Het besluit van smartphone fabrikanten om de accu in hun toestellen vast in te bouwen in plaats van verwisselbaar te maken, leidde vele jaren geleden al tot stevige discussies en klachten van gebruikers. Inmiddels is die discussie al lang verstomd, maar als het aan sommige Europarlementariërs ligt dan wordt die vanuit een ander oogpunt, weer aangewakkerd.
Afgelopen week is in het Europarlement namelijk gedebatteerd over nieuwe regels voor de levenscyclus van batterijproducten, van ontwerp tot het einde van de levensduur. Daarbij werd vooral aandacht besteed aan de prominente rol die accu’s spelen bij het streven om te komen tot een klimaat neutrale circulaire economie.
Uhm… smartphone accu’s? Nou, niet alleen smartphone accu’s, maar feitelijk alle accu’s die gebruikt worden in draagbare apparaten en lichte voertuigen. Denk bij die laatste categorie aan elektrische scooters, steps en fietsen. De ontwerpwet die het Europarlement hiervoor heeft opgesteld is eind vorige week met een overweldigende meerderheid aangenomen (584 stemmen voor, 67 tegen en 40 onthoudingen).
Die wet stelt dat fabrikanten van de genoemde producten er in 2024 voor moeten zorgen dat consumenten en zogenoemde onafhankelijke exploitanten (reparateurs bijvoorbeeld) de accu’s zelf gemakkelijk kunnen verwijderen en vervangen.
In de ontwerpwetgeving worden ook minimumniveaus voor teruggewonnen kobalt, lood, lithium en nikkel uit afval voor hergebruik in nieuwe batterijen en strengere inzamelingsdoelen voor draagbare batterijen opgelegd.
Voor alle fabrikanten betekent dit dat zij de accu’s niet alleen moeten innemen en ‘recyclen’. Bepaalde fabrikanten, bijvoorbeeld de smartphone makers, zullen bovendien hun productieproces moeten aanpassen. Er zijn, op de Fairphone en enkele robuuste toestellen na, nauwelijks nog smartphones waarvan gebruikers de accu zelf kunnen vervangen of verwijderen. Daarvoor moet vaak het complete toestel uit elkaar gehaald worden, meestal met speciaal gereedschap. En in veel gevallen wordt bovendien gebruik gemaakt van speciale lijmlagen die het ‘uitbouwen’ van de accu nog lastiger maken.
“Voor het eerst in de Europese wetgeving legt de batterijverordening een holistische reeks regels vast voor de hele levenscyclus van een product, van de ontwerpfase tot het einde van de levensduur. Dit creëert een nieuwe aanpak om de circulariteit van batterijen te vergroten en introduceert nieuwe duurzaamheidsnormen die een maatstaf moeten worden voor de hele wereldwijde batterijmarkt. Batterijen zijn een sleuteltechnologie voor het bevorderen van duurzame mobiliteit en voor het opslaan van hernieuwbare energie. Om de doelstellingen van de Green Deal te bereiken en investeringen aan te trekken, moeten medewetgevers snel duidelijke en ambitieuze regels en tijdschema’s aannemen”, aldus rapporteur Simona Bonafè (S&D, IT).
