Deodorantsprays waren uit den boze (rollers gelukkig niet), het broeikaseffect was een ding en mensen spraken constant over een gat in de ozonlaag. Tegenwoordig hebben we het vaak over klimaatverandering. Wat is er gebeurt met het gat in de ozonlaag?
In de jaren ‘80 vierde het gat in de ozonlaag hoogtij en dat ging in de nineties nog wel even door. Tenminste, het gesprek erover, want het gat in de ozonlaag zelf was pas echt op zijn top in het jaar 2006. Het gat boven antarctica was op dat moment een recordgrootte van 11,4 miljoen vierkante mijl. Klinkt problematisch, maar toch horen we er de laatste jaren weinig van. Plus: hoe kan het op dat moment op zijn top zijn geweest, als we niet bepaald minder zijn gaan uitstoten?
Dat komt omdat wetenschappers zich over het gat hebben gebogen. Ze meten constant de dikte van de ozonlaag. Dat gat is er vooral gekomen door chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK), specifieke gassen die dus inderdaad vroeger in deodorantbussen werd gebruikt. Je vond dit chemische component bijvoorbeeld ook in koelkasten. Inmiddels is daar vaak een alternatief voor in de plaats gekomen. Eentje die niet de lucht in gaat en boven ons één van de belangrijkste beschermingslagen van aarde laat verdampen.
Wetenschappers hebben wonderen verricht waar het gaat om onze ozonlaag. Op dit moment is de ozonlaag namelijk bijna volledig hersteld. Het gat wordt erlke keer een beetje kleiner, hoewel 2020 helaas een minder jaar was, waarin het juist weer wat groeide. Zonde, want in 2019 was het sinds jaren op een record qua verkleining. De drie wetenschappers die we mogen bedanken voor het verkleinen van de ozonlaag, dat zijn Susan Solomon, Joseph Farman en Stephen Anderson.
Stiekem was het gat in de ozonlaag niet helemaal een gat. Het was een dun gedeelte waar ozon maar liefst 30 procent minder was geworden in nog geen tien jaar tijd. Geen wonder dus dat wetenschappers bang waren dat die ozonlaag best eens een langdurig project zou gaan worden, eentje waar eeuwen voor nodig was om ook maar enig herstel te zien.
Gelukkig bleek dat heel erg te veranderen, maar dat had niet gekund als we ons op aarde niet anders waren gaan gedragen: lees, als we op aarde die CFK’s niet hadden uitgeband. En: als de drie zojuist genoemde wetenschappers niet een lans hadden gebroken voor de toekomst van die ozonlaag.
De ozonlaag is zo belangrijk omdat die ervoor zorgt dat we niet al die UV-stralen van de zon in één keer op ons gezicht krijgen en levend verbranden, of kankers in ons lijf teweegbrengen. De ozonlaag heeft dus in zekere zin niet direct met klimaatverandering te maken, maar ook weer wel. Het gaat beide om emissies, om uitstoot, van gassen die we hier op aarde fabriceren. Alleen moet het verhaal over de ozonlaag een les zijn voor klimaatverandering. Immers bewijst dit het verhaal dat we als mensen door actie te ondernemen iets kunnen doen aan de teloorgang van aarde. Dan moeten alleen wel alle neuzen dezelfde kant op staan en op dit moment wijzen die nog iets teveel op de persoon zelf, in plaats van alles om ons heen.
Fotocredits: Caniceus
