De NOS meldt dat er EU-wetgeving aanstaande is die het einde zou kunnen betekenen voor memes. Als je niet weet wat dat zijn: alles dat je in dezelfde week van meer dan twee mensen doorgestuurd of getoond krijgt is een meme. Of het nu een grappig plaatje met tekst, video of wat dan ook is, een meme wordt doorgaans geboren doordat iemand iets grappigs doet met bestaande media. En daar zit volgens de EU nu precies het probleem.
Copyright, al jaren de veroorzaker van allerlei ellende als het om pret op het internet gaat, is namelijk belangrijk voor de EU. Zo belangrijk dat ze websites willen dwingen om bij het tonen van auteursrechtelijk beschermd materiaal de rechten af te kopen. Doen die websites dat niet, dan moet er een filter over de content komen zodat de gebruikers van de sites ‘m niet kunnen zien. Dat gaat veel te ver.
Die mening wordt gedeeld door mensen die de websites in kwestie runnen. Het is ondoenlijk om voor zoveel sites en gebruikers alles te gaan checken op eventuele inbreuk op het auteursrecht. De wetgeving waar Europa mee bezig is lijkt voornamelijk bedoeld voor grote vissen zoals Google, Facebook en YouTube, maar iedereen met een website of hostingbedrijf zou hier aan moeten gaan voldoen. Niet te doen, want als je daar geen geautomatiseerd serverpark voor hebt staan kun je de zaak net zo goed meteen opdoeken.
Los van het technische aspect is er ook nog een andere discussie gaande, namelijk die over het recht op parodie. Als er iets onder die noemer valt zijn het wel memes, want die transformeren een plaatje, video of muziekstuk tot iets anders en maken het (soms heel erg) grappig. Dat mag, zegt ook elke rechter keer op keer als iemand wiens IP wordt gebruikt voor een grapje dat zelf niet leuk vindt. Het vooraf opstellen van filters wordt dan een kwalijke zaak, want zo wordt dat recht al bij voorbaat afgenomen, zou het filter iets te ‘losjes’ afgesteld staan. Ook hier duikt een reëel probleem in de handhaving op. Als je al ziet hoeveel moeite een bedrijf als YouTube heeft om vervelende video’s van het platform te houden, hoe moeten ze dan in ’s hemelsnaam ook nog een verdergaande auteursrechten-controle gaan doen? Juist daar wordt nu al heel gemakkelijk iets offline gehaald omdat het inbreuk zou maken op iemands recht, maar componisten vinden het vervelend dat ze bij het gebruik niet direct gecompenseerd worden, of in het geval van Facebook helemaal niet.
En ja, het is fout dat er heel veel muziek (want dat is het gedeelte van de copyright-discussie die vaak het meeste houd snijdt) zomaar gebruikt wordt en dat de mensen die dat bedacht, gemaakt en gespeeld hebben daar niets van terugzien. Maar als dat betekent dat we dan alle recht zouden verliezen om iets nieuws te maken van iets bestaands schiet de discussie door. Eigenaarschap op het internet is een netelige kwestie, maar als de verhalen over de plannen van de EU kloppen zitten ze niet op het goede spoor. Om het maar met een meme te beschrijven:
