[Erik Goossens] Recentelijk ben ik onderdeel geweest van een door Syntens georagniseerde avond om de games branche in Nederland te verenigen. Enkele dagen later wordt er in de Volkskrant een artikel geplaats waarin de gemeente Breda aankondigd een opleidingsinstituut voor ontwerpers van computergames te willen beginnen. Weer enkele dagen later ontvang ik een open brief van Jeroen van Mastrigt, de studieleider Game Design & Development van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Hieronder tref je een volledige versie van deze brief aan. Ik ben erg benieuwd hoe mensen hier vanuit de games branche of vanuit andere jonge ontluikende branches in Nederland over denken. Mijn persoonlijke gedachten komen met name neer op een jonge branche in beweging waarin iedereen zijn plekje aan het zoeken is.
—————————————– Nederland zit niet te wachten op brede game-opleiding
De afgelopen week haalde de gemeente Breda de pers met het plan de mogelijkheden voor het opzetten van een ‘brede game-opleiding’ te onderzoeken. De omvang en groei van de game industrie en de populariteit van games onder jongeren worden als motief achter het opzetten van een dergelijke opleiding genoemd. De vraag is echter of de Nederlandse creatieve industrie zit te wachten op een brede opleiding op het gebied van games.
De game industrie in Nederland is, zeker in vergelijking met het buitenland ‘marginaal’ te noemen. Op dit moment werken er in Nederland ongeveer 200 mensen aan het realiseren van commercieel uitgegeven games voor PC of Consoles (Playstation, Xbox, Gamecube, GBA). De bedrijven die actief zijn in het ontwikkelen en uitgeven van deze games zijn op één hand te tellen en gezien de risico’s en concurrentie in deze sector is het niet zeker dat al deze bedrijven over een aantal jaren nog bestaan. Het komende half jaar moet uitwijzen of de gametitels die de studio’s de afgelopen jaren ontwikkelden ook daadwerkelijk verkocht zullen gaan worden.
Het Bredase bedrijf Playlogic wijst op de afwezigheid van “ervaren en geschoold” personeel. Scholing is slechts een klein deel binnen dit probleem, de mogelijkheid ‘ervaring’ op te doen een veel groter. Het bestaande Nederlandse onderwijsaanbod is redelijk goed toegerust om mensen voor de game-industrie op te leiden. Het overgrote merendeel van de 200 mensen die in de Nederlandse game-industrie werken komt uit de Benelux en is in Nederland geschoold. Het niveau van de hogere informatica opleidingen, een aantal designopleidingen, het universitaire game onderzoek en onderwijs aan de Universiteit van Utrecht en de reeds bestaande vierjarige bacheloropleiding Game Design & Development aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) is hoog, zeker in vergelijking met Amerika en Engeland. De aansluiting op de industrie ontbreekt echter, omdat de game-industrie in Nederland nog ontbreekt. Talentvolle afgestudeerde Nederlandse programmeurs en designers die opgeleid zijn binnen het huidige opleidingenaanbod kiezen vaak noodgedwongen voor een andere baan binnen de
(creatieve) industrie of vertrekken naar de buitenlandse game-industrie. Veel studenten van de bestaande Game Design & Development opleiding aan de HKU gaan op zoek naar stages in het buitenland omdat ze daar meer verwachten te leren dan binnen de Nederlandse gamebedrijven.
Het probleem heeft meer te maken met het feit dat Nederland, de uitzonderingen daargelaten, moeilijk aansluiting kan vinden bij de internationale game industrie die een steeds belangrijker onderdeel wordt van de mondiale media industrie. De afwezigheid van een game sector in Nederland komt vooral door de afwezigheid van mondiale creatieve industrie in Nederland. Een achterstand die in eerste instantie opgelopen is vanwege het beperkte taalgebied. Taal speelt echter binnen games een veel kleinere rol dan binnen bijvoorbeeld film of TV. Het ontstaan van een game-industrie in Nederland in de komende jaren is afhankelijk van allerlei factoren zoals durfkapitaal, economisch beleid, en het vasthouden van kennis en expertise. Cruciaal hierbij is het ontstaan van een periferie van kleinere bedrijven, rondom het centrum van de internationale industrie. Een periferie van nieuwe start-ups en toetreders, waarin nieuwe technologie en concepten worden onderzocht en ontwikkeld. Een klimaat kortom waarin jonge afgestudeerden uitdagingen vinden. Een dergelijk klimaat speelde bijvoorbeeld een belangrijke rol in het ontstaan van de succesvolle Nederlandse web- en multimediabranche.
Feit blijft dat de populariteit van games in Nederland ongekend is. De reeds bestaande opleiding Game Design & Development aan de HKU krijgt jaarlijks honderden aanmeldingen van jonge mensen die ‘het vak’ willen leren. De opleiding kiest er bewust voor om slechts een zeer beperkt aantal studenten aan te nemen omdat zij het als haar verantwoordelijkheid ziet om de Nederlandse arbeidsmarkt niet te overvoeren. Daarnaast denkt ook een groot deel van de jongeren dat Game Design & Development wil studeren dat voor het ontwerpen van games dezelfde kwaliteiten nodig zijn als voor het spelen ervan. Dankzij de selectie die gebruikelijk is in het kunstonderwijs kan het kaf van het koren gescheiden worden.
De brede opleiding in Breda, mocht hij er ooit komen, zal aan aandacht en aanmeldingen zeker geen gebrek hebben. De vraag is echter waar al deze jonge mensen straks aan de slag moeten. Niet alleen omdat er nauwelijks game-industrie in Nederland is maar ook omdat er nationaal en internationaal met name behoefte is aan specialisten. Specialisten op het gebied van informatica, artificiële intelligentie, vormgeving & design en designtechnologie.
Het kost veel moeite om jongeren te interesseren voor hoger technisch onderwijs. De populariteit van games kan een belangrijke rol spelen in het vernieuwen en onder de aandacht brengen bij hen, van het bestaand specialistische hoger onderwijs in het algemeen en het populariseren daarvan in het bijzonder. Op die manier wordt het enthousiasme onder jonge studenten op de juiste manier uitgebaat. Zo kan het onderwijs niet alleen bijdragen aan het ontstaan van een game industrie maar ook aan het uitdragen van simulatie, game- en entertainmenttechnologie in andere sectoren van de economie. Een trend die in het buitenland volop aan de gang is en die de komende jaren een echte impuls aan de kenniseconomie kan gaan geven.
Jeroen Van Mastrigt
Studieleider Game Design & Development Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Coördinator Amsterdam Chapter International Game Developers Association
