Het is dit jaar alweer de 25e editie van de Top 2000. Al jaren verreweg de baas van alle ‘lijstjes’ die aan het eind van een jaar samengesteld en gepresenteerd wordt. In tegenstelling tot veel andere eindejaarslijsten – Beste films, series, games, het Woord van het Jaar, tientallen trendlijstjes, nieuws, politiek en dergelijke – wordt de Top 2000 door ons, het publiek, samengesteld en in zeven dagen, tussen 25 en 31 december (23u59) live op NPO Radio 2 en NPO 1 Extra uitgezonden vanuit het Top 2000 Café in Beeld en Geluid. Enfin, de beelden van hossende, in kerst of fanshirts uitgedoste gezinnen die er alles aan doen om even in beeld te komen, zullen bij velen wel bekend zijn.
Toch is er ook wel wat kritiek over de Top 2000. De lijst zou vooral een verzameling zijn van dezelfde ‘oude’ liedjes. Zo staan in de Top 10 al jaren nagenoeg dezelfde nummers, met Bohemian Rhapsody als aanvoerder. In 20 van de 25 edities stond Queen hiermee namelijk op de eerste plek, ook dit jaar weer.
Kortom, de Lijst der Lijsten zoals de NPO2 DJ’s het zelf noemen, is een verzameling van ‘The Same Old Songs’. Een nummer van de Four Tops dat zelf overigens niet in de lijst staat, maar dit ter zijde.
Als we er even aannemen dat alles wat ouder is dan de jaren 80 – die luisteraars zijn inmiddels tussen de 34 en 43 – onder de noemer ‘oude meuk’ scharen, dan geldt dat voor iets meer dan een kwart van de Top 2000, om precies te zijn 579 liedjes. In 1999, bij de eerste editie, bestond ruim twee derde van de lijst uit nummers die ouder waren dan 1980 – 1359 nummers.
Het oudste liedje dateerde toen uit 1924, Rhapsody in Blue van George Gershwin. Destijds stonden er ook nog artiesten uit de jaren 30 en 40 in de Top 2000, zoals Billie Holiday, Glenn Miller, Duke Ellington, Judy Garland, Vera Lynn en Marlene Dietrich. Twaalf jaar later, in 2010, was het aandeel oude nummers (van voor 1980 dus) al gedaald naar 1041 van de 2000. Dit jaar zijn dat er zoals gezegd nog maar 579.
Een snelle zoektocht in de lijst van dit jaar leert ons al snel dat er negen nummers uit de jaren 50 in staan. Drie van Elvis, een van Jacques Brel, Chuck Berry, Johnny Cash, Fats Domino, Ella Fitzgerald en onze eigen Dorus (Twee Motten). Het oudste nummer dateert uit 1956. Kortom, in 25 jaar tijd zijn bijna 800 nummers uit de Top 2000 vervangen door nieuwere muziek.
Ja, in de Top 10 verandert er weinig. En aangezien het tijdens de stemweek en bij het bekendmaken van de nieuwe lijst – zoals bij alle hitlijsten het geval is – toch vooral gaat om wie er op 1 staat, lijkt het er al gauw op dat de Top 2000 in 25 jaar nauwelijks veranderd is. Voor wat betreft de laatste uren van de lijst, klopt dat grotendeels. Maar ja, tijdloze classics die bij een groot publiek aanslaan, zoals Hotel California, Bohemian Rhapsody, en Stairway to Heaven, verschijnt nu eenmaal ook niet elk jaar. Het laatste nummer dat zich tussen dat geweld lijkt te gaan handhaven is Danny Vera’s Rollercoaster. Die staat sinds de binnenkomst in 2020 op plek vier en de eerste plek in 2021, nog altijd steevast in de top 3.
Behalve de hierboven genoemde tijdloze klassiekers verschillen de eerste en de laatste top 10 van de Top 2000 toch nog wel enigszins. In 1999 stond Queen op 1, The Eagles op 2 en Led Zeppelin op 4. Dit jaar staan ze respectievelijk op 1, 3 en 6. Tot zover de overeenkomsten tussen 1999 en 2023. De nummer 3 van 1999, Child in Time, vinden we nu terug op plek 17. Op 5 stond in 1999 Paradise By The Dashboard Light. Dat nummer staat dit jaar op 29. Ook de rest van de toenmalige Top 10 zullen we dit jaar (veel) eerder op oudjaarsavond (of dag) al voorbij horen komen.
Enfin, uit onze korte zoektocht door 25 Top 2000-lijsten mogen we wel concluderen dat de lijst der lijsten de afgelopen 25 jaar, in tegenstelling tot wat veel mensen denken en roepen, best wat veranderingen ondergaan heeft. Maar ja, die top 3 hè… en vooral de nummer 1 positie. Dat blijft toch een dingetje. Muzieksmaken verschillen, maar schijnbaar niet (voldoende) om klassiekers als Bohemian Rhapsody, Hotel California en Stairway to Heaven definitief af te lossen.
Of dat überhaupt ooit een artiest nog zal lukken? Wie het weet mag het zeggen. Over een jaar is het volgende meetmoment. Voor nu kunnen we nog tot en met Bohemian Rhapsody weer genieten van een bijzondere lijst met afwisselende nummers. En dat is toch vooral wat de Top 2000 al 25 jaar in de laatste week van het jaar zoveel mensen aan de radio – en inmiddels ook al jaren aan de tv – gekluisterd houdt. Voor nu sluiten we dit overzicht af met een van mijn eigen favorieten die dit jaar op 383 staat… Enjoy Kerst en de Top 2000.
