Nieuws18.06.2021

​Vaccinatiebezwaren: De wet van de remmende voorsprong in actie!


Vaccinatieweerstand verklaard vanuit een semi-evolutionair kader

In dit artikel tracht ik de toenemende vaccinatieweerstand gedurende de afgelopen drie á vier decennia binnen een semi-evolutionair kader te plaatsen. De rol van sociale media acht ik daarin volstrekt ondergeschikt aan de drijvende kracht achter deze maatschappelijke ontwikkeling, zijnde evolutionaire adaptatie. Dit betekent dat ik de rol van sociale media hierin niet uitvoerig zal toelichten, omdat sociale media van dit perspectief uit bezien hooguit functioneren als versnellers in plaats van als aanjagers van dit maatschappelijke fenomeen.

Onder bepaalde omstandigheden wordt wel gerefereerd aan ‘De wet van de remmende voorsprong’. Dit betreft een fenomeen dat naar mijn smaak het beste kan worden uitgelegd aan de hand van een willekeurige prooi-roofdier relatie. Op een prooidiersoort werkt een stevige evolutionaire selectiedruk, zodat de prooidiersoort in staat is te overleven en zich voort te planten, ondanks de aanwezigheid van een roofdiersoort die op deze prooidiersoort jaagt. Andersom werkt er ook een stevige evolutionaire selectiedruk op deze roofdiersoort, zodat de roofdiersoort in staat is te overleven en zich voort te planten met als wezenlijk voedsel eerder genoemde prooidiersoort. Bovenstaande beschrijving vormt een goed voorbeeld van een adaptief systeem.

Afhankelijk van de relatieve successen van deze prooidiersoort en deze roofdiersoort zal de evolutionaire selectiedruk op deze specifieke soorten kleiner of groter zijn. Hoe groter het soortspecifieke evolutionaire succes in bovenstaande prooi-roofdier relatie is, hoe geringer de soortspecifieke selectiedruk zich zal manifesteren. Dit vertegenwoordigt accuraat het mechanisme van ‘De wet van de remmende voorsprong’. Als de urgentie en de noodzaak van ontwikkeling op een bepaald evolutionair vlak (bijv. zicht, gehoor, vlucht-/jaaggedrag, meer/minder nageslacht) afnemen, dan wordt in beginsel elke daarmee verband houdende evolutionaire ontwikkeling vertraagd of geremd. Elke vertraagde of geremde ontwikkeling binnen een adaptief systeem kan uiteindelijk leiden tot een relatieve of een letterlijke achteruitgang.

Evolutionaire adaptatie vertraagt als de urgentie en de noodzaak van aanpassingen afnemen

‘De wet van de remmende voorsprong’ is breed toepasbaar op evolutionaire ontwikkelingen, gedrag en navenant ook op maatschappelijke en economische ontwikkelingen, zijnde macrogedragingen. Dat is een stuk minder vreemd dan het lijkt en zit ‘m vooral in het feit dat gedrag en door biologische wezens aangestuurde macrogedragingen stuk voor stuk voldoen aan de grondbeginselen van evolutionaire adaptatie. Dit betekent dat ze zich op grond van een bepaalde feedback actief kunnen aanpassen en optimaliseren. Zo bezien beperkt evolutie zich niet tot de evolutie van de soorten, maar heeft evolutie eveneens betrekking op adaptieve systemen die zich op grond van een positieve of een negatieve feedback actief kunnen aanpassen en optimaliseren. Dit betreffen dus naast sec biologische processen eveneens die processen waaraan mentaal aangestuurd gedrag ten grondslag ligt.

Een en ander betekent dat evolutionaire adaptatie overeenkomstig ‘De wet van de remmende voorsprong’ vertraagt als de urgentie en de noodzaak van aanpassingen en optimalisatie afnemen. Anders gezegd, vertraagt de evolutionaire adaptatie overeenkomstig ‘De wet van de remmende voorsprong’ als de feedback (selectiedruk) die het oorspronkelijk voedde grotendeels achterwege blijft.

