Energie is een van de ‘hot topics’ van dit moment. Wie al langer zonnepanelen bezit moet je eigenlijk omschrijven als een ‘early adapter’. Dat zonnepanelen een soort van game changer zouden kunnen worden in je energieverbruik stond misschien wel vast, maar het is de afgelopen jaren (en zeker de laatste maanden) steeds een belangrijker onderwerp geworden. Vandaag is het booming.
Als je je op de markt van aanbieders van zonnepanelen stort, lijkt het vrijwel alleen te gaan om prijs en levertijden. Dat is waarschijnlijk dé reden dat iedereen momenteel op meerdere plekken offertes aanvraagt. Maar als je eerst eens gaat kijken hoe je uiteindelijk slim met energie om kunt gaan, en een thuissituatie kunt creëren waarbij jezelf in controle bent over je verbruik (en het liefst je opgewekte energie ook nog eens kan opslaan) dan ga je echt andere keuzes maken. Je leert ervan en komt ook tot andere inzichten. Daarnaast is het ook mogelijk om de opgeslagen energie van een elektrische auto (EV) te gebruiken voor je energie thuis. Het lijkt complex maar is het eigenlijk niet, het is eerder logisch.
Inmiddels heb ik zelf een aantal keuzes gemaakt die ik graag deel. Uiteindelijk heb ik gekozen voor Zonneplan als totaalleverancier omdat zij, zoals het nu lijkt, de enige zijn die mijn boven beschreven situatie het beste kunnen invullen. Je zou het een soort van stappenplan kunnen noemen want daar komt het wel op neer, en dan is de eerste stap (zonnepanelen) de belangrijkste. Mijn zonnepanelen van Zonneplan doen wat ze moeten doen, maar veel belangrijker: dankzij een écht slimme meter die gekoppeld is aan de domme slimme meter van mijn energieleverancier (Essent), heb ik nu volledig inzicht in mijn verbruik en de uurtarieven van energie. En dan komt direct een ander actueel onderwerp om de hoek kijken.
Misschien is het eerst goed even te kijken naar welke soorten energiecontracten er nu precies zijn want, ook dat is nog voor velen onduidelijk:
Ik moet in november mijn contract bij Essent gaan oversluiten en ga van 0,21 cent per kWh naar een vele malen hoger bedrag. Dan zijn er de volgende opties: een nieuw vast contract (peperduur), een variabel contract of een dynamisch contract waarbij ik zelf ga bepalen hoe ik omga met de door mij opgewekte energie. In het geval van Zonneplan, de leverancier van de mijn zonnepanelen, ga ik aan abonnementskosten 12,50 euro per/maand voor stroom en gas of 6,25 euro per los product betalen.
Absolute vereiste in het geval van dynamisch energiecontract is wel dat echte besparingen alleen kunnen worden gehaald als ik over ‘real time data’ kan beschikken en dat is nog wel een punt.
Om eerlijk te zijn had ik een jaar geleden werkelijk geen besef wat dynamische energietarieven inhouden. En hoewel een vast of variabel energiecontract zoals ik hierboven beschrijf verreweg standaard is, ben ik niet de enige die dynamische tarieven voor energie als een kans ziet om energiekosten te beheren. Met uitzicht op torenhoge energietarieven zou een dynamisch contract enige ruimte kunnen bieden om zelf invloed uit te oefenen op mijn energiekosten en dan niet alleen door simpelweg minder energie te gebruiken. Na flink wat discussies is het tijd om voor- en nadelen van zo’n contract eens verder uit te diepen en waarom je heel goed moet nadenken over welke leverancier je kiest.
Wat is een dynamisch energiecontract en wat betekent het als je als het ware zelf toegang krijgt tot de energiemarkten? Zo’n slim energiecontract klinkt ingewikkeld, maar het wil eigenlijk niet meer of minder zeggen dan dat je real-time marktprijzen gaat betalen voor je energie. Geen vaste bedragen dus, maar een prijs die voor stroom (en mogelijk ook gas) elke dag en ieder uur verschilt. Met name in de energieprijs (stroom) zie ik via mijn app al maanden een dagelijks terugkerend patroon, waardoor ik aanzienlijk op mijn energiekosten aan het besparen ben, mits jezelf bereid bent je verbruik aan dit patroon aan te passen.
