Wie de film ‘The Right Stuff’ ooit gezien heeft, weet dat testpiloot Chuck Yeager in 1947 de eerste mens was die in de experimentele X1-straaljager erin slaagde de geluidsbarrière te doorbreken (zie video onderaan dit artikel). Sindsdien weten we ook dat het breken van die barrière gepaard gaat met een enorme knal, de ‘sonic boom’. In de decennia die volgden werden de experimentele straaljagers steeds beter en ontwikkelden de Britten en Fransen uiteindelijk het eerste en tot nu toe enige supersonische passagiersvliegtuig dat ook daadwerkelijk in lijndiensten ingezet is: de Concorde.
De Concorde vliegt al meer dan 20 jaar niet meer. Maar NASA werkt samen met vliegtuigbouwer Lockheed-Martin al een paar jaar aan de ontwikkeling van een nieuw supersonisch (passagiers)vliegtuig, de X-59. Daarbij ligt de focus vooral ook op het lawaai dat toestellen, en met name de motoren en de supersonische knal, produceren. De X-59 is zo ontworpen dat hij een stuk stiller is. Door de zogenoemde ‘naaldvormige’ neus, wordt bovendien het lawaai van de sonic boom een heel stuk stiller.
NASA en Lockheed willen dit jaar de eerste testvluchten met de X-59 gaan uitvoeren, ook boven bewoonde gebieden om aan te tonen hoe ‘stil’ het nieuwe supersonische vliegtuig is. Daarvoor hebben beide partijen de Quesst missie in het leven geroepen. Doel van de missie is de X-59 zo te ontwikkelen dat de sonic boom op de grond waargenomen wordt als een hooguit een zachte dreun. Vervolgens worden testvluchten boven bewoonde gebieden uitgevoerd om te achterhalen hoe mensen op de grond reageren op die ‘nieuwe’ supersonische knallen.
Een van de problemen, los van de bijzonder hoge exploitatiekosten en daarmee ook de hoge ticketprijzen, was zoals gezegd het geluid dat die, en andere, supersonische vliegtuigen produceerden. Daardoor mocht de Concorde lang niet overal landen en opstijgen. In totaal zijn 16 exemplaren van de Concorde door vier luchtvaartmaatschappijen in gebruik genomen.
Na het ongeluk met een Air France Concorde op 25 juli, vlak na het opstijgen in Parijs, viel het doek voor het supersonische passagiersvliegtuig. Als alles goed gaat met ontwikkeling en tests van de X-59, dan zou het supersonisch vliegen, wellicht al in de loop van dit decennium, wel eens een comeback kunnen maken.
De X-59 is overigens niet het enige nieuwe supersonische passagiersvliegtuig dat in ontwikkeling is. Ook Boom, een Amerikaanse luchtvaart startup, wil supersonisch vliegen terugbrengen naar de burgerluchtvaart. Zij ontwikkelen de Overture. Die lijkt uiterlijk heel veel op de Concorde, maar ook dit is een compleet ander toestel. Hij wordt veel minder luidruchtig, een heel stuk zuiniger en daardoor ook veel duurzamer.
Afbeeldingen: NASA / Lockheed-Martin
