Teletekst: sommige mensen hebben dan geen idee waar je het over hebt. Het is echter een begrip in Nederland. Het is een beetje het MS Dos van de televisie: een zwarte achtergrond en heel duidelijke letters en cijfers in een kust en keur aan kleuren. Teletekst werd altijd als signaal met de gewone televisie meegestuurd (stiekem, in de beeldlijnen buiten het normale beeld), maar inmiddels is het ook gewoon een app. 45 jaar al: Teletekst startte ooit in Nederland op 1 april 1980. En toch gebruiken we het anno 2025 nog steeds: dit is waarom.
Voordat we in de handigheden van Teletekst duiken, is het goed om te weten dat Teletekst helemaal niet Nederlands is. Veel mensen denken van wel, maar het komt toch echt uit het Verenigd Koninkrijk. De BBC ontwikkelde het al begin jaren ‘70 en sinds 1973 wordt het ook gebruikt. Het idee van Teletekst was vroeger dat een pagina een eigen nummer had: het eerte nummer was het magazinenummer (1 getal) en het tweede een paginanummer (2 getallen). Zo kwam je altijd op 3 nummers uit. Daarnaast start een Teletekstpaginanummer nooit met een 0 of 9.
Je zag het altijd in beeld staan als je Goede Tijden Slechte Tijden opzette: Teletekst-pagina 888 voor ondertiteling. Je kon dan als je bijvoorbeeld niet (goed) kan horen toch meekrijgen wat de personages uit Meerdijk elkaar allemaal toewensen, want het kwam dan onderin te staan als ondertiteling via Teletekst. Nog steeds kun je naar pagina 888 gaan voor deze ondertiteling, die bijvoorbeeld ook werkt voor de NPO. Teletekst is ooit ontwikkeld met als doel de ondertiteling mogelijk te maken. Het bleek echter veel breder inzetbaar.
Teletekst innoveerde ook: in 2000 werd er een nieuwe standaard op de markt gezet: HiText (Level 2,5). Hiermee kon er een achtergrondkleur worden aangepast en waren afbeeldingen ineens een optie. Wel heeft een televisie hier een speciale chip voor nodig, maar de meeste televisies van de afgelopen jaren hebben die wel. Het is alleen de vraag of we dat wel willen, allemaal afbeeldingen op Teletekst: is het niet juist heel goed in zijn eenvoud? Een paar kleuren, alleen maar tekst wit op zwart? Het is wel lekker duidelijk. Dat is ook wat veel mensen prettig vinden aan Teletekst. Er niet allemaal koppen die groter zijn dan anderen: al het nieuws is gelijk op Teletekst en wordt heel erg basic gebracht: er is immers maar zoveel ruimte.
Het makkelijke is dat er van Teletekst tegenwoordig gewoon een app is (sinds 2010 al), wat betekent dat je geen televisie tot je beschikking hoeft te hebben om erop te gaan. Teletekst valt onder de NOS en de app dus ook. Het grappige is dat het in Nederland wel vooral is opgericht met het nieuws in gedachte: dat is misschien ook wel waarom Teletekst in Nederland nog steeds zo geliefd is voor vooral dat verse nieuws. In de app heb je pagina 101 (de nieuwspagina) volop tot je beschikking. Ook kun je er terecht voor andere favorieten van Teletekst-gebruikers: sportuitslagen en cijfers van de beurs. Het is trouwens maar goed dat Teletekst tegenwoordig vooral een app is: sinds 2017 zijn steeds meer zenders gestopt met het aanbieden van teletekst op hun zenders. Zelfs Teletekstpagina 722 waar berichten voor de binnenvaart in het buitenland worden doorgegeven is sinds kort opgeheven.
Een andere reden om Teletekst te gebruiken is dat je in ieder geval niet alleen bent. Teletekst schijnt 3,2 miljoen wekelijkse gebruikers te hebben. Het staat zelfs op nummer 4 van meest populaire nieuwsapps van Nederland. Het is lekker kort en bondig en je ziet meteen waar je aan toe bent. Veel mensen vinden dat prettig en delen bijvoorbeeld ook heel regelmatig op sociale media wat ze lezen op Teletekst. Je zou denken dat de dienst door de jaren heen toch een stuk minder interessant of bruikbaar is geworden, omdat we zoveel meer hebben om onze informatie vandaan te halen, maar het gaat nog steeds enorm goed met de dienst en dat komt omdat er zoveel lezers zijn.
Je kunt hierover van mening verschillen, maar doorgaans is ‘het 8 uur journaal’ iets dat mensen toch zien als een van de belangrijkste en betrouwbaarste nieuwsvoorzieningen in Nederland. Dat journaal wordt gerund door NOS, net als Teletekst. Binnen de NOS zijn de hoofdredacteurs per afdeling dan ook net zo verantwoordelijk voor Teletekst als voor de verdere manieren waarop het ons bereikt. De Nederlandse Omroep Stichting wordt deels gefinancierd door de overheid. Maar vooral dat de informatie erg feitelijk blijft en kort is, maakt het voor veel mensen een medium om nog steeds op veel modernere apparatuur te blijven raadplegen. Weten waar je aan toe bent, dat is wat Teletekst al 45 jaar biedt.
Handig, een aantal belangrijke/handige Teletekstpagina’s (die je ook buiten de app om kunt raadplegen via de website van de NOS):
101 – Laatste nieuws
751 – Storingen op het spoor
520 – Beurskoersen
800 – Sportuitslagen
718 – Zon en Maan