Dat heeft te maken met de zogeheten ‘elektriciteitsmix’ die ervoor zorgt dat de tarieven op ieder moment van de dag verschillen. Dat wil zeggen: op het ene moment wordt de stroom die we gebruiken grotendeels in gas- en kolencentrales geproduceerd en op het andere moment zorgen windmolens of zonnepanelen voor het grootste deel van onze stroomvoorziening. En dat heeft direct effect op de stroomprijs die energiebedrijven betalen om stroom voor hun klanten door zogenaamde energiemakelaars (energy brokers) in te kopen. Het is duidelijk dat wind- en zonnestroom goedkoop is, terwijl gas- en kolengestookte stroom juist duur is.
Onderstaande grafiek laat dit mooi zien: op de momenten dat het aandeel van windmolens en zonnepanelen het grootst is, is de stroomprijs het laagst. Met een dynamisch energiecontract maken niet alleen energiebedrijven meer gebruik van deze prijsverschillen, wij als consument kunnen dat ook. Door je elektrische apparaten bewust tijdens de voordelige uren aan te zetten, kun je echt geld besparen en ook nog eens meehelpen om de CO2-uitstoot te verminderen.
Je hoeft niet afgestudeerd te zijn om te begrijpen dat een dynamisch energiecontract in veel gevallen waarschijnlijk voordeliger is dan een contract met een vaste prijs per kWh stroom en m3 gas. De prijzen van de vaste contracten volgen immers de marktprijzen en die zijn ongetwijfeld gebaseerd op de dure momenten.
Natuurlijk gaan energiebedrijven er vanuit dat wij vooral op de duurste momenten van de dag (ochtend en avond) stroom gebruiken en dekken zich met hoge prijzen in tegen dit risico. Daarnaast zetten zij ook nog wat extra marge op het verbruik om zich nog verder in te dekken. Dat betekent letterlijk dat hoe meer energie je als klant verbruikt, hoe hoger ook de opbrengst voor het energiebedrijf wordt. Die marge valt volledig weg bij een dynamisch contract. Het enige wat je hier extra betaalt is het bedrag voor het abonnementsmodel (zie boven).
Hoewel zo’n dynamisch contract in de regel duidelijk voordeliger is, is het wel belangrijk te beseffen dat het zich pas echt uitbetaalt als je bereid bent je gedrag aan te passen. Dus niet meer zonder na te denken na het eten de vaatwasser aan, maar dit uitstellen naar de nacht of bij voorkeur vroeg in de middag. Hetzelfde geldt voor je wasmachine en je droger. Doe je dit, dan zul je zien dat je echt fors gaat besparen.
Het tegenovergestelde is ook waar: als je vrijwel al je stroomverbruik inplant na 19.00 uur ’s avonds kan het zelfs zijn dat je duurder uit bent dan met een vast contract (afhankelijk van de het dan actuele – live – tarief). Bedenk ook dat veel bezitters van elektrische auto’s ’s avonds hun auto aan de thuislader hangen. De realiteit van vandaag is dat elektrisch rijden dan zomaar zelfs duurder kan zijn dan rijden op fossiele brandstof.
Je bewust zijn van de kosten en daar naar handelen vraagt wel wat extra discipline heb ik inmiddels gemerkt, maar als je eenmaal in het ritme zit wordt het ook een uitdaging en leuk omdat je echt kunt besparen.
Het merendeel van de huizen heeft momenteel een (niet al te) slimme meter. Via de app van je energieleverancier kun je daardoor je energieverbruik in de gaten houden. Die data is echter vaak met een aantal dagen vertraging pas beschikbaar. Je ziet dus pas achteraf wat je verbruikt hebt. Zonneplan heeft echter een dongle (de Zonneplan Connect) die de meter realtime uit kan lezen en je in de bijbehorende app dus ook live je energieverbruik ziet. Het was precies dit apparaatje (je koppelt het aan de P1-poort van de ‘slimme’ meter) die mijn beslissing met welke leverancier ik verder wilde gaan heeft bepaald. Je weet met de Connect precies hoeveel stroom je wasmachine op z’n piek gebruikt, of wat dacht je van een elektrische barbecue (heavy).