Aanpassing aan de omstandigheden vormt de essentie van evolutionaire adaptatie, welke in sec biologische processen overigens volkomen ongestuurd is en zuiver berust op de statistische voor- en nadelen (selectiedruk) van bepaalde toevallige genetische veranderingen. Niettegenstaande de ongestuurdheid en toevalligheden leidt dit tot een verbijsterende organisatie van biologische complexiteit, die velen intuïtief volkomen onterecht duiden als zgn. gestuurde evolutionaire ontwikkelingen. Gedragingen alsmede maatschappelijke en economische ontwikkelingen voldoen eveneens aan de grondbeginselen van evolutionaire adaptatie. Deze zijn op grond van mentaal aangestuurd gedrag daarentegen wel te beschouwen als zgn. gestuurde evolutionaire ontwikkelingen. Natuurlijk uitgezonderd die biologische gedragingen die grotendeels ‘hard-wired’ zijn binnen de genetica van een organisme.

COVID-19 doet de algemene vaccinatiebereidheid mogelijk weer stijgen

Hedendaagse vaccinatiebezwaren vormen een klassiek voorbeeld van hoe ‘De wet van de remmende voorsprong’ zich maatschappelijk kan manifesteren. Voordat we onze kinderen massaal op jonge leeftijd vaccineerden, werd onze samenleving met enige regelmaat geteisterd door uitbraken van ernstige infecties, zoals polio, kinkhoest, difterie, etcetera. Vrijwel iedereen kende de gevaren en de fatale gevallen om zich heen. Er bestond dan ook nauwelijks weerstand om zichzelf of zijn of haar kinderen te laten vaccineren tegen deze potentieel levensbedreigende infecties.

Nu er binnen de westerse wereld echter al enkele generaties nauwelijks meer sprake is van uitbraken van ernstige infectieziekten taant het bewustzijn en het besef van de gevaren van ernstige infecties. Als gevolg hiervan bestaat er tegenwoordig een substantiële groep volwassenen die ernstige bezwaren heeft tegen het vaccineren van hun kinderen of zichzelf. Deze anti-vaxxers wanen zichzelf of hun kinderen veilig en leven in de veronderstelling dat een verkoudheid of een griep de ernstigste infecties zijn die iemand nog kan overkomen. Dit vormt in wezen een bizarre paradox, want in de westerse wereld hebben wij onze goede gezondheidszorg juist te danken aan het vroegtijdig vaccineren van onze kinderen. Het tanende bewustzijn en besef van de gevaren van ernstige infectieziekten geeft ruimte aan de wildste online theorieën over de zgn. potentiële gevaren van vaccinaties.

De negatieve feedback van ernstige infectieziekten om ons heen ontbreekt inmiddels namelijk grotendeels. Hierdoor schijnen de urgentie en de noodzaak om te vaccineren minder groot of zelfs afwezig voor mensen die niet veel verder kijken dan hun neus lang is. Daarbovenop komt nog eens dat niet vaccineren vanwege een bepaalde groepsimmuniteit geen directe gevolgen heeft waardoor substantiële negatieve feedback verder wordt vertraagd. Pas als infectieziekten en hun gevolgen zich weer duidelijker binnen onze samenleving manifesteren, kan een dergelijke trend worden gekeerd. In die zin draagt de komst van COVID-19 bij aan het mogelijk verzwakken van de huidige trend van de remmende voorsprong (i.c. adaptieve achteruitgang) op het gebied van de algemene vaccinatiebereidheid.

Lager opgeleid, slecht geïnformeerd of slachtoffers van hun filterbubbel

In doorsnee betreffen overtuigde anti-vaxxers mensen die lager opgeleid zijn, slecht geïnformeerd zijn of zichzelf slecht informeren als gevolg van hun filterbubbel. Hoe dan ook, paradoxaal genoeg leidt het historische succes van eerdere vaccinatiecampagnes er feitelijk toe dat de urgentie en de noodzaak om zichzelf en anderen actief te beschermen tegen ernstige infecties doormiddel van vaccineren in hun ogen is gemarginaliseerd. Dit vormt een klassieke uitkomst van ‘De wet van de remmende voorsprong’. Ze manifesteert zich in veel gevallen het duidelijkst bij diegenen die niet veel verder kijken dan hun neus lang is. Bovendien is COVID-19 voor ‘diehard’ anti-vaxxers waarschijnlijk nog niet dodelijk genoeg om hen echt de schellen van de ogen te doen vallen. Binnen hun ‘verwende’ referentiekader bestaat er namelijk weinig ernstigers dan ‘een griepje’.

