De Digital Markets Act waar de EU aan werkt, is later van kracht dan in eerste instantie de bedoeling was. Grote techbedrijven hoeven niet al in oktober van dit jaar aan de nieuwe regelgeving te voldoen, maar pas vanaf de lente van 2023. Apple, Meta, Google en andere grote vissen zijn dus nog even ‘off the hook’.
De Digital Markets Act moet nog worden goedgekeurd door de Europese Raad. De wetgeving is specifiek bedoeld voor de grootste techbedrijven. Zo moet je een marktkapitalisatie van minimaal 75 miljard euro hebben en je platform of app moet op zijn minst 45 miljoen maandelijkse gebruikers tellen. Overtreedt zo’n bedrijf die Digital Markets Act, dan kunnen ze rekenen op boetes die tot 10 procent van hun jaaromzet gaan. Vallen ze in herhaling met hun overtreding, dan kan dat zelfs 20 procent worden.
In principe gaat de wetgeving wel in vanaf oktober: er wordt echter pas vanaf lente 2023 op gecontroleerd door de EU, dat hiervoor nog allemaal mensen moet aannemen en voorbereidingen moet treffen op zijn IT-systemen. Er zijn bovendien enkele verzachtende omstandigheden. Zo krijgen techbedrijven vanaf dat moment drie maanden de tijd om de Commissie op de hoogte te stellen over hun werkzaamheden aangaande de DMA, waarna de Commissie nog eens twee maanden heeft om hierop te reageren. Voordat er echt grote problemen ontstaan tussen de EU en techbedrijven, kruipen we dus al richting eind 2023.
Voor grote techbedrijven is het goed nieuws, maar voor Europese burgers niet per se. Deze wetgeving zal het internet waarschijnlijk flink op zijn grondvesten doen schudden. Zo zullen grote bedrijven beter moeten samenwerken om te zorgen dat hun producten makkelijker te combineren zijn met producten van de concurrentie. En Apple moet het gaan toestaan dat je apps downloadt buiten de App Store, wat volgens Tim Cook funest is voor de veiligheid van de iPhone. Uiteindelijk gaat het erom dat deze gigabedrijven minder macht hebben en dus minder over het internet heersen zoals dat nu gebeurt. Het gaat daarbij onder andere om hoe er met gegevens van gebruikers wordt omgegaan.
Ondertussen werkt de EU ook aan een soort zusje van de DMA, namelijk de Digital Services Act. Hierop is laatst goedkeuring geweest, waardoor dit alleen nog een kwestie is van de definitieve bewoording van de regelgeving op papier te zetten en die is ook van kracht. De DSA draait meer om hoe bedrijven opener moeten zijn over hun algoritmes, naast dat er meer moderatie moet komen: die bedrijven worden door de DSA namelijk veel meer verantwoordelijk gehouden voor de content die op hun platformen wordt gedeeld.
Welke er precies eerst komt, dat is waarschijnlijk de Services-act. Jammer, want in de DMA staan ook belangrijke regels die het voor consumenten makkelijker moet maken om met tech om te gaan. Voorbeelden van de regels uit de Digital Markets Act zijn voorwaarden waaraan bedrijven moeten voldoen op het gebied van vooraf geïnstalleerde apps.
Als je nu een smartphone koopt, dan kun je ervanuit gaan dat er apps op staan waar je niet op zit te wachten, maar waar je niet vanaf kunt komen omdat ze niet verwijderbaar zijn. Ook wordt derde partijen vaak door allerlei regels de toegang tot ‘het grote publiek’ ontzegd door grote techbedrijven, waardoor er geen eerlijke concurrentie is en de burger minder keuze heeft. Daar steekt de EU met de Digital Markets Act een stokje voor, maar het duurt dus nog wel even voor het met dat stokje ook echt gaat slaan.
