Nee, dit is niet het beste spel van het jaar. Dan heb ik het vast gezegd, kun je eventueel verder met je leven of hongerig doorlezen om me in de commentaren doormidden te zagen. Het mag. Ik begrijp namelijk best dat ik een afwijkende opinie heb als het gaat om GTA games en deze in het bijzonder. Het probleem met GTA games was voor mij altijd dit: ze probeerden meerdere dingen tegelijk te doen en daarom deden ze eigenlijk niks echt goed. Ik hou van hele uitgekristalliseerde games waarin zo nodig maar één mechaniek zit dat op sublieme wijze wordt uitgewerkt. Dat doet GTA niet, heeft het nooit gedaan en ik vrees dat het zover ook de eerste drie, vier volgende delen in de serie niet gaat komen. Maar over één ding kunnen we het wel eens zijn: deze GTA doet wat het doet een heel stuk beter dan al haar voorgangers.
Het is misschien oneerlijk om een game met een open wereld te bekritiseren omwille van de concessies die altijd gemaakt moeten worden als je een levendige wereld wil scheppen. De huidige staat van de techniek laat dat domweg niet toe en Rockstar kan zich terecht op de borst kloppen als je ziet hoeveel er allemaal in GTA gestopt is. Natuurlijk: seks; geweld; drugs; criminaliteit en zo nog wat immorele zelfstandige naamwoorden kun je direct van je lijstje afstrepen. maar GTA V is ook de game waarin je hond uitgelaten moet worden, waarin Yogales gevolgd wordt en waarin je een helicoptervlucht kunt onderbreken door te basejumpen richting een door jou gekochte kroeg. De breedte van activiteiten die mogelijk zijn in deze game is enorm, op het overdrevene af.
Verder weet je het wel: hoofdpersonen Franklin, Michael en Trevor moeten het samen zien te rooien in Los “Angeles” Santos en ze kraken en roven er lustig op los. Trevor dient als spiegelbeeld voor de gemiddelde GTA-speler en is daarom een geschifte psychopaat die er zonder reden of doel op losmoordt en vooral lol heeft in grootschalige destructie, het afzeiken van vrouwen en zwakkeren en het gebruiken van drugs. Michael en Franklin lijken meer op de eerdere GTA-hoofdpersonen in zover dat ze een redelijk duidelijke verhaallijn en motivatie hebben. Franklin komt net kijken vanuit de hood en leert de kneepjes van “ik was eigenlijk gestopt” Michael, die zijn miserabele leven als rijke ex-bankrover haat. Trevor fungeert voornamelijk als de stoorzender met zijn foute escapades.
De drie karakters waaruit je te allen tijde kunt kiezen lossen het probleem op van de loze autoritjes na het voltooien van een missie waar eerdere GTA’s last van hadden, maar weten niet de samenhang te brengen die een verhaal met drie protagonisten verdient. Nog los van de aan zijden draadjes opgehangen redenen die de heren hebben om elkaar te vinden, is het ook vaak zo dat de juist zo belangrijke vrijheid die je hebt als speler om met welk karakter dan ook missies te gaan spelen ervoor zorgt dat GTA V zich vergist in wat je allemaal weet of kunt. Het houdt als game maar zelden rekening met jou als speler en gaat stoïcijns het boodschappenlijstje van de respectieve missies af. Erger nog: je vrijheid verdwijnt als sneeuw voor de zon als de missies beginnen en hoewel de Heists, met afstand de leukste missies die GTA V te bieden heeft, je nog een keuze geven in hoe je ze aanpakt geeft je dat geen vrijheid om zelf uit te zoeken wat je wilt en zit je toch meestal het gele lijntje op de minimap te volgen.
Dat is nog steeds een probleem in dit genre en ook deze GTA doet er weinig aan om dat op te lossen, maar de eerlijkheid gebiedt me wel te zeggen dat de manier waarop je binnen de lijntjes mag kleuren geslaagd is. Zo is er op elk moment wel iets nieuws te beleven naast de ‘grote’ missies, van kleinere sets missies met een rode draad tot incidentele evenementen waar je toevallig langskomt en waarbij je kunt kiezen om er wel of niet iets mee te doen. Wat GTA V dan tot zo’n ingenieuze open wereld-game maakt is dat zelfs de minieme dingen die je kiest te doen een impact kunnen hebben op een later moment, of zelfs kunnen leiden tot een hele nieuwe reeks ‘echte’ missies. Ook fijn is dat zo’n beetje alle verschillende activiteiten die Los Santos te bieden heeft ook voorbij komen in de missies en je verder vrij wordt gelaten om te doen wat je leuk vindt. Het zal daarin zijn dat de meeste lol beleefd zal worden door spelers, want de wereld leeft en door de prachtig gerealiseerde kopie van Los Angeles is er zo’n groot gebied te verkennen dat je zelfs als je GTA Online -zou het werken- niet aanraakt heel lang nodig zult hebben om alles gezien te hebben.
Zoals ik al zei, de mechanieken van wat je in deze mega-zandbak kunt uitvreten zijn niet fantastisch, maar gelukkig lijkt er wel extra aandacht aan het autorijden gespendeerd zodat het wel degelijk verschil maakt of je een goede auto pikt of niet en zelfs aan de mensen die niet graag rijden is gedacht; je kunt makkelijk een taxi aanhouden en je naar je volgende missie of waypoint laten brengen zonder interactie met de wereld; fijn als je even uitgetoerd bent. En het zal gebeuren, want ondanks de vele vliegmogelijkheden (goed uitgevoerd trouwens) wordt er toch voornamelijk auto gereden. Je kunt daar beter in worden door te oefenen, maar net als de rest van de statistieken en zijkarakters die je in level kunt laten stijgen door ze veel te gebruiken tijdens heists lijkt het een systeem om het systeem te zijn en is het effectieve nut niet met het menselijke oog zichtbaar. Beetje overbodig dus, maar in de overdaad aan gekoppelde systemen die in de game zitten heb ik liever dat dan systemen die niet werken en dat is gelukkig wel vermeden.
De eindconclusie is simpel: dit is de allerbeste GTA ooit. Zelfs als je geen fan van de formule bent zoals ik laat het zien dat als iemand de open wereld gaat vooruitbrengen, het Rockstar zal zijn. Dat laat niet onverlet dat er nog steeds een aantal zaken inzitten die het genre tegenhouden en die Rockstar in eerdere delen van de serie zelfs tot standaard heeft gemaakt door alle succes. Geen van de onderdelen van GTA V zijn goed genoeg om op zichzelf te kunnen staan, maar het begint wel goed in de buurt te komen en dat zal in combinatie met de enorme wereld en bijna onbegrensde mogelijkheden -zolang je niet in het verhaal zit- genoeg zijn om heel veel mensen heel gelukkig te maken.
Het is een niet geringe prestatie om zo’n wereld in elkaar te zetten, te vullen met zo veel kleine details dat je ze in één speelbeurt nooit allemaal te zien krijgt en dat dan ook nog allemaal zonder laadtijden aan elkaar weet te rijgen tot een fantastisch uitziende game. Hulde daarvoor aan Rockstar, zolang ze in het volgende deel wel wat meer durven te tornen te aan hun eigen conventies.
Noot: aangezien GTA Online ten tijde van het scrijven van dit stuk nog steeds niet fatsoenlijk te spelen was heb ik dat niet meegenomen in deze review. Er komt -als het gaat werken- een aparte beschouwing over op de site.
Grand Theft Auto V, ontwikkeld en uitgebracht door Rockstar Games voor PS3 (getest) en Xbox 360 op 17 september 2013