Ze zouden toch echt beter moeten weten. Beter weten hoe infectieziekten nog maar een ruime halve eeuw geleden ook in Nederland veel dodelijke slachtoffers maakten!

Naschrift: onder anti-vaxxers vormen complotdenkers een kleine minderheid waarop volstrekt andere analyses van toepassing zijn dan de bovenstaande….

[Fotocredits –
Markus Mainka © Adobe Stock]

Art Huiskes
Art Huiskes

Art ziet zichzelf als onderzoeksjournalist en doorgrondt het liefst thema's die anderen volgens hem laten liggen. Verklarende en verdiepende artikelen vormen zijn stijl. Hij schuwt ingewikkelde materie daarbij niet.

...

Verder lezen over Coronavirus

Gecombineerde NIVEL- en CBS-gegevens COVID-19-pandemie zijn prima te verklaren!

Elke zichzelf respecterende data-wetenschapper weet dat je niet zonder meer verschillende datasets uit verschillende onderzoeken met elkaar kunt vergelijken. Op dergelijke verschillende datasets kunnen namelijk onvergelijkbare omstandigheden van toepassing zijn die onderlinge vergelijkingen een uiterst heikele zaak maken.

Nieuws17.09.2024

Gecombineerde NIVEL- en CBS-gegevens COVID-19-pandemie zijn prima te verklaren!

​Sprong naar nieuwe gastheersoort luidt gevaarlijkste periode virusinfectie in

Van vleermuizen is genoegzaam bekend dat ze veel potentieel gevaarlijke virussen met zich meedragen. Vanwege hun snelle stofwisseling en bijzonder krachtige immuunsysteem kunnen ze gastheer zijn voor veel verschillende s...

Online25.07.2023

​Sprong naar nieuwe gastheersoort luidt gevaarlijkste periode virusinfectie in

Endemische versus pandemische systeemrisico's virusinfecties
Waarom aantallen wappies, gekkies en complotdenkers toenemen

Tijdens de coronapandemie heeft het grote publiek voor het eerst kennis kunnen maken met de alleszins bevreemdende manifestaties van wappies, gekkies en complotdenkers. Sinds de opkomst van sociale media ruim 15 jaar gel...

Online22.02.2023

Waarom aantallen wappies, gekkies en complotdenkers toenemen

iPhone-fabriek Foxconn: over een maand weer op volle capaciteit

Foxconn verwacht dat het eind december, begin januari weer op volle sterkte draait. Foxconn is de fabrikant van iPhones en die had door allerlei lockdowns in China de laatste tijd te weinig capaciteit om op volle toeren...

Mobile05.12.2022

iPhone-fabriek Foxconn: over een maand weer op volle capaciteit

​Sunweb heeft beste jaar ooit: ‘Corona gebruikt om te investeren in digitalisering’

Wie denkt dat de coronaperiode reisorganisaties alleen maar kopzorgen heeft bezorgd, heeft het mis. Reisorganisatie Sunweb heeft corona gebruikt om meer te investeren in digitalisering. De reisorganisatie heeft met alle...

Lifestyle18.11.2022

​Sunweb heeft beste jaar ooit: ‘Corona gebruikt om te investeren in digitalisering’

Qua uitstoot zijn we weer bijna op pre-coronaniveau

We waren zo lekker bezig: doordat we niet meer massaal de weg opgingen, was de uitstoot van CO2 in de coronatijd aanzienlijk lager dan normaal. Helaas zijn we nu bijna terug bij hoe hevig de uitstoot was voor corona en d...

