Als je kijkt naar het aantal nieuwe auto’s dat verkocht wordt, dan is 2023, vergeleken met de twee jaren daarvoor, een topjaar. Op dit moment zijn er, met nog twee maanden te gaan, al meer nieuwe auto’s op de weg verschenen dan in 2022 en ook het aantal van 2021 is al bijna bereikt. Ook het aantal geleverde elektrische auto’s ligt dit jaar hoger dan vorig jaar. Toch blijft de verkoop van nieuwe EV’s dit jaar flink achter bij de verkoopcijfers van vorig jaar.
Dat valt met name af te leiden uit het feit dat het SEPP-budget, de goed gevulde subsidiepot voor de aanschaf van en nieuwe of gebruikte EV, nog lang niet leeg is. En dat gaat dit jaar ook niet meer gebeuren. Op het meest recente peilmoment, 6 november, was voor de aanschaf van nieuwe EV’s nog bijna de helft van de totaal beschikbare subsidie (67 miljoen euro) beschikbaar. De kans is nihil dat in de resterende 7 weken van dit jaar de nog beschikbare 30 miljoen euro aangevraagd zal worden. Voor elke nieuwe EV met een aanschafprijs van maximaal 45.000 euro (en minimaal 12.000 euro) kan 2.950 euro subsidie aangevraagd worden.
Ofwel, er ligt dit jaar nog voor 10.169 nieuwe EV’s een subsidie te ‘wachten’. In voorgaande jaren was deze pot al binnen enkele weken of maanden na de start van het nieuwe kalenderjaar leeg. Omdat Nederlanders van nature zuinig zijn, acht ik de kans nihil dat EV-kopers de subsidie simpelweg vergeten of links laten liggen. Er worden gewoon minder nieuwe EV’s verkocht.
Het feit dat er dit jaar meer nieuwe EV’s op de weg verschenen zijn dan in 2022 is dus voor een groot deel niet te danken aan verkopen die dit jaar plaatsgevonden hebben, maar aan EV’s die vorig jaar besteld zijn, en dit jaar geleverd werden.
Zo heeft Tesla in de eerste tien maanden van 2023 bijna 15.000 nieuwe EV’s geleverd aan klanten. Vorig jaar waren dat er, over dezelfde tien maanden, net geen 2.000. Ook bij andere fabrikanten is een vergelijkbare trend te zien. Volkswagen leverde dit jaar bijvoorbeeld ruim 7200 EV’s af (ID.3, 4, 5 en Buzz), het dubbele vergeleken met vorig jaar (ruim 3600). Hetzelfde geldt voor MG. In 2022 werden een kleine 1250 elektrische MG’s geleverd. Dit jaar al bijna 4500.
Waarom er dit jaar minder EV’s verkocht worden is deels een kwestie van speculatie. Economisch gaat het ons land en veel mensen iets minder voor de wind. De inflatie, oorlogen en stijgende rentes zullen zeker ook een rol spelen bij de beslissing om al dan niet een nieuwe (elektrische) auto te kopen.
Dat geldt ook over de groeiende onzekerheid, en angst, voor de vanaf 2025 op handen zijnde verandering in de wegenbelasting. Op dit moment hoef je voor een EV nog geen wegenbelasting te betalen. Dat verandert in 2025. Dat jaar geldt een tarief van 25% wegenbelasting voor EV’s. Je zult dan dus een kwart van de wegenbelasting moeten betalen die voor een vergelijkbare benzineauto geldt. Vanaf 2026 moeten EV-rijders het volle wegenbelasting tarief gaan aftikken.
Of dat eerlijk is, is de vraag. Het tarief voor de wegenbelasting wordt bepaald op basis van het gewicht van de auto. En daar heb je met een EV dan meteen een probleem. Die zijn door de accu namelijk gemiddeld honderden kilo’s zwaarder dan de benzinevarianten. Heb je nu bijvoorbeeld een benzineauto van 1500 kilo, dan betaal je per drie maanden gemiddeld 230 euro (afhankelijk van de provincie waar je woont). Een vergelijkbare EV, die 400 kilo zwaarder is, zou per kwartaal zo’n 100 euro duurder zijn in de wegenbelasting. Op jaarbasis is dat dus al 400 euro die je meer moet betalen.
En dan is er nog de prijzenoorlog tussen EV-fabrikanten. Ruim een jaar geleden was Tesla de eerste EV-maker die, ook onder druk van de goedkopere concurrenten uit China, de prijzen van haar EV’s met duizenden euro’s verlaagde. Intussen heeft Tesla al drie prijsverlagingen doorgevoerd en daardoor moest ook de concurrentie reageren.
Omdat de prijzen van nieuwe EV’s dus al een jaar een dalende lijn laten zien, gaan potentiële kopers wachten. ‘Wie weet dalen de prijzen nog verder, dus ik stel de aanschaf van een nieuwe EV nog maar even uit’. Dat is natuurlijk niet gek, want niemand wil uiteindelijk een dief van zijn eigen beurs zijn.
