Hoe vaak lees je niet het bericht: ‘Auto raakt bij eenzijdig ongeval van de weg’ of ‘Auto komt op de verkeerde weghelft terecht en botst frontaal op een andere auto’?
Hoewel hier verschillende oorzaken aan ten grondslag kunnen liggen, springt één veel voorkomende oorzaak er duidelijk bovenuit. Dit betreft het ter rechterzijde van de weg af geraken met een voertuig om vervolgens ongecontroleerd over de weghelft van het tegemoetkomende verkeer heen te schieten. Al beschik ik niet over de laatste ongevalstatistieken van de politie, ik schat dat in zeker 40% van alle ernstige ongevallen op secundaire wegen het met een voertuig ter rechterzijde van de weg af geraken de uiteindelijke boosdoener is.
Elke chauffeur wordt weleens geconfronteerd met het gegeven dat de rechterberm soms wel akelig dichtbij komt. Toch bestaat er hiervoor een zeer adequate handelswijze om erger te voorkomen. Omdat veel automobilisten echter in paniek intuïtief verkeerd handelen als ze met de rechterzijde van de weg af geraken, blijft dit helaas een veel voorkomend ongeval. Binnen mijn eigen rijlessen is een dergelijke eventualiteit helaas nooit behandeld. Ik heb deze wijsheid pas later opgedaan via de Autoweek, mijzelf er vervolgens op getraind en er toch al zeker enkele keren mijn voordeel mee gedaan.
Als je met de rechterwielen van jouw voertuig in de berm geraakt, gebeurt er het volgende. De rechterwielen ondervinden van het ene op het andere moment meer rolweerstand, doordat ze op een vervormbare bodem ronddraaien (gras, zand, aarde, etc.) De linkerwielen draaien echter nog steeds rond op asfalt met een veel geringere rolweerstand. Je kunt je daarom voorstellen dat de rechterwielen en rechterzijde van jouw voertuig ten opzichte van de linkerwielen en linkerzijde van jouw voertuig worden tegengehouden. Het gevolg is dat de auto de neiging krijgt om rechtsom (rechterhand vormt virtuele draaias) te draaien dieper de berm in. Je ervaart dit meestal door een stevig getrek aan jouw stuur naar rechts. En precies hier gaat het meestal mis bij onervaren, ongetrainde of onbewuste automobilisten.
Intuïtief heb je namelijk de neiging om het getrek aan jouw stuur te compenseren door krachtig naar links te sturen. Je wilt immers voorkomen dat je met hoge snelheid verder de berm in wordt getrokken. Door stevig te sturen in een dergelijke situatie vergroot je echter het verschil in grip tussen de linkerzijde en de rechterzijde en draait de auto extreem snel in de stuurrichting. Veel sneller dan je normaliter gewend bent. Doordat onervaren, ongetrainde of onbewuste automobilisten in paniek intuïtief veel te hard aan hun stuur trekken, wordt de auto op het moment dat de rechterwielen de berm uiteindelijk weer verlaten als het ware over de weghelft van het tegemoetkomende verkeer heen gelanceerd om vervolgens in de tegenovergestelde berm te crashen. Tenzij je de bijkomende pech hebt dat je op het moment dat je over de andere weghelft scheert je een tegemoetkomende auto treft en er dus sprake is van een frontale botsing. Hoe dan ook, beide uitkomsten zijn beroerd en leiden potentieel tot ernstig letsel van alle betrokken inzittenden.
In paniek intuïtief hard remmen heeft min of meer hetzelfde effect. Immers de remweerstand (grip) op asfalt is vele malen groter dan de remweerstand op gras, zand, aarde, etc. Door te remmen schiet de auto dus eveneens potentieel over de weghelft van het tegemoetkomende verkeer de tegenovergestelde berm in.
Ervaren, getrainde of bewuste automobilisten gaan echter substantieel anders om met het feit dat de rechterwielen in de berm geraken. Ze handelen niet in blinde paniek, maar rationeel afgewogen en gedoseerd, omdat ze weten dat er een eenvoudige procedure bestaat om zonder kleerscheuren weer uit de berm te geraken.
Wat ze niet doen, is gas geven, want door gas te geven vergroot je enerzijds het verschil in rolweerstand tussen beide zijden en anderzijds ook nog eens het verschil in grip tussen beide zijden. Hierdoor trekt de auto in allebei de gevallen alleen maar dieper de berm in. Wat ze ook niet doen, is remmen, want door te remmen, krijgt de auto juist de neiging om linksom (linkerhand vormt virtuele draaias) te draaien. Immers de remweerstand (grip) op asfalt is vele malen groter dan de remweerstand op gras, zand, aarde, etc. Door te remmen schiet de auto dus potentieel over de weghelft van het tegemoetkomende verkeer de tegenovergestelde berm in. Jouw ABS kan dit dilemma ook niet voor jou oplossen.
Wat ze wel doen, is de auto met name gecontroleerd uit laten rollen en rechtuit of heel lichtjes naar links sturen, maar niet verder of sterker dan in lijn met de rechter wegrand. Met deze handelswijze minimaliseer je het verschil in rolweerstand en grip tussen de linkerzijde en de rechterzijde en kun je de auto bij afnemende snelheid veilig weer in zijn geheel op het asfalt brengen. Bij een lagere snelheid trekt de auto hierdoor veel minder naar rechts en wordt overstuur naar links ook niet zo genadeloos afgestraft als bij hogere snelheden.
Ik wil je zeker aanraden dit eens bij een lage snelheid (20 km/u) uit te proberen op een veilige en vooral verkeersluwe weg. Je zult dan ervaren dat de auto bij lagere snelheden heel gemakkelijk weer uit de berm op het asfalt rolt. Daarmee raak je je dan intrinsiek bewust van het feit dat als je dit bij hogere snelheid onverhoopt overkomt, jouw reddingsboei het gecontroleerd uit laten rollen van jouw auto is. Sowieso nooit en te nimmer hard aan het stuur trekken of proberen te remmen.
Je bent op dit gebied dan vervolgens ervaren, getraind en bewust en zult minder snel in paniek brokken maken als je onverhoopt toch een keertje in de berm terecht komt. Stay safe!
[Fotocredits – Piman Khrutmuang © Adobe Stock]
Art ziet zichzelf als onderzoeksjournalist en doorgrondt het liefst thema's die anderen volgens hem laten liggen. Verklarende en verdiepende artikelen vormen zijn stijl. Hij schuwt ingewikkelde materie daarbij niet.