Het waren altijd flinke apparaten, maar ze hebben het leven vooral in veel rechtbanken aanzienlijk makkelijker gemaakt. De fax. Voor dit apparaat, dat een nogal internationale oorsprong kent, gaan we terug naar het jaar 1843. En dat is geen grap. Stap in de tijdmachine, we gaan naar de telefacsimile, fax dus.
De fax is een bijzonder apparaat als we kijken naar zijn oorsprong. De naam telefacsimile komt het Griekse ‘replica op afstand’, terwijl het apparaat ooit werd bedacht door een Schot, terwijl de digitale variant uiteindelijk in Japan werd ontwikkeld. In 1843 was het de Schotse klokkenmaker Alexander Bain maakte een elektrische slingerklok en liet de slinger het werk doen. Er ging slinger door een soort metaal plaatje met daarin het bericht en elke keer wordt er door elektrische stroom een seintje gestuurd om het bericht door te geven. De plekken waar er stroom op het papier komt, wordt het wat bruinig verkleurd en zo kan er een bericht worden overgezet. Het is 1843, dus dat was op dat moment hartstikke modern.
Tegelijkertijd is het niet de echte fax. Het is zeker de oorsprong, maar het was pas in 1861 dat de eerste telefaxmachine werd gebruikt in de vorm van de pantelegraaf, die weer door een Italiaan was uitgevonden. En zo zijn er meerdere uitvinders uit allerlei landen geweest die zo hun eigen vorm van de telefax bedachten. Laten we dus even doorspoelen naar de iets modernere wereld: de jaren ‘80. Dat was echt een goede tijd voor de telefax, die kan een document lezen en verzenden via de telefoonlijn. Het kan op 200 dpi een document afdrukken en dat gaat vrij langzaam. Reken met zijn snelheid van 14,4 kbit/s op een paar pagina’s per minuut.
Het was voor bedrijven heel gebruikelijk om een apart faxnummer te hebben, want bij het versturen van informatie zou de telefoonlijn anders constant bezet zijn. Op visitekaartjes zag je dan ook iemands faxnummer staan. Iets dat anno 2024 echt niet meer op visitekaartjes staat. En bestaan visitekaartjes an sich nog wel? Wat in ieder geval tot 2022 nog een bestaan had, dat was de fax zelf. In de Nederlandse rechtspraak werd dit tot 1 februari 2022 gebruikt om processtukken naar de rechtbank te sturen. Inmiddels is hiervoor Veilig Mailen in de plaats gekomen, dat per e-mail werkt. Sowieso heeft e-mail de fax ingehaald: niemand heeft nog een fax thuis, want als je een document nodig hebt dan wordt dat gewoon per e-mail gestuurd.
Leuk detail voor voetbalfans: de FIFA gebruikt tot 2010 faxen om contracten van profvoetballers te sluiten. Nu wordt daar het FIFA Transfer Matching System voor gebruikt (en dat ‘nu’ is: sinds 2010). Je kunt nu nog wel een faxmachine kopen, maar je kunt je afvragen waarvoor je dat zou doen. Niet alleen zal je een van de weinigen zijn met een fax, je zal dus ook niet veel berichten ontvangen omdat niemand zo’n apparaat nog heeft. Dat is niet alleen door technologische vooruitgang, maar ook omdat faxen zo zijn nadelen had. Een bericht faxen betekende dat iedereen die maar langs de fax liep het bericht kon lezen. Ook betekende het dat je vrij veel papier gebruikte en kostte het veel tijd. Kortom, met e-mail zijn we beter af, al komt natuurlijk ook zo met zijn makken. Mocht je overigens denken dat mail vol met spam zit: dat kon ook bij faxen het geval zijn. Alleen was er dan in eens meters aan papier volgestopt met onzin, waardoor het net even wat vervelender was om spam te ontvangen op je faxnummer dan op je mailadres.
