Vorige week was ik te gast bij Opel in Rüsselsheim waar Stellantis een event organiseerde rondom waterstof-elektrisch aangedreven (FCEV) bestelbussen. De Special Vehicles fabriek van Opel in Rüsselsheim is de plek waar momenteel alle FCEV bestelbussen van Opel, Peugeot en Citroën – allemaal onderdeel van de Stellantis Group – geproduceerd worden. De productiecapaciteit ligt nu nog op maximaal 1.000 exemplaren per jaar, maar dat wordt in de komende jaren fors uitgebreid.
Op dit moment arriveren de Vivaro, Expert en Jumpy nog in de fabriek met brandstof of volledige elektrisch aangedreven motoren. Bij Special Vehicles worden ze vervolgens omgebouwd tot waterstof-elektrisch aangedreven voertuigen. Dat klinkt, en is, nog wat omslachtig, maar door de relatief beperkte productie en vraag is er nog geen aparte productielijn voor deze versie van de bestelbussen gebouwd. Dat is uiteindelijk, wanneer vraag naar deze bussen groeit, natuurlijk wel de bedoeling.
Tijdens het event kregen de aanwezigen een fraai inzicht in het proces van de ombouw en de doelstellingen en ambities van Stellantis op het gebied van waterstof-elektrisch aangedreven bestelbussen. En, we konden ook zelf ervaren hoe comfortabel de Opel Vivaro en zijn Peugeot en Citroën zussen rijden, tot en met het tanken van H2 bij een Shell station in de buurt.
Waterstof-elektrisch aangedreven bestelbussen hebben enkele voordelen ten opzichte van volledig elektrisch aangedreven modellen. Stellantis heeft gekozen voor het zogenoemde mid-power concept. Daardoor hebben deze bestelbussen met een waterstof tankinhoud van 4,4 kilo, gecombineerd met een 10,5 kWh accu een WLTP-bereik van 400 kilometer (350 kilometer op H2 en 50km van de accu).
Een ander groot voordeel is het feit dat het tanken slechts drie minuten duurt. Bij een EV met een vergelijkbaar bereik moet je toch al gauw rekening houden met een laadtijd van minimaal een half uur tot meer dan een uur, afhankelijk van de capaciteit van de snellader (50 tot 150 kWh). Tijd die je, zeker met een bestelbus, graag wilt besparen.
De waterstof-technologie die Stellantis voor de bestelbussen gekozen heeft zorgt er tevens voor dat er geen laadruimte verloren gaat, door de aanwezigheid van een groot accupakket of brandstoftank. Het 10,5 kWh accupakket is ‘verborgen’ onder de stoel van de bestuurder en de drie waterstofcellen liggen onder de bus. Daardoor is de hoogte van de bestelbus wel iets toegenomen, maar met 1m94 kun je ook met deze Vivaro, Partner en Jumpy in vrijwel elke parkeergarage terecht.
Door te kiezen voor het mid-power concept heeft Stellantis wel een compromis moeten sluiten voor de prestaties van deze bestelbussen. De maximum snelheid is begrensd op 110 km/h. Op zich is dat voldoende, maar bij het rijden op de autosnelweg zou het toch fijn zijn als ze, al was het maar voor even, iets harder konden rijden. Bijvoorbeeld wanneer je langzamere weggebruikers, zoals vrachtverkeer en auto’s met caravan, moet inhalen.
De verschillende Drive Modi zorgen er wel voor dat de Vivaro, Expert en Jumpy over voldoende acceleratievermogen kunnen beschikken. In de Power mode leveren de elektromotoren 100 kW (136 pk) vermogen en een koppel van 260 Nm.
Waterstof is het meest ontvlambare gas op aarde. Het werd onder andere gebruikt in de raketmotoren van de Space Shuttle en velen zullen zich nog wel de beelden van de ramp met de Hindenburg kunnen herinneren. De met waterstof gevulde zeppelin die in 1937 letterlijk in vlammen opging. Daar hoeven wij ons tegenwoordig echt niet meer druk te maken. De cilinders waarin de waterstof – met een druk van 700 bar – opgeslagen wordt, zijn extreem veilig. Sterker nog, het tanken en gebruik van waterstof is veiliger dan benzine. De waterstof wordt namelijk in een volledig gesloten systeem getankt, en opgeslagen. Bij het tanken van benzine sta je immers vlak boven een open tankdop waar licht ontvlambare benzinedampen ontsnappen. En toch maakt niemand zich daar druk over.
De cilinders zelf worden tijdens de testfase 1500 keer met een druk van 1800 bar getest. Dat is dus ruim 2,5 keer meer dan de druk die uiteindelijk nodig is. Daarnaast worden ze ook gedurende 30 minuten in een open vuur gelegd om er zeker van te zijn dat ze ook tijdens een ongeluk niet scheuren. Ofwel, de H2-cilinders zijn vele malen sterker dan nodig en extreem veel robuuster dan een standaard benzine- of dieseltank. Kortom, rijden op waterstof is veel veiliger dan rijden op benzine.
Op dit moment zijn de H2 FCEV bestelbussen van Opel, Peugeot en Citroën nog niet in Nederland beschikbaar. Dat heeft vooral te maken met het beperkte aantal H2-tankstations in ons land. De bestelbussen rijden wel al rond in Frankrijk en Duitsland. Die landen timmeren iets voortvarender aan de weg op het gebied van waterstof.
Duitsland telt inmiddels meer dan 100 H2-tankstations, in Frankrijk zijn dat er zo’n 50. Ter vergelijk, volgens de meest recente informatie heeft Nederland er zo’n 10. In Duitsland en Frankrijk wordt de komende jaren ook fors geïnvesteerd in H2-tankstations. Tot 2030 trekken beide landen daar elk zo’n 9 miljard euro voor uit. Europa telt momenteel nog zo’n 200 H2-tankstations. Tegen 2030 moeten dat er meer dan 2500 zijn, is de verwachting.
Als je kijkt naar de brandstofkosten, dan is waterstof nog niet heel veel voordeliger dan diesel. Maar dat is natuurlijk ook niet het voornaamste doel om emissievrij te gaan rijden. In Duitsland kost een kilo waterstof, vaste prijs, €12,85. Voor 400 kilometer betekent dat een kilometerprijs van zo’n 14 cent. Met een diesel bestelbus die 1 op 15 loopt is dat zo’n 15 cent per kilometer. De winst zit hem dan vooral in de lagere (wegen)belasting en onderhoudskosten van een FCEV.
