Instagram-gebruikers ontvingen deze week een opvallende e-mail van Meta: het moederbedrijf gebruikt openbare data zoals comments en reacties om zijn generatieve AI te trainen. Het gaat om zogeheten ‘gerechtvaardigde belangen’, maar als je het daar niet mee eens bent, moet je zélf actie ondernemen. Wat betekent dit concreet? En hoe zit dat juridisch eigenlijk?
Meta – het moederbedrijf van Facebook, Instagram en WhatsApp – heeft zijn gebruikers per mail geïnformeerd over hoe het hun informatie gebruikt om AI te verbeteren. Daarbij gaat het om functies als Meta AI, AI-gegenereerde advertenties, en zelfs het beschikbaar stellen van AI-modellen via open platforms.
In de mail staat dat openbare informatie, zoals reacties en comments van mensen van 18 jaar en ouder, gebruikt wordt voor het trainen en verbeteren van AI-modellen. Dat gebeurt op basis van wat Meta noemt een “gerechtvaardigd belang”.
Het bedrijf benadrukt dat gebruikers het recht hebben om hier bezwaar tegen te maken – maar dat moeten ze wel zelf doen.
Volgens Meta gaat het om:
Niet genoemd (en dus waarschijnlijk uitgesloten) zijn privéberichten, gesloten accounts of content van minderjarigen.
Net als OpenAI (ChatGPT), Google (Gemini) en Microsoft (Copilot) werkt ook Meta aan een eigen generatieve AI-ecosysteem. Hiervoor zijn enorme hoeveelheden data nodig om modellen te trainen op natuurlijke taal, conversatie en context.
Door gebruik te maken van bestaande openbare content van gebruikers, kan Meta sneller en goedkoper zijn modellen verbeteren — en tegelijk beter concurreren met andere Big Tech-spelers.
In de Europese privacywet (AVG) mogen bedrijven persoonsgegevens verwerken zonder expliciete toestemming als ze een gerechtvaardigd belang kunnen aantonen. Wel moet dat belang zwaarder wegen dan het privacybelang van de gebruiker, en moet je als gebruiker altijd bezwaar kunnen maken.
Dat is precies wat hier gebeurt: Meta informeert gebruikers achteraf én biedt een bezwaarproces aan. Of dat voldoende is, hangt mogelijk nog af van toekomstige toetsing door privacywaakhonden zoals de Europese Commissie of de Ierse Data Protection Commission (die toezicht houdt op Meta in Europa).
Wil je niet dat jouw comments, captions of andere openbare interacties worden gebruikt om AI te trainen? Dan moet je zelf actie ondernemen.
Meta biedt hiervoor een speciaal bezwaarformulier aan (de link is te vinden in de mail of via de instellingen van je Meta-account). Je bezwaar geldt voor alle Meta-producten (Instagram, Facebook, etc.) en betekent dat vanaf dat moment:
Let op: het geldt niet met terugwerkende kracht. Alles wat vóór je bezwaar is verzameld, mag Meta blijven gebruiken.
Big Tech is in hoog tempo AI-modellen aan het ontwikkelen, en daarvoor zijn data én schaal nodig. Meta kiest voor transparantie — of in elk geval: een minimale versie ervan. Maar veel gebruikers zijn zich er totaal niet van bewust dat hun comments worden gebruikt om taalmodellen te verbeteren.
Daarbij komt dat andere platforms juist een andere koers varen. Zo maakte Bluesky onlangs bekend dat ze geen enkele gebruikersdata gebruiken voor AI-training, uit principe. Dat stelt de vraag: wat vind jij acceptabel als gebruiker?
Meta wil transparanter zijn over hoe het AI ontwikkelt, maar legt de verantwoordelijkheid bij de gebruiker. De e-mail die Instagram deze week verstuurde, is dus meer dan een privacy-update: het is een signaal dat AI steeds dieper verweven raakt met onze online interacties.
Wil je daar geen onderdeel van zijn? Dan moet je dat expliciet aangeven. En dat roept weer een andere vraag op: zou het niet andersom moeten zijn?
Tip: Check in je instellingen bij Instagram en Facebook of je bezwaar kunt maken — of gebruik direct de link in de ontvangen e-mail.
