Adriaantje, Adriaantje.. Het is vaak de robot Robin van Bassie en Adriaan waarmee je lijkt te praten als je bijvoorbeeld met een chatbot spreekt. Dat denken we tenminste: we blijken ook hele gesprekken te hebben met robots zonder dat we dat in de gaten hebben.
Je kunt de proef zelf al op de som nemen: je kunt met ChatGPT een redelijk natuurlijk gesprek hebben zonder dat daar per se een heel robotisch gevoel bij komt kijken. Het was in ieder geval reden voor onderzoekers van University College San Diego om een Turingtest te doen: hoeveel menselijke intelligentie blijkt een systeem nu werkelijk te hebben? Proefpersonen spraken 5 minuutjes met GPT-4, maar niet zomaar. Mensen spraken ofwel met ‘de computer’ of met een ander mens, en ze moesten dan raden met wie ze het genoegen hadden. Mens of machine?
Bij GPT 3,5 bleken mensen het nog wel te kunnen vaststellen, maar GPT-4? Nee hoor, ze hadden geen idee. Ze hadden de mens of machine-vraag net zo vaak goed als wanneer het een wilde gok zou zijn. En hier waren mensen zich ook nog bewust van het feit dat het een mens of machine was: in de echte wereld zou je daarvan geen idee hebben. Je kunt als je tegen een klantenservice begint te praten wel bedenken dat het misschien een bot is, maar waarschijnlijk besef je dat in bijvoorbeeld een Tinder of een social medium veel minder snel.
De vraag is nu of het goed nieuws is of niet. Voor de makers van deze technologie is het natuurlijk een pluim voor hun werk: ze hebben het goed gedaan. Ook is het voor bedrijven geweldig: als klanten geen idee hebben of ze met een robot of mens praten, dan kan er waarschijnlijk veel geautomatiseerd worden en kunnen klantproblemen veel goedkoper en sneller kunnen worden opgelost. So far so good, maar hoe zit dat met kwaadwillenden? Helaas gaat hier dezelfde vlieger op als bij ongeveer alle technologie die ooit werd ontwikkeld: je kunt het ook inzetten met kwade bedoelingen.
Mensen die zich met phishing bezighouden willen maar al te graag dat jij denkt dat ze een echt persoon zijn. Of tenminste, de echte persoon die ze pretenderen te zijn: die Microsoft-medewerker bijvoorbeeld, of je ceo of je broer die geld nodig heeft. Het is in dat opzicht dus heel negatief en wat griezelig dat robots straks niet meer van echte mensen te onderscheiden zijn als het om communicatie gaat. Denk ook aan mensen die misschien doen alsof ze een politicus zijn en je overhalen om op ze te stemmen, terwijl dat onder valse voorwendselen is en diegene in werkelijkheid helemaal niet zulke standpunten aanhangt.
De onderzoekers zijn in ieder geval nog niet klaar met hun onderzoek. Het is nu een 1-op-1-gesprek geweest, maar wat als het een gesprek met drie mensen is? Daarbij wordt het toch wat minder 50/50. In ieder geval is het goed om rekening te houden met dit gegeven: we weten soms echt niet wanneer het een robot is. Ook al lijkt het echt je moeder te zijn, of die politicus, of een medewerker van je verzekeraar: het kan zomaar zijn dat je met een robot te maken hebt, of een kwaadwillende. Reden om toch altijd wat argwaan te hebben als je online met iemand spreekt die je niet echt kunt zien.
