Het is 2021. We kunnen digitaal betalen, spullen uit de hele wereld bestellen en tot aan de voordeur laten afleveren en hoppen van videocall naar videocall. Toch is het nog steeds niet mogelijk om onze stem online uit te brengen. Dit gebeurt in het stemhokje en voor de eerste keer kunnen Nederlanders die 70 jaar of ouder zijn per post hun stem uitbrengen. Je zou bijna zeggen: niet meer van deze tijd. Daar zit misschien een kern van waarheid in, maar er zijn wel goede redenen voor. En hoe zit het eigenlijk met de stemcomputer, die begin jaren 00 nog werd gebruikt?
Fraudegevoelig
Digitaal stemmen is fraudegevoelig. De kans dat er een hack plaatsvindt is (te) groot. Dat kan kandidaten en partijen zetels kosten of opleveren. Het is heel lastig om dit in een compleet veilige omgeving plaats te laten vinden. De kans op fraude is voorlopig nog veel te groot. Er komen bovendien verschillende handelingen bij kijken en bij iedere actie bestaat de kans op een fout of manipulatie. En wat denk je van de stemmen die zijn uitgebracht en ergens worden opgeslagen? Die kunnen ook kwijtraken.
Anonimiteit en controle
Stel je eens voor dat je online stemt met bijvoorbeeld je DigID. Dan kun je niet écht anoniem stemmen. Er kan herleid worden waar jij op gestemd hebt. Niet bepaald een prettig idee voor de meeste mensen. Daarnaast is niet te controleren of jij zelf wel hebt gestemd. Misschien heeft iemand anders wel je gegevens gebruikt. Waar het wél te controleren is, is in het stembureau. Daar moet je je identificeren, je stempas overhandigen en ga je alleen het hokje in. Pas daarna mag je ook echt dat rode bolletje inkleuren.
En als je wantrouwig bent of het gewoon interessant vind om mee te maken, mag je in Nederland zelfs als toeschouwer aanwezig zijn bij het tellen van de stemmen. Check daarvoor even de site van je gemeente.
Hoe zit het met de stemcomputer?
Misschien heb je zelf ook ooit nog je stem uitgebracht op een stemcomputer. In Nederland werd al in 1966 de mechanische, in 1978 de elektronische en in 1991 de stemcomputer ingevoerd. Tot 2007 gebruikten de meeste gemeentes in ons land stemcomputers. Toch werd in 2009 besloten om weer met potlood te gaan stemmen. Dit had verschillende oorzaken. Zo bleken de computers niet in alle gevallen betrouwbaar. Onder zoek wees uit dat de door sommige stemcomputers elektromagnetische straling tot op enkele tientallen meters afstand nog opgevangen en geanalyseerd kon worden. Hierdoor was het stemgeheim niet gewaarborgd. Ook is het met een stemcomputer lastig om een hertelling te doen.
Maatregelen in verband met corona
Om de risico op verspreiding van het coronavirus te verkleinen, zijn bij deze verkiezingen een aantal maatregelen getroffen:
- Je moet van tevoren een gezondheidscheck doen (deze heb je bij de stempas ontvangen)
- Risicogroepen mogen ook vandaag en morgen al stemmen
- Een mondkapje dragen is verplicht
- Het rode potlood mag je houden na het stemmen
Lees hier meer over alle maatregelen.
Credits headerfoto: Domiriel via Flickr.
