Sinds enkele jaren lijkt het vrijwel dagelijkse kost te zijn geworden. Aanslagen met zwaar illegaal vuurwerk op woningen en bedrijven ergens in Nederland. Niet zelden gepleegd door jonge of minderjarige daders die hierbij voor anonieme opdrachtgevers werken. Deze jonge of minderjarige daders worden meestal geronseld via digitale apps en ontvangen hiervoor hooguit een paar honderd euro.
In een groot deel van de gevallen worden de daders nooit achterhaald. Dit hangt vanzelfsprekend nauw samen met het nachtelijke karakter van dergelijke aanslagen alsmede met het feit dat het typische hit-and-run misdrijven betreft. Hierdoor blijft er over het algemeen weinig materieel bewijs achter dat daders aan aanslagen linken kan. Slechts het betrappen op heterdaad kan de politie mogelijk wijzer maken.
De anonieme opdrachtgever is vanzelfsprekend niet eerder te onderzoeken dan dat er een verdachte voor een aanslag is gearresteerd. Doordat digitale ‘backtracking’ ingewikkeld is en apps lang niet altijd hun spontane medewerking verlenen, ontspringen de meeste opdrachtgevers op deze manier uiteindelijk de dans.
Inmiddels kun je gerust stellen dat de gecombineerde aanslagen een maatschappij-ontwrichtend karakter beginnen te vertonen. Daarnaast zijn er recentelijk bovendien aanslagen geweest waarbij hele woonblokken zijn vernield of in puin zijn gelegd. De aanslag in Den Haag heeft bijvoorbeeld maar liefst zes mensenlevens gekost. Die in Purmerend heeft vijf huizen onbewoonbaar gemaakt. Al met al lijken deze aanslagen op woningen en bedrijven de laatste maanden van kwaad tot erger te gaan.
Een eerste stap zou kunnen zijn om zwaar illegaal vuurwerk onder de Wet wapens en munitie – in de volksmond de vuurwapenwet – te brengen. De handel in zwaar illegaal vuurwerk kan daarmee beter worden aangepakt. Maar hiervan vallen geen wonderen te verwachten, omdat zwaar illegaal vuurwerk immers zwart en meestal online wordt verhandeld.
Niettemin kan er dan wel steviger worden opgetreden bij het vervoer en bezit van dergelijk zwaar illegaal vuurwerk. Bovendien gaat er waarschijnlijk een preventieve werking van uit. Omdat zwaar illegaal vuurwerk in maatschappelijk opzicht dan niet langer als onschuldig wordt gezien.
De lage pakkans van daders, de digitale anonimiteit waarin opdrachtgevers zich wentelen en het maatschappij-ontwrichtende karakter van dergelijke misdrijven maken echter drastischere tegenmaatregelen noodzakelijk. De aanpak van uithalers laat zien dat het vooruitzicht van een flinke straf wel degelijk preventief kan werken. Dit ondanks wat de aangehaalde deskundige in het doorgelinkte artikel hierboven overigens beweert.
Om de voornamelijk jonge of minderjarige daders te stoppen, moeten bij uitstek maatschappij-ontwrichtende aanslagen als deze in de toekomst onder bepaalde omstandigheden als een terroristisch misdrijf kunnen worden aangemerkt binnen ons rechtssysteem. Op dit moment komen de meeste daders er namelijk in het voor hen ongunstigste geval vanaf met hooguit enkele maanden gevangenisstraf op grond van intimidatie en vernieling. Dit schrikt niet echt af, kan ik mij zo voorstellen.
Slechts door daders te confronteren met een potentieel forse strafmaat voor een terroristisch misdrijf kan dit soort aanslagen op woningen en bedrijven nog een halt worden toegeroepen. Ik veronderstel dat jongeren wel driemaal zullen nadenken als ze weten dat hen uiteindelijk een terroristisch misdrijf ten laste kan worden gelegd. Politie en justitie lijken momenteel namelijk de grip op dit fenomeen volledig kwijt te zijn.
Wanneer er wel en wanneer er geen sprake is van een terroristisch misdrijf moet uiteindelijk nader binnen de wet worden geregeld. Onder meer de mate van impact op de buurt en de inzet van brandversnellers zouden daarbij relevante overwegingen kunnen vormen.
Ongetwijfeld zijn hiervoor een aantal wetswijzigingen noodzakelijk. Ik roep de dames en heren politici in De Haag daarom op om hier bij deze serieus werk van te maken. Het is namelijk klip en klaar dat de huidige terughoudende aanpak van politie en justitie volstrekt onvoldoende is om een einde te maken aan de om zich heen grijpende terreur van aanslagen op woningen en bedrijven.
