Het klimaat verandert en daar merken we langzaam maar zeker steeds meer van. Zo blijken in 2021 weer veel klimaatrecords te zijn gevestigd. Geen leuke records, maar dieptepunten. De oceanen worden warmer en raken verzuurd, wat invloed heeft op het hele ecosysteem.
De zeespiegel stijgt, broeikasgassen drijven in de lucht en de oceanen zijn zoveel warmer en zuurder dat het niet te ontkennen is. Het klimaat verandert en dat is niet per se positief. Dit is de conclusie van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), een agentschap van de Verenigde Naties. Klimaatverandering is niet alleen duidelijk merkbaar: het heeft ook gevolgen waarvan we nog lang last zullen hebben.
Sinds we meten hoe het met de temperatuur van onze planeet gaat, hebben we nog nooit zo’n warme aarde gemeten als de afgelopen zeven jaar. Het was vorig jaar 1,1 graad warmer dan voor 1850 gemiddeld het geval was. Dat is niet zo laag als in 2016, maar dat komt mede omdat de zeewatertemperatuur omlaag ging door het natuurverschijnsel La Niña. Echter kunnen we niet altijd ‘terugvallen’ op natuurverschijnselen. We moeten met manieren komen om koolstof uit de atmosfeer te halen, want anders blijven de oceanen verzuren.
Klinkt als een ver-van-ons-bed-show: oceanen die verzuren, is dat niet alleen lullig voor oceaanbewoners zoals vissen? Niet bepaald: klimaatverandering heeft namelijk verreikende invloed op bijna alles wat we op aarde doen. Het weer wordt extremer, waardoor overstromingen vaker en heviger voorkomen. Dit leidt tot meer doden, meer schade en dus ook een grotere kostenpost. We hebben het dan niet alleen over Henan in China, maar ook over ons eigen land, toen we vorig jaar te kampen hadden met overstroomde gebieden in Limburg. In Duitsland vielen maar liefst 183 doden door de flinke hoeveelheden regen die in een heel korte tijd naar beneden stortten.
Die verzuring van de oceaan komt omdat de zee de Co2-uitstoot grotendeels opneemt. Echter betekent die hoge concentratie Co2 in de oceanen dat ze minder kunnen opnemen en er meer Co2 in de lucht blijft hangen. Dat zorgt alleen maar voor nog hogere temperaturen. Tel daarbij op dat gletsjers smelten en het treurige klimaatplaatje is compleet. In Azië is zelfs vrees dat er drinkwatertekorten ontstaan wanneer de Himalaya-gletsers verdwijnen.
Er werden veel lokale hitterecords gebroken. In Canada werd het in juli bijna 49,6 graden en ook de landen in het Middellandse zeegebied zagen het kwik stijgen tot ongekende hoogtes. Dit veroorzaakt bosbranden, met alle verwoestende gevolgen van dien. Oogsten mislukken of gaan in rook op: we werken met zijn allen de wereld flink naar de Filistijnen en daarmee dus ook ons eigen eten en drinken. Het is nog lang niet zo ver, maar uiteindelijk komt ook ons eigen voortbestaan hiermee in het gedrang. Iets waarvan we nu direct weinig merken, maar waarvoor we wel nu al aanpassingen aan onze levensstijl zullen moeten doen als we willen dat de mens blijft voortbestaan.
Om met de woorden van de VN te spreken: “Als we nu niet onmiddellijk actie ondernemen na sombere reeks falen van de mensheid om klimaatverstoring aan te pakken, dan is een ramp niet langer te voorkomen. We moeten weg van de doodlopende weg van fossiele brandstoffen en investeren in hernieuwbare energie.” De taal van de VN is steeds harder: de boodschap herhaalt zich steeds en mensen lijken er murw van te worden.
