Dat het gebeurt weten we al een tijdje. We kunnen niet van onze smartphones afblijven. We zijn verslaafd aan wat we er mee kunnenmaar mogen het nog niet zo noemen. Sociale normen vervagen. Niemand praat nog met elkaar en als ze het al doen is het maar half luisterend. Als je het zo bij elkaar neemt is de smartphone een plaag voor de samenleving.
Misschien wil je wel niet meer zo vasthangen aan die verdomde rechthoek in je zak. Wil je wat meer bezig zijn met het hier en nu. Maar zelfs dat is niet makkelijk, want zoals de NOS nog maar eens heel gaaf heeft aangegeven met hun digitale project (serieus, kijk even, is mooi gedaan) word je tegengewerkt door je eigen brein.
Wat je misschien wel al eens ergens gehoord hebt is dat alle prikkels die je telefoon je geeft met notificaties, trillingen en andere roepen om aandacht een klein beetje dopamine aanmaken in je brein. Dat is een stofje dat ons een gelukzalig gevoel geeft. Het is niet zo dat elk appje, melding of nieuwtje ons automatisch gelukkiger maakt, het is meer dat er een káns bestaat dat er iets leuks op onze telefoon is aangekomen en dat is nog veel effectiever. Het gevolg is dat je steeds blijft kijken, want misschien is er wel iets nieuws.
Het feit dat er niet altijd iets leuks is, maar soms wel, is een systeem dat ook in games veel wordt gebruikt. Dat heet variabele beloning en zorgt voor een verslavende ‘loop’ die ons als ratten in een lab aan de hendel laat blijven trekken, omdat er soms iets uitkomt, maar niet altijd. Bedrijven die apps maken gretig gebruik van die psychologische truc en ons brein is er maar wat ontvankelijk voor. Zelfs ons lichaam reageert als we niet kunnen kijken naar wat een telefoon voor ons heeft omdat we met iets anders bezig zijn.
Het gevolg van al die trucs is dat je maar moeilijk van je telefoon kunt afblijven, dat het altijd aanwezig is in je brein en op die manier je aandacht afleidt, zelfs als je ‘m niet letterlijk in de hand hebt. Afgeleide mensen zijn geen gefocuste mensen en dat heeft ook weer allerlei gevolgen. Je let niet goed op als iemand aan het praten is met een telefoon in de buurt; je omgeving wordt een waas als je ergens staat en naar je scherm staat te turen; de meeste mensen kunnen nog niet gaan poepen zonder dat ding in hun handen te pakken.
Het zijn allemaal manieren waarop een smartphone de leiding krijgt over je dagelijkse leven en ondanks dat het officieel geen verslaving heet kan het wel degelijk een negatieve impact op je leven hebben. Wat kun je er aan doen? Je brein is lastig om te ontdoen van de zwakheden die je naar de telefoon doen grijpen als het niet handig is, maar je kunt wel beperken hoe veel je telefoon in de buurt is. Tips genoeg, maar het vereist wel wilskracht: je moet bereid zijn om je telefoon willens en wetens uit je buurt te houden en vooral het aantal notificaties dat je krijgt te beperken. Je moet er iets voor over hebben om minder verslaafd te zijn.
[Afbeeldingen © markoaliaksander – Adobe Stock]