking’ laat ondernemer Wim v.d. Leegte (VDL) op grote reclameborden weten in het PSV stadion. En zo is het maar net.
De meesten van ons zijn het hier wel mee eens. Moeilijker wordt het als je er op attendeert dat je dan ook niet te veel heil van competitie mag verwachten. Met competitie stop je namelijk verbindingen af. Hoe komt het dan dat zo velen van ons competitie associëren met efficiënt produceren?
‘Verbinding’ heeft ook zo zijn probleempjes. ‘Te veel’ verbinding tussen een aantal mensen leidt al snel tot ‘clientelisme’, tribe@work, mensen die elkaar de bal toespelen, en dat echt niet alleen in achterkamertjes, met voorbijgaan aan anderen die misschien wel beter gekwalificeerd zijn. “Uit het oog, uit het hart” is een krachtig sociaal mechanisme. Dat wordt snel vettig en dat is ook weer niet de bedoeling. Dit soort gedrag is in formele zin niet verboden maar je voelt onmiddellijk aan dat ‘het niet klopt’. Het is niet zuiver.
Als jij bijvoorbeeld als baas van een grote instelling projectmanagers betrekt van een consultancybedrijf waar een politiek vriendje de baas is, dan zou het zo maar kunnen dat je op belangrijke momenten net niet kritisch genoeg bent. Of de ruimte niet hebt om dit te zijn, want je komt die ander weer tegen. Of een tegenprestatie van hem verwacht in een andere context. Een ander politiek vriendje die een nieuwssite heeft zou zo maar een zekere objectiviteit uit het oog kunnen verliezen bij het nieuws over jouw club. Of een directeur van een bedrijf die na terugtreden toezichthouder wordt bij het zelfde bedrijf. Dan mag hij dus toezicht gaan houden op de uitvoering van zijn eigen beleid. Zo gaan soms die dingen bij ‘relaties stapelen’. Is dat nou handig? Is het ethisch? Is het in het belang van dat bedrijf? Is het zuiver?
Uiteraard zijn er gradaties in zowel competitie als verbinden. Beide uitersten zijn niet ok. ‘Clientelisme’ zet niet ons gezonde kritische vermogen aan en een piranha economie met competitie in de overtreffende trap maakt ook meer kapot dan je lief is. Beide leiden niet tot een compassionate capitalism.
De perfecte situatie is niet met regels of ‘governance’ af te dwingen. Het heeft ook geen zin je over dit soort dingen op te winden. Cynisme is er al genoeg.
Wat ik voor mijzelf geleerd heb, is dat je vooral bij jezelf moet blijven. Bij jezelf te rade gaan. De integriteit van je intenties checken. Is mijn besluit op mijn eigen morele kompas afgestemd. Zijn mijn motieven zuiver? Hoe kunnen jij en ik ethisch handelen binnen een vriendjes situatie? Heb ik geen bijbedoelingen? ‘Klopt het wat ik doe’?
Voor mij is de ultieme toets is de ‘grootmoeder en kids test’: kan ik dit mijn grootmoeder en mijn kinderen uitleggen? Grootmoeder staat symbool voor wijsheid en zuiverheid, je kinderen staan voor toekomst. Voor mij is die toets de beste garantie om koersvast te zijn, en mezelf in de ogen te kunnen blijven kijken, te midden van de vele mijnenvelden van het zakelijke en politieke leven. Voor je het weet ga je slippen.
...