Het versturen van de data naar de app op je smartphone doet de Connect via 4G. Klinkt als een leuke bijkomstigheid, maar voor wie het nieuws over dataveiligheid heeft gevolgd is dit wel een ‘hot issue’. De afgelopen jaren is al meerdere malen naar buiten gekomen dat omvormers van zonnepanelen, die op het WiFi-thuisnetwerk zijn aangesloten, kunnen worden gehackt. Dit kan dus ook gebeuren met door WiFi verbonden apparaten waarmee je data kunt uitlezen.
Een dynamisch contract kan een tussenvorm zij voor wie graag zonnepanelen zou willen maar hier de mogelijkheid niet voor heeft. Je maakt immers met deze vorm van een energiecontract overdag alsnog gebruik van (grotendeels) duurzaam opgewekte stroom van windmolens en zonneparken. Op sommige momenten leveren deze zoveel stroom dat de inkoopprijs zelfs negatief is: je krijgt dan letterlijk geld toe om op dat moment stroom te gebruiken. Met name EV-rijders hebben dit inmiddels al een aantal keren kunnen ervaren.
Het aanbieden van dynamische energiecontracten is – zoals het er nu uitziet – relatief eenvoudig. In principe zou ieder energiebedrijf dit zonder al te veel moeite kunnen doen. De reden dat traditionele energiebedrijven dit waarschijnlijk niet doen is dat hiermee hun vaste verdienmodel, gebaseerd op onze voorspelbare verbruikspatronen en marges over energieverbruik, wegvallen.
Dan terug naar mijn keuze voor Zonneplan. Hun aanpak is duidelijk meer gericht op de toekomst. Zij zien in tegenstelling tot andere aanbieders van dynamische contracten het leveren van energie op basis van uurprijzen niet als doel an sich. En dat heeft alles te maken met de installatie en het optimaal laten renderen van een thuisaccu en een slimme laadpaal. Opladen tijdens goedkope uren in de nacht of middag en weer ontladen tijdens dure ochtend- en avonduren. Juist met die aanpak wordt het grote verschil gemaakt.
Kortom: lijkt zo’n dynamisch contract je wel wat? Kijk dan ook naar de mogelijkheden om hier het optimale uit te halen. Want een wasmachine laten draaien tijdens een goedkoop uur is leuk, maar de echt grote verschillen wordt pas gemaakt met een elektrische auto of thuisaccu in het spel zijn.
De overheid zegt het nog niet met zoveel woorden maar eigenlijk is het doel dat we allemaal onze eigen energieleverancier worden. Toch is het nog een lange weg om dat waar te kunnen maken. Tot die tijd moeten we het doen met een handjevol aanbieders van dynamische energiecontracten.
Wil je verder gaan dan alleen bewust omgaan met energie zoals een dynamisch energiecontract dat mogelijk maakt, dan zijn de keuzes voor een leverancier beperkt. Denk aan zonnepanelen, een slimme laadpaal die de mogelijkheid biedt voor bi-directioneel laden (opgeslagen energie in de accu van je auto gebruiken voor energie in je woning) al of niet in combinatie met een thuisbatterij. Het is het ultieme plaatje.
Zonneplan heeft in de vorm van de eerder genoemde Zonneplan Connect een stukje techniek ontwikkeld dat draadloze 4G-communicatie met de slimme meter mogelijk maakt. Deze techniek zit straks ook in hun laadpaal en de thuisaccu. Beiden komen binnenkort op de markt en zijn van groot belang. Met die volledige installatie wordt het veel makkelijker om de voordelige uren te benutten. Stroom opslaan tijdens de voordelige uren en die (als het nodig is) gebruiken tijdens de uren waarin het anders juist duur zou zijn.
Uiteindelijk kun je dus stroom inkopen, maar ook weer verkopen. De accu levert dan automatisch de eerder goedkoop opgeslagen stroom weer terug aan het net tijdens de uren waarin de stroomprijs het hoogst is. Op dat moment ontvang je dus die hoge marktprijs voor het leveren van stroom. Dat kan serieus geld opleveren, want de verschillen tussen het duurste en goedkoopste uur op een dag loopt al gauw op tot 30 cent per kilowattuur. En combineer je dit met je zonnepanelen dan gaat het nog harder: ‘s middags gratis opslaan en ‘s avonds voor de hoofdprijs verkopen!