Nieuws14.11.2022

Qua uitstoot zijn we weer bijna op pre-coronaniveau

De evolutionaire ontwikkeling van het coronavirus opnieuw geduid

De meeste ontwikkelingen zijn achteraf een stuk beter te duiden dan op het moment dat we er midden in zitten. Dit geldt zowel voor de meeste maatschappelijke ontwikkelingen als ook voor de evolutionaire ontwikkeling van...

Nieuws02.09.2022

De evolutionaire ontwikkeling van het coronavirus opnieuw geduid

De karakteristieke wijze waarop zoönoses zich doorgaans ontwikkelen
​De CoronaMelder-app kan van je telefoon af

Het is over voor de CoronaMelder-app. De overheid stopt op 22 april met de ondersteuning ervan. De servers gaan offline en dat betekent dat je niet langer een melding krijgt als er iemand met het coronavirus bij je in de...

Mobile20.04.2022

​De CoronaMelder-app kan van je telefoon af

Verder lezen over Overheid

Ben jij online op te lichten? Doe de gratis cursus Digitale Weerbaarheid

De gratis cursus is bedoeld om je bewuster te maken van wat er allemaal alarmbellen moet doen rinkelen in de toekomst.

Cybercrime02.10.2024

Ben jij online op te lichten? Doe de gratis cursus Digitale Weerbaarheid

Waarom je nu die tweedehands elektrische auto moet kopen die je wil

Wil je nog een tweedehands elektrische auto kopen, dan kun je dat beter vandaag doen dan morgen. De pot is bijna op.

Automotive16.07.2024

Waarom je nu die tweedehands elektrische auto moet kopen die je wil

Update je smarthome-apparaten, juist als je op vakantie gaat 

Je smarthome kan je heel goed helpen op reis, maar het kan je ook juist tot last zijn. Daarom komt de overheid met doejeupdates.nl.

Cybercrime04.07.2024

Update je smarthome-apparaten, juist als je op vakantie gaat 

Meer flitspalen bij spoorwegovergangen

Naar aanleiding van een succesvolle proef met twee flitspalen bij spoorwegovergangen heeft ProRail besloten dat ze de komende maanden en jaren nog meer spoorwegovergangen van flitspalen gaan voorzien. En dat is een goede...

Nieuws17.01.2024

Meer flitspalen bij spoorwegovergangen

Geslaagde pilot krijgt een vervolg
​Zoveel subsidie krijg je in 2024 voor een elektrische auto

Overweeg je een elektrische auto te kopen in 2024? Dan kun je rekenen op subsidie van de overheid. De subsidiepot is nu geopend en hierin zit 58 miljoen euro. Je kunt hiervan 2950 euro aanvragen als je een elektrische au...

Automotive10.01.2024

​Zoveel subsidie krijg je in 2024 voor een elektrische auto

De subsidiepot is nu geopend
Duitsland schrapt subsidie voor EV’s

In Nederland gaat het potje waaruit de aanschafsubsidie voor nieuwe en gebruikte elektrische auto’s betaald wordt, dit jaar niet leeg. Dat komt vooral doordat potentiële EV-kopers aan het twijfelen geraakt zijn vanweg...

Automotive20.12.2023

Duitsland schrapt subsidie voor EV’s

UPDATE: Drie fabrikanten blijven deze maand de volledige subsidie betalen
Worden we bespied via pushmeldingen op onze smartphones?

In een brief aan het Amerikaanse ministerie van justitie claimt de Amerikaanse senator Ron Wyden dat buitenlandse overheidsfunctionarissen smartphone gebruikers bespieden via pushmeldingen die zij van apps op hun telefoo...

Mobile07.12.2023

Worden we bespied via pushmeldingen op onze smartphones?

Nieuwe versie van de Technologie Kieswijzer staat online

Het zal niemand ontgaan dat we met zijn allen opnieuw naar de stembus moeten gaan. De vervroegde Tweede Kamerverkiezing vindt plaats op 22 november 2023. De laatste Tweede Kamerverkiezing vond plaats op 17 maart 2021. To...

Technology25.10.2023

Nieuwe versie van de Technologie Kieswijzer staat online