De Fieldlab Evenementen zijn inmiddels in volle gang. Dit betreft een initiatief van de evenementenbranche en zij worden daarin ondersteund door de overheid. Doelstelling van deze zgn. coronaproof evenementen is om te onderzoeken hoe er in de nabije toekomst weer evenementen kunnen worden georganiseerd. Veelvuldig vooraf testen vormt daarbij één van de te implementeren strategieën. Dutchcowboys schreef al eerder een interessant artikel over deze Fieldlab Evenementen.
Fantastisch nieuws, toch? Maar op de een of andere manier roept het bij mij toch ook een onderbuikgevoel van weerstand op. Waarvan ik in elk geval overtuigd ben, is dat dit geen jaloezie betreft. Nee, het moet iets wezenlijks anders zijn dat mij intuïtief doet twijfelen of dit wel de juiste weg is. Maar wat dan eigenlijk precies? Midden in de nacht schrok ik wakker en wist ik het opeens, mijn gevoel van weerstand blijkt te zijn gebaseerd op evolutionair vooruit vrezen.
Vanwege de laatste maanden steeds frequenter opduikende coronavirusmutaties overal ter wereld vraag ik mij steeds vaker af of de wereld ultimo 2022 wel gereed komt met dit ellendige virus? Zouden de regelmatig opduikende en voor de huidige vaccins soms minder gevoelige virusmutaties de ingezette vaccinatiecampagnes niet stevig in de wielen kunnen rijden? Daarom begin ik steeds meer te vrezen dat de hele coronacrisis wel eens tot ruim voorbij 2022 kan voortduren. Evolutionair vooruit vrezen noem ik dat.
Maar wat heeft evolutionair vooruit vrezen dan te maken met de Fieldlab Evenementen, vraag je je misschien af? Nou, ik ben oprecht bang dat met name het opzoeken van de grenzen binnen de huidige coronamaatregelen in combinatie met het veelvuldig vooraf testen op besmettingen kan leiden tot een veranderde selectiedruk op het virus. De selectiedruk op een virus is de evolutionaire of natuurlijke selectie die wordt uitgeoefend op de overleving en de verspreiding van een virus. Virusmutaties die in dat opzicht beter presteren, worden uiteindelijk dominant. Precies zoals nu met het Britse virus gebeurt. Wanneer we pech hebben dan blijken sommige van dergelijke nieuwe varianten bovendien minder gevoelig voor de huidige vaccins. Zoals dat nu al het geval lijkt te zijn met de Zuid-Afrikaanse variant.
De basismaatregelen: thuis blijven bij klachten, regelmatig handen wassen, anderhalve meter afstand houden, voldoende ventileren en het beperken van sociale contacten, mits correct in acht genomen, vormen zowel in potentie van verspreiding als in potentie van selectiedruk een voor het coronavirus moeilijk neembare barrière. Er is namelijk sprake van relatief beperkte overdrachtsmogelijkheden. Het is vrijwel onmogelijk voor het virus om zich zodanig aan te passen dat dergelijke maatregelen geen nut meer hebben. Een dichte deur blijft een dichte deur. Dus ongeacht welke mutaties er opduiken, vormen deze modelsituatie en de basismaatregelen in theorie hindernissen die moeilijk vallen te slechten voor coronavirussen. Voor potentieel onderscheidende virusmutaties valt er daarom weinig te winnen en is er dienovereenkomstig nauwelijks sprake van een serieuze selectiedruk op het virus.
In vergelijking met deze theoretische modelsituatie zijn de besmettingen die wel plaatsvinden het gevolg van het niet voldoende in acht nemen van de basismaatregelen of het in overdrachtelijke zin open laten staan van de deur. De besmettingen die als gevolg daarvan plaatsvinden, komen potentieel overeen met de volgende theoretische modelsituatie van relatief ongehinderde overdrachtsmogelijkheden, zoals deze wordt beschreven in de eerstvolgende alinea.
Het ontbreken van een serieuze selectiedruk geldt tevens voor het andere uiterste van het spectrum waar er juist min of meer ongehinderde overdracht kan plaatsvinden. Overeenkomstig deze theoretische modelsituatie kunnen virusmutaties betrekkelijk weinig onderscheid maken en valt er weinig te winnen. Dit vormt het automatische gevolg van het feit dat alle verschillende varianten in dit geval geen strobreed in de weg worden gelegd. Er zal daardoor nauwelijks sprake zijn van een serieuze selectiedruk. Deze modelsituatie is potentieel te vergelijken met die situaties waarin individuele mensen weinig acht slaan op de basismaatregelen.
Ergens op het spectrum tussen theoretisch relatief beperkte en theoretisch relatief ongehinderde overdrachtsmogelijkheden lijkt zich echter een gebied te manifesteren waarbinnen virusmutaties zich beter kunnen onderscheiden van de massa of de bulk en er dus in principe sprake kan zijn van een specifieke selectiedruk naar besmettelijkere virusvarianten. Ik benoem dit gebied hierbij als de zone waarbinnen er zgn. gelimiteerde overdrachtsmogelijkheden bestaan. Mijn hypothese en vrees is dat deze zone weleens overeen zou blijken te kunnen komen met de coronaproof evenementen, waarbij er veelvuldig vooraf getest wordt en waarmee inmiddels volop geëxperimenteerd wordt.
