Het is één van de meestbesproken documentaires uit de techwereld: The Inventor. Deze docu vertelt het verhaal van Elizabeth Holmes, een vrouw die de startup Theranos begon en mede door haar kledingstijl van zwarte colls al snel werd vergeleken met de wereldveranderende Apple-eindbaas Steve Jobs. Vol hoop, met een enorm goed idee, zou ze de medische wereld op zijn kop zetten. Dat pakte echter niet helemaal goed uit. Inmiddels is Holmes zelfs veroordeeld.
HBO vond het een bijzonder verhaal, dat van de jonge, vrouwelijke uitvinder Elizabeth Holmes die met haar bloedtestbedrijf Theranos de wereld zou veranderen. De bijtitel van de documentaire, Out for Blood, heeft inmiddels echter weer een heel andere betekenis gekregen. Deze jonge uitvinder bleek namelijk allesbehalve geniaal en levensreddend bezig te zijn. Dat zie je ook al enigszins uiteengezet in de docu, maar dat heeft nu een staartje gekregen.
Het is ook niet makkelijk, een startup beginnen. Je moet overal zo’n goede elevatorpitch hebben, waarmee je je nog nooit eerder vertoonde uitvinding aan de man brengt, dat je waarschijnlijk al snel een klein beetje overdrijft. Vertel je het nog een keer, dan doe je er weer een schepje bovenop en voor je het weet heb je Theranos. Een startup met een middelmatig idee dat dankzij de juiste aandacht en praat, plus een nogal opvallend boegbeeld, vanzelf een grote schare aan investeerders kreeg.
Het is een verhaal zoals dat van Fyre-festival op Netflix, maar met als grote twist dat het niet alleen een verhaal is over rijke mensen die domme fouten maken (en helemaal niet zo heel rijk blijken te zijn). Dit is een verhaal over rijke mensen, wetenschappers en knappe koppen die meegaan in een verhaal dat we te graag willen geloven. Maar nog beter is dat het ook blootlegt wat de gevaren kunnen zijn aan een wereld waarin jonge techbedrijven, of überhaupt techbedrijven, te veel vrij spel krijgen op hoe de toekomst eruit moet gaan zien.
Zo ging dat ook met de leider van Theranos, Elizabeth Holmes. Ze stopte haar studie op Stanford om haar bedrijf te beginnen. Ze wilde mensen helpen met kanker en kwam toen op het idee om een startup te beginnen die dure bloedtests door medici verving met bloedtests door een machine die uit een enkele druppel bloed al allerlei ziektes kon halen. Klinkt te mooi om waar te zijn, en je raadt het al: dat is het ook. Toen bleek dat dat niet kon en dat het bedrijf loog en zelfs grotendeels machines van andere aanbieders gebruikte, kwam het in een negatieve spiraal. Een medewerker stapte zelfs uit het leven door het verhaal, om nog maar te zwijgen over gevaren die mensen liepen die de machine gebruikten, want die bleek helemaal niet goed te werken.
We zijn inmiddels jaren verder, maar na een baby van Holmes en een wereldwijd virus heeft eindelijk het recht gesproken. De ‘vrouwelijke Steve Jobs’ Elizabeth Holmes is schuldig bevonden aan frauderen. Ze heeft investeerders misleid met Theranos. Holmes was bij de uitspraak ontzettend stil en ze reageerde niet echt. Toch hangt haar aardig wat boven het hoofd: 4 beschuldigingen die elk een maximum van 20 jaar gevangenisstraf per stuk kunnen betekenen.
Aan de andere kant zal dit haar waarschijnlijk weerhouden om meer loze beloftes te doen aan mensen die potentieel enorm ziek zijn, dus het is sowieso een grote winst voor de wereld. Dat is echter niet de belangrijkste les: dat is leren dat nep doen en overdrijven, wat een tijd lang een enorme trend was in Silicon Valley, toch echt de oplossing niet is. Sterker nog, het kan dingen juist problematiseren.
