Speciale effecten in film worden ook wel SFX genoemd. De filmindustrie gebruikt deze effecten om meer spectaculaire films te maken die een groter publiek aanspreekt. Deze visuele effecten creëren illusies en daarmee kun je je film naar een hoger niveau tillen. De concurrentie is tegenwoordig moordend en om de beste kijkervaring te creëren, kun je je onderscheiden door dit soort effecten te gebruiken. In dit artikel laten we je zien wat er allemaal mogelijk is geworden op het gebied van SFX.
SFX zijn illusies die filmmakers creëren in films. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld met fysieke effecten waarbij je kunt denken aan prothetische make-up (Lord of the Rings en The Hobbit). Filmmakers gebruiken ook mechanische bewegingen als filmtrucs, dit zijn bewegingen die in het echt niet gefilmd kunnen worden. Zo kunnen ze wezens in de film laten rondlopen die in het echt helemaal niet bestaan (Jurassic Park en Avatar). Ondanks nieuwe digitale technologieën bestaan deze mechanische effecten nog steeds en hebben ze verbluffende optische effecten. Soms zelfs beter dan special effects die met computer gegenereerde beelden (CGI: Computer Generated Imagery) zijn gemaakt.
De ontwikkeling van digitale technologie van visuele effecten heeft ook enorme vooruitgang geboekt op het internet. Tegenwoordig kun je uitgaan zonder de deur uit te hoeven: je kunt een online casino bezoeken en als James Bond aan de Baccarattafel zitten terwijl je eigenlijk in je pyjama op de bank zit. Er is Virtual Realty, een meeslepende technologie die de werkelijkheid overstijgt. Als gebruiker ga je volledig op in een virtuele omgeving die je bijvoorbeeld in staat stelt om te reizen terwijl je geen meter beweegt. De mogelijkheden zijn ongekend. Virtual Reality effecten online verbinden mensen met elkaar of met de wereld om ons heen en worden daarom steeds populairder.
CGI zijn SFX die met de computer worden gegenereerd. CGI is de vorming van bewegende beelden en werd vooral populair in de jaren 1980 toen personages, modellen en decors volledig met computersoftware werden gemaakt. The Curious Case of Benjamin Button (Baby is oud geboren en wordt jonger naarmate hij ouder wordt) en Titanic zijn goede voorbeelden van films met CGI. Met een softwareprogramma worden veel statische beelden achter elkaar gecreëerd om een bewegend beeld te vormen (Keyframing). Hier is de CGI het statische beeld en de computeranimatie maakt er een bewegend beeld van.
Toy Story is een voorbeeld van een film die volledig gemaakt is met CGI en computeranimatie. Andere voorbeelden zijn Shrek en Ice Age. Wat ook onder CGI valt zijn de beroemde groene schermen die ‘over het hoofd’ worden gezien door de computer. Hierdoor kun je de achtergrond vervangen door een computer gegenereerd beeld. De bootscènes van Pirates of the Caribean zijn bijvoorbeeld gewoon in de studio opgenomen. De zee werd later toegevoegd. Dat is raar om je voor te stellen. De computer zorgt ervoor dat het beeld naadloos overgaat in de livebeelden. Toch blijven SFX populair onder filmmakers omdat dat nog steeds handwerk is en dus wat meer set-achtig. Daarnaast is CGI vaak tijdrovend en mega duur. Als je een slechte CGI maakt dan doet dat afbreuk aan de kwaliteit van de film en dat wil je natuurlijk niet. Het moet immers wel geloofwaardig blijven! Als filmmaker kies je dus altijd voor de beste (en duurste) CGI.
Je hebt vast wel eens in de bioscoop gezeten en je afgevraagd: hoe dan? Of je hebt stijf van opwinding op je stoel gezeten met je handen voor je gezicht. De speciale effecten die je op het witte doek ziet, dragen bij aan de emotionele impact van de film op jou als kijker en creëren een meeslepende kijkervaring. SFX helpen de film tot leven te brengen en geven je een gevoel van realisme. Ook kan de wereldvreemdheid zelf spanning toevoegen aan de film. Denk aan de film Gravity waar de SFX de illusie van ontbrekende zwaartekracht laten zien. De effecten zorgen ervoor dat de kijker één wordt met de film en meeleeft met de hoofdrolspelers.
Virtual Reality (VR) dient hier als inspiratiebron. Via VR wordt de kijker zelf ondergedompeld in de film, waardoor de grenzen tussen de digitale en fysieke wereld volledig vervagen. Het gebruik van VR beperkt zich niet alleen tot films; het kan je ook meenemen naar de spannende wereld van online gokken in een virtuele stream van een online casino. VR heeft een revolutionair effect, daar bestaat geen twijfel over.
Zijn er risico’s verbonden aan het gebruik van VR? VR-headsets verzamelen informatie over je fysieke gedrag. Deze informatie zal bijvoorbeeld Facebook, eigenaar van VR startup Oculus (VR-bril), helpen om zijn gebruikers beter te begrijpen en Facebook zal hier zeker geld aan verdienen, wat een serieus privacy probleem kan worden. Er kan ook valse informatie en bepaalde grafische beelden op de schermen worden getoond die de gebruiker in een bepaalde denkrichting duwen. Dat kan schadelijk zijn. In dit stadium kunnen we echter alleen maar speculeren over wat de toekomst ons zal brengen op het gebied van veiligheidsrisico’s.
Speciale effecten zijn onmisbaar geworden in de moderne filmwereld. Het wordt steeds beter en gemakkelijker om ze te maken. Het zou echter wel wat goedkoper kunnen en wat minder tijdrovend, zodat films wat sneller geproduceerd kunnen worden. Op dit moment zorgt CGI in film ervoor dat er altijd de mogelijkheid is dat er iets veranderd moet of kan worden tot de dag dat de film wordt afgeleverd. Wanneer dit al tijdens de opnames kan worden afgerond, geeft dit veel minder stress voor de filmmakers. Aan de andere kant geeft CGI een grote visuele vrijheid en is daarom niet meer weg te denken in de filmindustrie.
[Fotocredits – ktsdesign © Adobe Stock]
