“Pics or it didn’t happen”. Je hebt de uitdrukking vast wel een keer gehoord en sinds we allemaal de mogelijkheid hebben om overal foto’s van te maken lijkt het een mooie extra zekerheid om fotografisch bewijs te vragen van een verhaal of claim. Iedereen kan wel van alles vertellen (en dat doen ze) maar als je ook foto’s – of beter nog: video – hebt dan is de kans dat de waarheid wordt gesproken iets groter. Er wordt inmiddels al veel misbruik gemaakt van het feit dat mensen snel geneigd zijn om iets te geloven als er ook foto’s bij zitten terwijl ze beter zouden moeten weten, maar de snel toenemende mogelijkheden van AI om met foto’s en video te rommelen gaan het in de toekomst nog veel lastiger maken om beeldmateriaal te kunnen vertrouwen.
Als je er even in gaat duiken dan blijkt dat er al best veel mogelijk is. Neem bijvoorbeeld Smile Vector, een twitterbot die je een foto kunt sturen met daar achteraan een emoji met een smiley en een pijltje omhoog en omlaag. Het resultaat is vaak verbluffend realistisch, zo lang de persoon maar een beetje in de camera heeft gekeken:
Je hebt nu al apps als Prisma die gewoon video in real-time kunnen aanpassen, maar wat als daar meer kunstmatige intelligentie in wordt toegepast? Je zou in principe straks een ‘glimlach’-filter in je foto-apps kunnen hebben waarbij je niet eens hoeft te proberen om te lachen tijdens een foto: dat wordt vanzelf opgepoetst voordat het gepost wordt op Insta of Snapchat. Als je ziet hoe snel het is gegaan met filters, overlays en andere beeldmanipulatie die over onze (bewegende) beelden wordt gegooid alsof het niks is zouden dat soort applicaties al heel snel gewoongoed kunnen worden.
Maar het gaat verder dan dat: er is al een hoop onderzoek gaande naar zogenaamde plug & play generative networks. Dat is AI die zoveel plaatjes van een bepaald object heeft ingeslikt dat er met een druk op de knop duizenden (nu nog kleine) plaatjes gegenereerd kunnen worden, puur op basis van een woord of zelfs zin. Het zit nog in de opstartfase, maar kijk vooral even op hun site om de verschillende voorbeelden te zien en check anders de video beneden om een idee te krijgen van hoe de AI van object naar object gaat in een mum van tijd. Het lijkt nu nog een beetje op een halve nachtmerrie, maar de ontwikkeling ten opzichte van de beelden van vorig jaar is opmerkelijk.
We hebben het nu nog veel over stilstaande beelden, maar de mogelijkheden om in real-time iemand iets te laten zeggen wat hij of zij nooit gezegd heeft. Niet alleen is Adobe al bezig met een applicatie genaamd VoCo die het mogelijk maakt om met 20 minuten aan audio als bron gewoon woorden kan genereren die nooit gezegd zijn en zo een verhaal kan veranderen of zelfs maken. Koppel dat aan geavanceerde real-time technieken die de gezichtsuitdrukking en mondstand van iemand live op een ander persoon kunnen plakken en dan heb je een recept voor heel veel valse uitspraken. Het is nog zonder geluid, maar kijk maar wat de onderzoekers allemaal kunnen met bekende politici:
Als je dacht dat mensen nu al overdreven bezig waren met het ‘zo echt mogelijk’ neerzetten van hoe ze er uit zien en wat ze doen kun je je voorbereiden op een heel tijdperk waarin dat nog veel verder getrokken wordt. Het zal niet lang meer duren voordat er een service gaat komen die garandeert dat de foto’s of video’s die je daarop ziet op geen enkele manier bewerkt zijn en waar gebruikers extra betalen voor die zekerheid. Het zal de enige manier zijn om nog enige vorm van zekerheid te hebben over wat echt gezegd is, wat echt gebeurd is en welke foto’s en video’s dat echt laten zien. Misschien dat een nooit ophoudende livestream à la The Circle nog echt als oplossing gezien gaat worden, wie weet?
Als dit hele verhaal een beetje deprimerend lijkt, heb je dat goed gezien. Het is inmiddels duidelijk dat we als maatschappij niet om kunnen gaan met de vrijheid om van alle dingen die we kunnen zien iets te vinden en dat met elkaar te delen en voordat de media, social of anderzijds, zichzelf heeft gefilterd zullen we deze technieken al onder handen gaan hebben. Nu dat we langzaam het post-waarheid tijdperk in gaan zul je dus moeten gaan leren om aan alles te twijfelen. Als je je eigen ogen niet meer durft te vertrouwen, wat moet je dan nog?
[Afbeelding © kaspars grinvalds – Fotolia]