Echter betekent dat de uiteindelijk boodschap hetzelfde is, niet dat het probleem niet zo erg is. De VN wil dan ook dat landen voor 2024 tonen dat ze hun beleid aanpassen op de afspraken van het klimaatakkoord van Parijs. Dat heeft onder andere invloed op het opwekken van stroom en het verbruiken van fossiele brandstoffen. Maar ook bijvoorbeeld geld vrijmaken voor landen die het moeilijker hebben wegens armoede. Tegelijkertijd twijfelen onderzoekers of het klimaatakkoord van Parijs inmiddels geen verouderd document is geworden. Als lidstaten alle wensen uitvoeren binnen dat akkoord, kan die opwarming dan nog worden tegengehouden?
Tijd dus om ook zelf actie te ondernemen. Je hoeft er echt niet voor op de Dam in Amsterdam te gaan staan met een zelf beschilderde oude lakenzak. Tegelijkertijd kun je ook niet blijven zeggen ‘maar al die vliegende zakenmannen dan?’ of ‘Als ze in China nou wat van die kolencentrales sluiten..’ Een beter milieu begint bij jezelf en dat zit hem in eerste instantie al in heel kleine dingen. Natuurlijk is het goed als je je auto de deur uit doet of stopt met vlees eten, maar er zijn talloze andere dingen die je kunt doen waarbij je maar een klein beetje je levensstijl hoeft te veranderen. De rest komt later ongetwijfeld alsnog, zeker als je merkt dat veel aanpassingen van de levensstijl helemaal niet zoveel moeite kosten en soms zelfs wat opleveren.
Zo kun je bijvoorbeeld TreeClicks gebruiken. Dat is een app en browser-plugin die zorgt dat er bomen worden geplant wanneer jij aan het online shoppen bent. Er zijn grote namen aangesloten bij dit platform, zoals Bijenkorf, Bol.com, MediaMarkt en Amazon. Het werkt eigenlijk als een soort cashback, maar dan krijg jij geen cash, maar TreeClicks, waarmee ze nieuwe bomen planten. Trouwens, als je dan toch shopt, doe dan eens onderzoek naar merken die duurzaam bezig zijn. Het liefst een merk dat helemaal duurzaam produceert, in plaats van een bekend merk zoals H&M en dan het ‘eco’-label. Vaak zitten dit soort kledingstukken alsnog in supply chain van zo’n merk en die is vaak allesbehalve duurzaam.
Een andere manier om duurzaamheid in de hand te werken, dat is om bijvoorbeeld met jezelf af te spreken dat je nog maar een paar dagen per week vlees eet, in plaats van elke dag. Of maar één moment op de dag, in plaats van bij het ontbijt, én de lunch, én het avondeten. Eet je al geen vlees, dan kun je overwegen om bijvoorbeeld te kijken naar je reizen. Hoe vaak pak je de auto, heb je wel een auto nodig? Of ben je bijvoorbeeld iemand die heel lang doucht en meerdere malen per week een bad neemt?
Het zijn allemaal dingen waar je niet alleen punten op kunt scoren qua duurzaamheid, maar waar je ook nog eens flink geld op bespaart. En het leven wordt steeds duurder… In het verlengde daarvan kun je ook nog kijken wat voor telefoon of tablet of laptop je koopt als jouwe echt op is. Kijk eens naar een tweedehands of refurbished: vaak gaan die nog jaren mee, terwijl je er én minder voor betaalt én er niet een heel nieuw toestel moet worden geproduceerd met alle materialen en kilometers die daarbij komen kijken.
Het is natuurlijk goed om te weten wat je zelf kunt doen, maar wat misschien nog wel belangrijker is, dat is dat wetenschappers en onderzoekers meer gaan samenwerken. We hebben bij corona en bij malaria gezien dat het delen van bevindingen enorm effectief kan zijn en dat kan zeker ook goed werken voor dit wereldprobleem. Zeker omdat we over een wereldprobleem praten waarbij juist de meest kwetsbare groepen, zoals de armen, het eerste in de problemen komen. Volgens de WMO zou de aarde nog voor 2027 al de bedroevende mijlpaal van 1,5 graad warmer bereiken. Klinkt weinig levensveranderend, maar 1,5 graden zou juist betekenen dat de schade steeds groter wordt. De hoogste tijd voor actie dus, nu het hopelijk nog niet te laat is.