Gaan wij namelijk actief sleutelen aan de basismaatregelen, hetzij daarbinnen actief de grenzen opzoeken, dan ontstaan er potentieel situaties waarin de selectiedruk onbedoeld zo wordt ingericht, dat bepaalde coronavirusmutaties een kans krijgen. Daarvoor lijkt er met name sprake te moeten zijn van zgn. gelimiteerde overdrachtsmogelijkheden. Daaraan lijken met name coronaproof evenementen, waarbij er veelvuldig vooraf getest wordt, te voldoen. Geen volstrekt beperkte overdrachtsmogelijkheden en ook geen volstrekt ongehinderde overdrachtsmogelijkheden. Juist in zulke gevallen kan er mogelijk een specifieke selectiedruk ontstaan naar heimelijkere en/of besmettelijkere varianten.
Zo kan ik mij bijvoorbeeld voorstellen dat er met het veelvuldig vooraf testen een heel gerichte selectiedruk op het virus ontstaat om dergelijke testen te ontlopen door langer onder de radar te blijven en/of om besmettelijker te worden. Door langer onder de detectiegrens te blijven kan een virusmutatie er toch in slagen om binnen te komen. Door – al dan niet tegelijkertijd – besmettelijker te worden kunnen die virusmutaties die er toch in slagen om binnen te komen zich vervolgens succesvoller verspreiden. Ik kan mij voorstellen dat toevallige coronavirusmutaties onder een zodanig serieuze selectiedruk met name dergelijke eigenschappen benutten. Zulke virusmutaties lijken aanzienlijk meer kans te maken in omgevingen waarbinnen er zgn. gelimiteerde overdrachtsmogelijkheden bestaan en er daardoor daadwerkelijk iets te winnen valt voor heimelijkere en/of besmettelijkere varianten. Ergo: coronaproof evenementen waarbij er veelvuldig vooraf getest wordt op besmettingen.
Aan bovenstaande randvoorwaarden wordt nog adequater voldaan vanwege de aanwezigheid van mensen uit veel verschillende geledingen en geografische regio’s binnen onze maatschappij. Zodat er voor de zich onderscheidende coronavirusmutaties op de langere termijn daadwerkelijk iets valt te winnen in termen van overleving en verspreiding. Onbedoeld creëren we met coronaproof evenementen hierdoor misschien de voorwaarden voor een significante selectiedruk op het coronavirus en halen we dus mogelijk een paard van Troje binnen. Coronaproof evenementen creëren potentieel een proeftuin of een snelkookpan voor coronavirusmutaties die vaste grond onder hun spreekwoordelijke voeten proberen te krijgen. Het grootste gevaar schuilt vervolgens in de verspreiding van nieuwe varianten waarop de huidige vaccins minder vat hebben.
Kan bovenstaande evolutionaire hypothese echter ook niet worden losgelaten op de aankomende versoepelingen van de huidige lockdown? Ik waag dat te betwijfelen, omdat de coronaproof evenementen veel meer als een proeftuin/snelkookpan fungeren als gevolg van het veelvuldig vooraf testen en de aanwezigheid van mensen uit veel verschillende geledingen en geografische regio’s binnen onze maatschappij. Dit lijken de ideale omstandigheden te zijn voor het ontstaan van een specifieke selectiedruk op het virus. Daarentegen gelden met betrekking tot de versoepelingen mijns inziens onveranderd de door mij eerder omschreven modelsituaties.
Afgaande op mijn analyse en hypothese vraag je je misschien af hoe dan wel verder? Ik denk dat versoepelingen wanneer de besmettingsaantallen dat enigszins toelaten uiteindelijk minder risico’s inhouden voor het ontstaan van bijzondere virusvarianten dan het toestaan van coronaproof evenementen in tijden van blijvend potentieel hoge besmettingsrisico’s. Geforceerde coronaproof evenementen onder veelvuldig vooraf testen schijnen me teveel een proeftuin/snelkookpan met volstrekt onvoorspelbare gevolgen voor het ontstaan van nieuwe virusvarianten.
Uiteindelijk ben ik natuurlijk geen viroloog, niettemin wel een bevlogen Darwinist. Gebaseerd op evolutionaire gevolgtrekkingen kan ik mij echter niet aan de indruk ontrekken dat hoewel coronaproof evenementen aanvankelijk niet tot grote aantallen besmettingen zullen leiden, ze misschien wel uitgelezen mogelijkheden bieden voor toevallige coronavirusmutaties om hun verspreiding aan te passen aan hoe wij onze – uiterst kwetsbare blijkt nu wel – wereld trachten in te richten!
Fotocredits: Vishnu R Nair via Pexels.
Art ziet zichzelf als onderzoeksjournalist en doorgrondt het liefst thema's die anderen volgens hem laten liggen. Verklarende en verdiepende artikelen vormen zijn stijl. Hij schuwt ingewikkelde materie daarbij niet.
Verder lezen over Coronavirus
Nieuws17.09.2024
Online25.07.2023
Online22.02.2023
Mobile05.12.2022
Lifestyle18.11.2022
Nieuws14.11.2022
Nieuws02.09.2022
Mobile20.04.2022
Verder lezen over Nederland
Nieuws20.11.2024
Technology18.11.2024
Nieuws14.11.2024
Events06.11.2024
Nieuws05.11.2024
Nieuws08.10.2024
Online02.08.2024
Media02.07.2024