1996. 17 jaar geleden is het dat Lara Croft met haar puntige boezem ten tonele kwam in de originele Tomb Raider, toen nog ontwikkeld door Core Design. Binnen een paar jaar was het een wereldwijde hit, met zelfs een van de weinige niet waardeloze op games gebaseerde films erbij. Maar geen enkele franchise is tegen de tand des tijds bestand en zo stilletjes aan zat er niet veel rek meer in de formule. Games geïnspireerd op zoals Uncharted waren het principe van Tomb Raider beter aan het doen dan Tomb Raider zelf, maar met deze reboot zet Square-Enix Tomb Raider weer helemaal op de schatkaart. Met het spektakel en de actie die je intussen verwacht in 2013 en de exploratie die de game ook leuk maakt als er niemand op je schiet.
De ironie is natuurlijk wel heerlijk, dat Tomb Raider tegenwoordig van Uncharted gapt. Maar het is wel degelijk te zien, die invloed van Naughty Dog’s games. Zeker in het eerste gedeelte van Tomb Raider, waar Lara’s maar al te snelle transformatie van bang meisje zonder materiaal naar koude killer (effectieve overgangsperiode: 10 minuten) getoond wordt met heel veel scenario’s waar ze het maar net redt, iets dat iedereen die ooit meer dan een kwartier Nathan Drake heeft bestuurd direct zal herkennen. Al snel maakt het spektakel echter plaats voor een soort ritme dat je in elk nieuw gebied afwisselend wat vijanden laat verslaan, waarna je op je gemak kunt gaan rondkijken voor rondslingerende schatten en tombes.
Het is vooral in de actiescènes dat Tomb Raider meer overtuigt dan je in eerste instantie zou verwachten. Je begint met een gevonden pijl en boog en als je wil kun je die bijna het hele spel door blijven gebruiken. Hij geeft je de mogelijkheid om stilletjes de grote verzameling enge mannen die je willen vangen uit de weg te ruimen. De mogelijkheid is er echter wel om met allerlei grof geschut aan de slag te gaan en dat is veel leuker om te gebruiken dan je zou verwachten van een game die schieten niet per sé als prioriteit heeft. De paar wapens die je kunt gebruiken voelen lekker maar hebben allemaal hun eigen karakter, de vijanden doen net moeilijk genoeg en je wordt zelden gevangen in een situatie die je maar op één manier kunt oplossen.
Dat er een goede portie puzzelwerk en gebruikmaken van je omgeving komt kijken in een Tomb Raider game zal niemand verbazen, al is het in deze reboot in een andere vorm gegoten dan je in eerste instantie verwacht. Het is veel minder ‘zoek het juiste pad door de ruïne’ en meer ‘maak gebruik van je omgeving’. Je kunt met de pijl en boog steeds meer; in eerste instantie kun je touwen trekken tussen bepaalde punten, daarna kun je dingen naar je toe trekken en zo gaat het steeds verder in een bijna Metroid-achtige progressie, die het je toelaat om steeds nieuwe paden te vinden in al eerder bezochte gebieden. Alles ligt in principe aan elkaar vast, maar het wordt je als speler heel gemakkelijk gemaakt doordat je bij de meeste kampvuren (waar je ook je wapens en uitrusting kunt verbeteren met verdiende materialen) kunt teleporteren naar andere gebieden.
Het zorgt ervoor dat je steeds met plezier even teruggaat eerder bezocht terrein, omdat je opeens de realisatie hebt waarom je niet langs een bepaald stuk kwam of iets niet kon bereiken. Slim daarin is ook dat de puzzels en tombes altijd op een zijpad zitten. Je hoeft ze strikt genomen niet te doen om verder te komen in het verhaal, maar het geeft je wel een kans om je wapens en materiaal weer beter te maken, iets dat altijd van pas komt in de actiestukken. En howel de tombes iets te kort zijn voor mijn smaak (ze bestaan eigenlijk allemaal uit één puzzelkamer) zijn ze wel allemaal gebaseerd op een ander soort puzzel en -niet onbelangrijk-leuk om doorheen te gaan.
