De Europese Commissie startte bijna twee jaar geleden, na een eerdere klacht van Spotify met een onderzoek naar de voorwaarden die Apple hanteert voor aanbieders van onder andere muziekstreaming apps. Vermoed werd dat Apple de concurrentie tegenwerkt door een (te) hoge commissie in rekening te brengen en zo misbruik maakt van de machtspositie die de fabrikant met haar populaire App Store heeft.
Bij monde van EU-commissaris Margrethe Vestager, de opvolger van onze eigen ‘Nikkelen Nelie’, is Apple nu in staat van beschuldiging gesteld. De EU is van mening dat Apple’s praktijken jegens aanbieders van (concurrerende) muziekstreaming apps zoals Spotify in strijd is met het mededingsrecht.
De aanklacht die nu geformuleerd wordt, is tweeledig. Ten eerste blijkt uit het onderzoek van de EU dat de hoge provisie die aanbieders van deze apps moeten afdragen, Apple een oneerlijke voordelige concurrentiepositie verschaft. Het eerste jaar bedraagt die provisie 30 procent van de omzet uit de app. Voor Spotify, dat hierover een klacht ingediend heeft, beteken dat dus dat ze van elk € 9,99 abonnement maandelijks drie euro naar Apple moeten ‘overmaken’. Vanaf het tweede jaar bedraagt de provisie dan 15 procent, of anderhalve euro in dit voorbeeld.
Daarbij komt dat aanbieders van muziekstreaming apps verplicht worden dat alle abonnementen die afgesloten worden wanneer de app via de App Store wordt gedownload, ook via het Apple betaalsysteem afgerekend moeten worden. Met andere woorden, de provisie van Apple is in dat geval onontkoombaar omdat een dienst als Spotify klanten die de app via de App Store downloaden (alle Apple gebruikers dus) niet via hun eigen betaalsysteem een abonnement mogen aanbieden. Sterker nog, de aanbieders mogen klanten die via de App Store binnenkomen niet eens informeren over de mogelijkheid het abonnement rechtstreeks bij de aanbieder af te sluiten en betalen.
De prijs van deze praktijken wordt volgens de EU-commissie uiteindelijk door de consument betaalt. Door de hoge provisie die aanbieders aan Apple moeten afdragen, stijgt de prijs die de consument uiteindelijk moet betalen. En daar maakt Apple zich volgens de EU-commissie schuldig aan oneerlijke concurrentie door misbruik van de machtspositie de fabrikant met de App Store heeft.
Als de beschuldigingen die de EU-commissie Apple voor de voeten werpt uiteindelijk bewezen worden, dan kan Apple zich opmaken voor een boete die kan oplopen tot maximaal 10 procent van de Europese omzet van Apple. Het boetebedrag kan dus in de miljarden kan lopen. De afgelopen zes maanden boekte Apple in Europa een omzet van in totaal ruim 200 miljard dollar.
Dat wil overigens niet zeggen dat een eventueel opgelegde boete ook direct betaald gaat worden. In tegenstelling tot de beroepsprocedure voor verkeersovertredingen (de bekende CJIB acceptgiro) hoeven deze overtreders hangende een beroepsprocedure de boete nog niet te betalen. Zo’n beroep kan jaren lopen, tot en met het Europees Hof aan toe. De afgelopen jaren heeft de EU Google al enkele keren beboet voor machtsmisbruik en oneerlijke concurrentiepraktijken en de beroepsprocedures daarvoor lopen ook nog steeds.
De officiële tweeledige aanklacht zoals de EU-commissie onder leiding van Margrethe Vestager enkele dagen geleden publiceerde.
De bezwaren van de Commissie, zoals uiteengezet in de mededeling van punten van bezwaar, hebben betrekking op de combinatie van de volgende twee regels die Apple oplegt in zijn overeenkomsten met ontwikkelaars van muziekstreaming apps:
– Het verplichte gebruik van Apple’s eigen in-app-aankoopsysteem (“IAP”) voor de distributie van betaalde digitale inhoud. Apple brengt app-ontwikkelaars 30% provisie in rekening voor alle abonnementen die zijn gekocht via de verplichte IAP. Uit het onderzoek van de Commissie is gebleken dat de meeste streamingproviders deze vergoeding aan de eindgebruikers hebben doorberekend door de prijzen te verhogen.
– “Antistuurbepalingen” die het vermogen van app-ontwikkelaars beperken om gebruikers te informeren over alternatieve aankoopmogelijkheden buiten apps om. Hoewel Apple gebruikers toestaat om elders gekochte muziekabonnementen te gebruiken, verhinderen de regels dat ontwikkelaars gebruikers informeren over dergelijke aankoopmogelijkheden, die meestal goedkoper zijn. De Commissie is bezorgd dat gebruikers van Apple-apparaten aanzienlijk hogere prijzen betalen voor hun muziekabonnementsdiensten of dat ze bepaalde abonnementen niet rechtstreeks in hun apps kunnen kopen.
