De Nederlandse kansspelautoriteit heeft zich uitgesproken over de zogenaamde lootboxes in games. Dat is een vorm van in-game beloning waarbij je niet direct objecten zoals wapens, kleding, kaarten of wat dan ook krijgt om in een game te gebruiken, maar een ‘pakje’ waarin wel iets van dat spul zit, maar je geen controle hebt over wat er in zit. Prima te vergelijken met een pakje trading cards, waar hetzelfde opgaat: je krijgt wel iets, maar sommige dingen zijn behoorlijk zeldzaam, dus je moet geluk hebben om te krijgen wat je wilt, of heel veel pakjes kopen.
De autoriteit onderzocht een tiental spellen waarin dit principe wordt gebruikt. Ze willen zolang het onderzoek loopt nog geen uitspraak doen over welke games dat zijn, maar wel is duidelijk dat vier van de tien ook echt in overtreding zijn. Daarin kunnen de gewonnen voorwerpen namelijk na het ‘winnen’ verhandeld worden en dat overtreedt de huidige gokwet. Door die mogelijkheid om ze te verkopen krijgen de objecten een monetaire waarde en dan ben je met het openen van een pakje eigenlijk gewoon aan het gokken. Daar moet je in Nederland een vergunning voor hebben en die is er domweg niet omdat de huidige gokwet daar niet in voorziet, een probleem dat online casino’s ook nog hebben.
De autoriteit geeft de uitgevers van de games tot 20 juni om de systemen aan te passen en daarna gaan er vermoedelijk boetes uitgedeeld worden, in samenwerking met andere Europese landen waar dit ook een hot topic is. Dat wil niet zeggen dat er per se tegelijkertijd opgetreden wordt, zo zegt een woordvoerder van de autoriteit, maar er wordt wel degelijk samengewerkt. De Europese regelgeving rondom kansspelen is niet overkoepelend, wat betekent dat elk land een eigen regelgeving heeft.
De zes andere onderzochte games mogen dan wel niet de letter van de wet overtreden, ook die krijgen er van langs in het onderzoek (pdf). Het probleem is dat games met deze vorm van beloning steeds meer in een richting gaan waarbij gamers niet tegen zichzelf beschermd worden. De lijn tussen gaming en gambling vervaagt en dat is geen goede zaak. Omdat de autoriteit ook als kerntaak heeft om verslaving tegen te gaan zien ze dit als een hele onwenselijke stap.
Games zijn al een paar jaar bezig om de ervaring van het openen van een lootbox zo spannend mogelijk te maken, met allerlei effecten, nog net geen confetti uit je console als je een zeldzaam voorwerp krijgt en de mogelijkheid om heel snel achter elkaar de virtuele schatkistjes open te maken. Het is ook net gokken: je hoopt op iets goeds en als het er deze keer niet in zit, dan zou het best kunnen dat het de volgende keer wél raak is. Daarnaast is er ook een soort status te ontlenen aan het hebben van een gave outfit die bijna niemand heeft, wat het nog aanlokkelijker maakt om lootboxes te gaan openen.
Een belangrijk bezwaar van de autoriteit is dat veel van deze games gericht zijn op jongeren, en juist die doelgroep is kwetsbaar voor verslavingsgevoelige activiteiten en uitgevers van games doen er niets aan om die groep te beschermen. Sterker nog: ze wakkeren het alleen maar aan. Het hele concept van een game die leuk is om te spelen werkt drempelverlagend en de autoriteit maakt dan ook terecht de vergelijking met de horeca in de jaren ’90, waar de vermenging van behendigheidsspellen en fruitautomaten ook verboden is.
De vergelijking met fysieke kaartspellen zoals Pokémon of Magic the Gathering wilde de woordvoerder niet maken, maar het principe van een spel waarin de random objecten die je kunt kopen en die iets waar kunnen zijn wijkt niet zo heel erg af. Het grote verschil is natuurlijk dat dit een relatieve nichemarkt is, terwijl gaming enorm groot is en door alle leeftijden wordt gespeeld.
De kansspelwet gaat vermoedelijk dit jaar nog veranderen (het wetsvoorstel ligt nu bij de eerste kamer) maar wat dat betekent voor games met lootboxen er in is niet duidelijk. Misschien gaat het mogelijk zijn om een vergunning te krijgen voor bepaalde games, maar het kan ook best zijn dat de wet daar ook niet in voorziet en dan blijft het strafbaar. Dan zou je dus bepaalde games niet meer mogen spelen in Nederland, of beter gezegd zouden die niet meer in Nederland uitgegeven mogen worden. Dat zou voornamelijk pc-games treffen gokken we, want pc-platform Steam maakt het mogelijk om in-game buit te verkopen op hun eigen marktplaats en daar wringt de schoen nu net qua wet.
Blijft nog de vraag om welke games het nu precies gaat. Er valt wel iets te gokken: de autoriteit selecteerde de games op basis van hun populariteit op een streaming platform. Als je er even van uit gaat dat dit Twitch is kom je al snel uit op namen als PlayerUnknowns Battlegrounds, Hearthstone, Overwatch, Counterstrike GO, League of Legends, Dota 2 en natuurlijk Fortnite.
Wellicht dat kolos GTA V er nog bij zit, maar het door de NOS genoemde FIFA 18 is niet vreselijk populair op de streamingdienst. Het zou ook gek zijn om een onderzoek naar lootboxes te doen zonder aanstichter Star Wars Battlefront 2 erbij te betrekken, maar aangezien die game zich helemaal heeft getransformeerd na de slecht ontvangen lancering is dat niet meer echt relevant. We gaan vermoedelijk tegen 20 juni horen wie er in het virtuele beklaagdenbankje moet gaan zitten.
[Afbeeldingen © vadarshop – Adobe Stock]