Dat Lara altijd luistert naar wat je haar opdraagt speelt daarin een belangrijke rol, want als het al niet leuk is om je door de gebieden te bewegen maakt het niet uit waar je heen gaat. Niet dat het eiland waarop je expeditie is gestrand zich daar niet ideaal voor leent, trouwens: alles klopt, van de oude Japanse ruïnes en huisjes tot aan de militaire bunkers die je bezoekt: alles ziet er goed uit. Letterlijk en figuurlijk, want de stijl is niet alleen mooi, Tomb Raider is ook gewoon technisch indrukwekkend. De PS3 versie die ik getest heb was al prachtig om te zien, iets dat nog eens extra wordt benadrukt doordat er geen storende interface in beeld te zien is, behalve als het echt noodzakelijk is. Of als je een vaas, masker, mes of ander relikwie gevonden hebt. Dat gebeurt, nu ik er over nadenk, wel ongeveer elke vijf minuten.
Valt er dan verder niks te klagen? Jawel. Er zitten een aantal stukken in Tomb Raider die in dezelfde val trappen als Uncharted 3 en het spektakel boven het spelen zetten. Dat zijn dan meestal bijna Quicktime Events waarin er maar één juiste input is en als je die niet ingeeft ben je direct af en moet je het stukje nog eens doen. Als er iets is dat een in eerste instantie imposante gebeurtenis kan afbreken tot complete irritatie dan is het wel het tot vijf keer opnieuw moeten doen en beleven daarvan. Erger nog is de onnozele grofheid van de game. Lara krijgt (zeker in het begin) zoveel klappen dat ze het normaal gezien nooit mag overleven en elke keer gromt en kreunt ze alsof ze in een film voor volwassenen zit. Ook als het misgaat in een van de bovengenoemde QTE’s of anderszins buiten de lijntjes valt is er altijd een animatie die met veel geweld laat zien hoe heel erg dood Lara wel niet is gegaan. Het is onnodig en op het kinderachtige af.
Alles bij elkaar genomen zou ik niet weten waarom je Tomb Raider niet zou willen spelen. Het begin is niet het sterkste visitekaartje (of je moet heel erg van Uncharted houden) en voor fans van het eerste uur zal de grotere focus op schieten door Tomb Raider heen misschien niet zo welkom zijn, maar als iemand die gewoon graag games speelt die leuk zijn heb ik vrij weinig aan te merken op wat Crystal Dynamics heeft gemaakt.
Of ja, één ding: doe volgende keer een andere marketingcampagne, want die sloeg niet echt ergens op en heeft voornamelijk belicht hoe onmogelijk het is om een verhaal te maken over een meisje dat gedwongen wordt te doden en wat dat met haar doet, als je tussen de filmpjes door een man of duizend moet neerschieten, meestal in hun hoofd. Maar laat het gaan en neem Tomb Raider voor wat het is: een prachtige start voor een nieuwe serie Lara.
UPDATE: PS4-versie
Het heeft even geduurd, maar het is het wachten waard geweest, want de PS4-versie van Tomb Raider ziet er prachtig uit, of je het nu vergelijkt met de PC-versie of met andere games op de nog jonge console. De bosrijke omgevingen op het eiland waar Lara’s transformatie van bang meisje tot keiharde killer zich voltrekt lenen zich erg goed voor het soort verbeteringen dat je in deze nieuwe generatie kunt verwachten en het maakt zowel de intiemere omgevingen mooier door veel meer detail zoals blaadjes, rondzwevende stofdeeltjes en beter belichting en de vista’s die de game heeft worden des te indrukwekkender omdat de framerate niet onderuit gaat door de extra kracht in je PS4.
Er zitten wat PS4-specifieke opties in deze game, zoals het licht op je controller dat net zo flakkert als de toorts in je hand (grappig maar onnozel) en het gebruik van het touchpad voor dingen als de kaart en specifieke acties in de game, maar het is allemaal niet wereldschokkend. Het enige dat er echt toe doet is dat dit de ultieme console-versie van Tomb Raider is, inclusief onnodige multiplayer-modus met ongevraagde DLC en al. Het is niet genoeg om te zeggen dat iedereen nóg eens door deze game heen moet gaan. Het is wél genoeg om te zeggen dat de game met deze upgrade onweerstaanbaar zou moeten zijn voor next-gen bezitters, want visuele hoogstandjes+sterke gameplay=win. Ben je dus op zoek naar een leuke game voor je PS4 en heb je Tomb Raider gemist? Dan is mijn advies: spelen.
