Koningin Máxima noemde het al eens een bom die gaat ontploffen. Ze doelt daarmee op Klarna en andere apps en platforms die je op de pof laten betalen. Ze maakt zich zorgen over jongeren. Nu blijkt uit het scholierenonderzoek van het Nibud dat ze daar best eens gelijk in kan hebben. Dat de Klarna’s en Riverty’s van deze wereld jongeren de schulden in helpen, dat wordt niet zo strak gesteld, maar wel merkt het Nibud uit de antwoorden van ruim 1.500 scholieren dat financieel overzicht volledig weg is.
Het gaat daarbij niet alleen maar om achteraf betalen-platforms, maar ook om betaalverzoeken via Tikkie. Even een vriend iets laten betalen om vervolgens de Tikkie te krijgen en te beseffen: kan ik dit wel betalen? Het schijnt jongeren vaak te overkomen, omdat ze totaal geen overzicht meer hebben. 1 op de 3 jongeren kan de betaalverzoeken niet bijbenen: 1 op de 3 jongeren die bovendien zelf een betaalverzoek stuurt, merkt dat die niet wordt betaald. Jongeren schijnen er gemiddeld 20 per maand te sturen, maar welke dan betaald is en nog openstaat? Ze hebben vaak geen idee.
Veel mensen hebben daar wel foefjes voor, zoals een duimpje of een vinkje reageren op een betaalde Tikkie. Alleen heb je niet een verzameling met alle Tikkies die nog openstaan: die worden vaak via WhatsApp verstuurt en komen daar ergens tussen wal en schip terecht. Het zou Tikkie dan ook sieren als het toch met een soort accounts zou komen, of een link met de bank, waardoor je een lijstje kunt opbouwen van de Tikkies die nog openstaan. Het is moeilijk om dat aan jongeren zelf over te laten, het overzicht houden: menig volwassene kan soms ook wel eens een Tikkie missen in bijvoorbeeld een druk groepsgesprek op WhatsApp.
Ook is er toch een beetje Tikkie-schaamte: mensen durven elkaar soms ook niet zo goed een Tikkie te sturen. Iedereen kent die vraag wel: ‘Vanaf hoeveel geld stuur jij een Tikkie?’ Typisch iets om aan te duiden hoe krenterig we in Nederland soms zijn, maar er zijn ook veel mensen die helemaal niet zo krenterig zijn, maar gewoon niet zo goed weten wat ‘oke’ is als het om een Tikkie sturen gaat. In principe zou elk bedrag oke moeten zijn, zeker als het om jongeren gaat, maar er wordt vaak toch als niet cool gezien als je voor weinig geld een betaalverzoek de deur uitdoet.
Wat daarnaast een probleem is, dat is achteraf betalen. Jongeren gebruiken dat vaak al vrij snel, ook als ze helemaal nog geen 18 jaar oud zijn. In principe mag achteraf betalen alleen als je 18+ bent, maar door het uitblijven van leeftijdscontroles kunnen ze gewoon hun gang gaan. Dat laatste zal waarschijnlijk veranderen per 2026, wanneer AFM toezicht gaat houden op deze achteraf-betaal-apps. Ze moeten dan ook kunnen laten zien dat hun gebruikers volwassenen zijn. Veel mensen hebben geen idee dat er een 18+-minimum is voor betalingen op de pof.
Het Nibud hoopt echter niet alleen dat de AFM zorgt dat jongeren die op de pof-betalingen niet meer gebruiken. Het zegt dat er ook een opvoedingskant aan zit. Ouders wordt geadviseerd om kinderen een eigen budget te geven en ze zo te leren omgaan met geld, en niet steeds geld te geven of voor te schieten. Of, zoals het Nibud het zelf zegt: “Op is op is echt een onmisbaar gegeven in de financiële opvoeding.’ Zeker in eentje waar een Tikkie gauw gestuurd is, en soms helaas juist helemaal niet.
